از جمع فعالان و حاضران جنبش ملی دهه سی انگشت شماراني هنوز در صحنه باقی مانده‌اند. از ميان مليون و مذهبيون بيشتر و از جمع توده‌ايها، كه چپ ديگری را از آن دوران نمي‌توان شمارش كرد كمتر. اين حاصل جمع، هم ناشی از سن و سالي‌است كه بر همه گذشته و هم نتيجه تلفاتی است كه توده‌ايهای نسل دهه سی در جريان حوادث دهه شصت دادند. نام‌آوران و نام‌دارانی ديگر در صحنه نيستند و انگشت شمارانی كه باقی مانده‌اند، همچنان در محاق سانسور و كنترل امنيتی.  در اين حصار نيز، در مقايسه با مليون و مذهبيون ملی، محروميت همچنان بر توده‌ايها و چپ‌های غير مذهبی سنگينی مي‌كند.

در فراز و فرودهای شش سال گذشته، همه اين باقي‌ماندگان، هريك به فراخور اطلاع و آگاهی، حضور در حوادث و فضائی كه برايشان در مطبوعات وجود داشته حرف و سخنی گفته‌اند و منتشر كرده‌اند. گاه بعنوان خاطره و گاه بصورت گفتگو مصاحبه؛ و در سرجمع اين انتشارات و گفتگوها، نقطه پرگال تجربه و هشدارباش‌ها بر محور كودتای بيست و هشتم مرداد مي‌چرخيده‌ و بيم از تكرار دوباره آن در شكل و شمايلی ديگر.

طی نيم دهه اخير، نسل زخم خورده‌ای پا به ميدان گذاشته، كه با دهه سی و جنبش ملی ايران در آن سال‌ها يا با واسطه و يا بی واسطه آشنا شده است. از دهان آنها شنيده و يا از قلم آن‌ها حوادث را خوانده‌است.

اينها نيز با ارتجاع مذهبی درگيرند، همانگونه كه نيروهای مترقی دهه سی با آن درگير بودند؛ با توطئه‌های بيت رهبری و بخش‌هائی از نيروهای نظامی و فرماندهان آن درگيرند، همانگونه كه نسل دهه سی با توطئه‌های دربار شاهنشاهی و نيروهای نظامی وابسته با آن درگير بودند؛ مبارزان دهه سی اعم از مذهبي و ملی و غير مذهبی با مخالفان و خائنين بازمانده انقلاب مشروطيت و هموار كنندگان جاده قدرت رضاخان ميرپنج درگير بودند؛ نسل زخم خورده نيم دهه اخير نيز با ياران به ثروت و قدرت دست يافته و پشت به آرمان كرده دوران پيش و پس از انقلاب درگيرند...

مطبوعات تريبون اين نبرد است  همانگونه كه در دهه سی چنين بود. چهره‌ها و قلم‌ها در دو جبهه، اين نبرد را بازتاب مي‌دهند. همانگونه كه در دهه سی و جنبش ملی چنين بود. در آن دهه دكتر حسين فاطمی در مقابله با احمد دهقان سرمقاله‌های روزنامه “باختر امروز“ را مي‌نوشت و از جنبش ملی دفاع مي‌كرد و سيد نابكاری بنام “ميراشرافي“ در روزنامه‌“آتش“ نفت بر حريق كودتا مي‌پاشيد. در نيم دهه اخير سعيد حجاريان در كسوت روزنامه نگار به صحنه بازگشته و آب بر آتشی مي‌پاشد كه حسين شريعتمداری در روزنامه كيهان برپا مي‌كند. حيرت آور آنكه هم حسين فاطمی را به گلوله بستند و هم سعيد حجاريان را. هم او از مرگ جست و تا دم آخر متكی به عصا راه رفت و هم حجاريان نيمه فلج بر صندلی چرخدار به راهش ادامه مي‌دهد. اين مشتی از خروار است.

دو نسل از رهبران و روزنامه نگاران: مبارزان و رهبراني كه روزنامه نگار شدند و سياست و مبارزه را با قلم ادامه دادند و روزنامه‌نگاراني كه مشق سياست و مبارزه را ابتدا در روزنامه‌ها نوشتند..

سرگذشت مطبوعات يكصد سال اخير ايران، هرگز جدا از سرگذشت انقلاب مشروطه، جنبش‌‌ملی و خيزهای انقلابی نبوده‌است؛ حتی “ميرجعفرپيشه وري“ رهبری حكومت خودمختار آذربايجان نيز مديرمسئول و سرمقاله نويس خوش قلم روزنامه “آژير“ بود. همچنان كه سيدضياء انگليسی، رهبر پشت صحنه كودتای بيست و نهم اسفند و روی كار آمدن رضاخان هم مشق سياست را ابتدا از روزنامه‌ها شروع كرد. اين سيل قلمی كه اكنون و در نيم دهه اخير مطبوعات را با خود برده، سرچشمه‌‌ای خشك نشدنی دارد: قريحه سياسی و ذوق روزنامه‌نگاري مردم ايران.

اين نبرد را بازتابی هم در مهاجرت هست؟ دركي از آنچه آنجا مي‌گذرد، دراينجا وجود دارد؟

مي‌نشينند و بر مي‌خيزند، اما وقتی با خانه و زادگاه خويش بيگانه‌اند زحمت خود مي‌افزايند. كاروان در آنجا مي‌رود و در اينجا در گل مي‌نشيند. توفانی در فنجان و اقيانوسی در تلاطم.!

پنج شنبه دوازدهم اردبيهشت 1381

مراسم رسمی و نيمه رسمی روزجهانی كارگر، امسال نيز مانند سال‌های گذشته به تجمع در يكي از ميدان‌های قديمی، درجنوبي‌ترين نقطه تهران ختم شد: ميدان قزوين!

در شهرستان‌ها نيز اين تجمع، كم و بيش همانگونه برگزار شد كه در تهران: منطقه‌ و ميدانی دور از ميدان‌های مركزی شهرها!

در مراسم تهران شعارها و پلاكاردها، برخلاف سال‌ های گذشته يكدست نبود. هر يك از تشكل‌هاي رسمی موجود كارگری كشاكش‌ های سياسي-حكومتی خويش را به ميدان آورده بودند. خانه‌‌اي‌ها، انجمني‌ها، فراكسيوني‌ها، حزبي‌ها. (خانه كارگر، انجمن‌ های اسلامی، فراكسيون كارگری مجلس، حزب كار اسلامي) در هر كدام از اين تشكل‌ها گرايش‌های كمرنگ سياسی و حتی وابستگي‌های سياسی شناخته شده‌ ای حضور داشت. همان پديده رو به رشدی كه در كل جامعه ايران وجود دارد و خود حاكميت را هم در بر گرفته‌است. شايد شعار "صادقي حمايتت مي‌كنيم" كه از پس مانده‌های نتايج انتخابات مجلس ششم و كنار ماندن نمايندگان خانه‌كارگر از مجلس ششم است، سياسي‌ترين شعار سياسی اين تجمع بود. بقيه شعارها، همان‌هائی بود كه معمولا شورای تبليغات اسلامی مانند هر تجمع و تظاهرات ديگری دستی در آن دارد و با همين دست و بي‌اعتباری هرچه حكومت مي‌گويد، ظرفيت‌هاي عظيم ملی جامعه و انقلاب 57 مردم ايران را نابود كرده‌است. وقتی شعار عليه اتاق بازرگانی ممنوع مي‌شود و دستور شعار "شارون اعدام بايد گردد"، آنهم از سوی انصار حزب‌الله مورد نفرت مردم كه به داخل تظاهرات هدايت شده‌ صادر مي‌شود، چه اعتباری برای حمايت از مردم فلسطين باقی خواهد ‌ماند؟ وقتی عرفات سمبل مبارزه مردم فلسطين است، اما شعار "حزب‌الله پيروزاست-اسرائيل نابود است" از بالا انتخاب و ابلاغ مي‌شود، وقتی شعارهای صنفی كارگران- ازجمله، شعار برای بازنشستگي زودتراز موقع برای واحدهائی از صنايع- ممنوع اعلام مي‌شود، وقتی شعار حمايت از قانون كار ممنوع مي‌شود و بجای همه خواست‌های صنفی كارگران شعارهای مذهبی جانشين آن مي‌شود و شعار های سياسی نيز از فيلتر و صافی حكومتی عبور داده مي‌شود، وقتي به قصد مقابله با روزكارگر، سالروز ترور آيت‌الله مطهری و روز معلم را هم دركنار آن مي‌گنجانند و عده‌ای را هم به نمايندگی آنها به ديدار تشريفاتی رهبر مي‌برند، وقتي كوشش مي‌شود تا كارگران ايران با كارگران جهان در يك صف واحد قرار نگيرند، وقتي انصار حزب‌الله و علم و كتل حمل‌كن‌های جمعيت موتلفه اسلامی با عكس‌های رهبر به زور خود را در ميان تظاهرات كارگران جای مي‌دهند، وقتي... ديگر چه اعتباری براي مراسم رسمی روزجهانی كارگر باقی مي‌ماند؟

امسال، رويداد ديگری را هم روزجهانی كارگر در ايران شاهد بود: برپائی مراسم مستقل روزجهانی كارگر!

گزارش كوتاه اين مراسم را در همين شماره مي‌خوانيد. گزارش حضور سنديكاليست‌های موسفيد و پرسابقه در جمع كارگرانی كه در سالن "ياقوت" جمع شده بودند تا استقلال، بينش و آگاهی صنفی خود را به نمايش بگذارند آنان همان شعارها و خواست‌هائی را عنوان كردند كه اگر محدوديت‌ها و دخالت‌های تشكل‌های رسمی و نيمه رسمی حكومتی نبود و نباشد، در بزرگترين مراسم روز جهانی كارگر در ايران بر عريض‌ترين پلاكاردها به نمايش در خواهد آمد: پيش به سوی احيای سنديكاهای مستقل كارگري!

توضيح در موردبايگانی پيك

يادآور ميشويم مشكل مربوط به بايگانی پيك برطرف گرديده و اكنون همه صفحات شماره های قبل پيك از طريق بايگانی قابل مشاهده است