از جمع فعالان و حاضران جنبش ملی دهه سی انگشت شماراني هنوز در صحنه باقی مانده‌اند. از ميان مليون و مذهبيون بيشتر و از جمع توده‌ايها، كه چپ ديگری را از آن دوران نمي‌توان شمارش كرد كمتر. اين حاصل جمع، هم ناشی از سن و سالي‌است كه بر همه گذشته و هم نتيجه تلفاتی است كه توده‌ايهای نسل دهه سی در جريان حوادث دهه شصت دادند. نام‌آوران و نام‌دارانی ديگر در صحنه نيستند و انگشت شمارانی كه باقی مانده‌اند، همچنان در محاق سانسور و كنترل امنيتی.  در اين حصار نيز، در مقايسه با مليون و مذهبيون ملی، محروميت همچنان بر توده‌ايها و چپ‌های غير مذهبی سنگينی مي‌كند.

در فراز و فرودهای شش سال گذشته، همه اين باقي‌ماندگان، هريك به فراخور اطلاع و آگاهی، حضور در حوادث و فضائی كه برايشان در مطبوعات وجود داشته حرف و سخنی گفته‌اند و منتشر كرده‌اند. گاه بعنوان خاطره و گاه بصورت گفتگو مصاحبه؛ و در سرجمع اين انتشارات و گفتگوها، نقطه پرگال تجربه و هشدارباش‌ها بر محور كودتای بيست و هشتم مرداد مي‌چرخيده‌ و بيم از تكرار دوباره آن در شكل و شمايلی ديگر.

طی نيم دهه اخير، نسل زخم خورده‌ای پا به ميدان گذاشته، كه با دهه سی و جنبش ملی ايران در آن سال‌ها يا با واسطه و يا بی واسطه آشنا شده است. از دهان آنها شنيده و يا از قلم آن‌ها حوادث را خوانده‌است.

اينها نيز با ارتجاع مذهبی درگيرند، همانگونه كه نيروهای مترقی دهه سی با آن درگير بودند؛ با توطئه‌های بيت رهبری و بخش‌هائی از نيروهای نظامی و فرماندهان آن درگيرند، همانگونه كه نسل دهه سی با توطئه‌های دربار شاهنشاهی و نيروهای نظامی وابسته با آن درگير بودند؛ مبارزان دهه سی اعم از مذهبي و ملی و غير مذهبی با مخالفان و خائنين بازمانده انقلاب مشروطيت و هموار كنندگان جاده قدرت رضاخان ميرپنج درگير بودند؛ نسل زخم خورده نيم دهه اخير نيز با ياران به ثروت و قدرت دست يافته و پشت به آرمان كرده دوران پيش و پس از انقلاب درگيرند...

مطبوعات تريبون اين نبرد است  همانگونه كه در دهه سی چنين بود. چهره‌ها و قلم‌ها در دو جبهه، اين نبرد را بازتاب مي‌دهند. همانگونه كه در دهه سی و جنبش ملی چنين بود. در آن دهه دكتر حسين فاطمی در مقابله با احمد دهقان سرمقاله‌های روزنامه “باختر امروز“ را مي‌نوشت و از جنبش ملی دفاع مي‌كرد و سيد نابكاری بنام “ميراشرافي“ در روزنامه‌“آتش“ نفت بر حريق كودتا مي‌پاشيد. در نيم دهه اخير سعيد حجاريان در كسوت روزنامه نگار به صحنه بازگشته و آب بر آتشی مي‌پاشد كه حسين شريعتمداری در روزنامه كيهان برپا مي‌كند. حيرت آور آنكه هم حسين فاطمی را به گلوله بستند و هم سعيد حجاريان را. هم او از مرگ جست و تا دم آخر متكی به عصا راه رفت و هم حجاريان نيمه فلج بر صندلی چرخدار به راهش ادامه مي‌دهد. اين مشتی از خروار است.

دو نسل از رهبران و روزنامه نگاران: مبارزان و رهبراني كه روزنامه نگار شدند و سياست و مبارزه را با قلم ادامه دادند و روزنامه‌نگاراني كه مشق سياست و مبارزه را ابتدا در روزنامه‌ها نوشتند..

سرگذشت مطبوعات يكصد سال اخير ايران، هرگز جدا از سرگذشت انقلاب مشروطه، جنبش‌‌ملی و خيزهای انقلابی نبوده‌است؛ حتی “ميرجعفرپيشه وري“ رهبری حكومت خودمختار آذربايجان نيز مديرمسئول و سرمقاله نويس خوش قلم روزنامه “آژير“ بود. همچنان كه سيدضياء انگليسی، رهبر پشت صحنه كودتای بيست و نهم اسفند و روی كار آمدن رضاخان هم مشق سياست را ابتدا از روزنامه‌ها شروع كرد. اين سيل قلمی كه اكنون و در نيم دهه اخير مطبوعات را با خود برده، سرچشمه‌‌ای خشك نشدنی دارد: قريحه سياسی و ذوق روزنامه‌نگاري مردم ايران.

اين نبرد را بازتابی هم در مهاجرت هست؟ دركي از آنچه آنجا مي‌گذرد، دراينجا وجود دارد؟

مي‌نشينند و بر مي‌خيزند، اما وقتی با خانه و زادگاه خويش بيگانه‌اند زحمت خود مي‌افزايند. كاروان در آنجا مي‌رود و در اينجا در گل مي‌نشيند. توفانی در فنجان و اقيانوسی در تلاطم.!

شنبه چهاردهم اردبيهشت 1381

در نخستين روز ماه مه ميلادی، روز همبستگی جهانی كارگران، بيش از يك ميليون تن در سراسر فرانسه به مناسبت اين روز و با شعارهايی عليه "ژان ماری لوپن" رهبر راستگرايان افراطی فرانسه  تظاهرات كردند. تنها در پاريس، پليس كه معمولا آمار تظاهر كنندگان را گاه تا بيش از پنج برابر كاهش ميدهد، تعداد شركت كنندگان در تظاهرات اين شهر را نيم ميليون نفر اعلام كرد.

اين تظاهرات از چند جهت دارای اهميت بود. نه فقط از اينرو كه تظاهرات اول مه امسال بزرگترين تظاهرات تاريخ فرانسه از 1968 بدينسوست، نه تنها از اين جهت كه نشانه برخاستن دوباره چپ فرانسه و همه وجدان های آگاه اين كشور از رخوت و ركود ناشی از پيامدهای انتخابات اخير است، بلكه بدين سبب كه تظاهرات اول ماه مه امسال پاسخ جنبش كار و نيروهای مترقی فرانسه به ادعاهای دستگاه تبليغاتی سرمايه‌داری است كه وانمود مي‌كردند گويا جنبش كارگری پايه انتخاباتي لوپن و فاشيستها را تشكيل ميدهد. سرمايه‌داری فرانسه كه خود لوپن را بزرگ كرد، مي‌خواست گناه اين  را به گردن جنبش طبقه كارگر و مزدبران فرانسوی بياندازد.

ژان ماری لوپن نيز در شعارهای انتخاباتی خود مدعی بود كه سياست وی " از نظر اجتماعی، چپ – از نظر اقتصادی، راست - ولی قبل از هر چيز فرانسوی " است. يعنی چه؟ يعنی اينكه وی با وجود آنكه خود ميلياردر است  آنجا كه پای ادعا در ميان است مدام از محرومين و زحمتكشان داد سخن می ‌دهد و مدعی است كه مي‌ خواهد به فرياد قربانيان سيستم كه آن را سوسياليستي معرفی مي‌كند برسد. اما در عمل آنجا كه پای سياستهای اقتصادی مطرح است وی صراحتا خود را راست و طرفدار سياستهاي اولتراليبرال مي‌داند. وی ضمنا معتقد است اصلا هر دو اين تقسيم بندی ها بي‌خود است، زيرا تقسيم بندی اصلی جامعه فرانسه نه چپ و راست بلكه فرانسوی و غير فرانسوي است و برای حل مشكلات جامعه فرانسه بايد چپ و راست را كنار گذاشت و از فرانسوی ها دربرابر غيرفرانسوی ها دفاع كرد. لوپن مدعی است كه مشكل اساسی فرانسه وجود سنديكاهاست  كه به ادعای وی "مانع از آزادی رقابت" شده اند و مردم را در چنگ خويش اسير كرده‌اند.

ما آنچه در شعارهای لوپن بيش از همه جلب توجه مي‌كند شباهت غريب آن با شعارهای راستگراهای افراطی يا بقول معروف جناح راست در جمهوري‌ اسلامي است. اين آقايان نيز با آنكه همه شان تاجر و ميلياردر هستند شب و روز از محرومين و مستضعفين داد سخن مي‌دهند، در حالی كه همه مي‌دانند منشاء فقر و فساد، حكومت و قدرت غيرپاسخگوی آنان است، مدعی هستند كه مي‌خواهند با فقر و فساد و تبعيض مبارزه كنند، در همين حال همگی از نظر سياست های اقتصادی اولترا ليبرال هستند و تمام انتقادشان به دولت و اصلاح طلبان در اين است كه: چرا در خصوصی سازی همچنان تعلل ميكنند؟ چرا اقتصاد آزاد را بدون هيچ قيد و بند و مانعی نپذيرفته‌اند؟ چرا هنوز به دخالت دولت در اقتصاد معتقدند؟ يعنی تمام آن سياست‌هايی كه جنبش كارگری در سراسر جهان در برابر آن ايستاده است. ولی جالبتر از همه آن است كه راستهای افراطی ايران نيز مدعی هستند كه اصلا خود تقسيم بندی چپ و راست نادرست و ساخته دست دشمنان برای تقسيم كردن امت مسلمان است  و تقسيم بندی اصلی جامعه تقسيم ميان مسلمان و غيرمسلمان و خودی و غير خودی است و نه شكاف طبقاتی بازتاب يافته در جبهه های چپ و راست. لوپن برای نفی اين شكاف فرانسوی ها را در برابر غيرفرانسوی ها ميگذارد و اينان مسلمانان را در برابر غيرمسلمانان. يقينا سرنوشت راستگرايان جمهوری اسلامی نيز بهتر از سرنوشت لوپن نخواهد بود. مردم فرانسه در تظاهرات ميليونی به لوپن پاسخ منفي دادند، مردم ايران هم در چندين انتخابات بطور متوالی پاسخ مدل ايرانی اين راست را داده اند و از اين پس نيز به اشكال مختلف خواهند داد.

توضيح در موردبايگانی پيك

يادآور ميشويم مشكل مربوط به بايگانی پيك برطرف گرديده و اكنون همه صفحات شماره های قبل پيك از طريق بايگانی قابل مشاهده است