هنر و انديشه

پيك

                         
 

سخنرانی و پرسش و پاسخ 4 ساعته معين در دانشگاه اميركبير

همه خطرات خارجی نيست

نيمه خاموش جمعيت ايران

يك خطرداخلی جدی است

 
 

 نيمی از جمعيت كشورمان را جمعيت خاموش تشكيل مي‌دهند. اين يعنی جمعيت منتقد و هرچند ساكت ايران. نبايد واقعيات را ناديده گرفت؛ زيرا با ناديده گرفتن اين واقعيات، همين واقعيات، روزی خود را بر فرد، جامعه و كشور عيان خواهد كرد. خاموش بودن نيمی از جامعه در انتخابات يك خطر جدی است و بايد به اين خطر درونی توجه كنيم. اين تحليل ‌كه همه‌ی خطرات توطئه‌ی خارجی است را قبول ندارم.

حتی برای دفاع از حق اين جمعيت خاموش هم به عرصه آمدم و مدافع كسانی هم هستم كه اعلام كرده‌اند مي‌خواهند رای ندهند و سعی خواهم كرد سخنگوی بخش خاموش جامعه هم باشم.

ما نه از ديكتاتوری، نه از انقلاب و نه شورش دفاع خواهيم كرد. مسير اصلاحات، آرمان ماست و گذر زمان به نفع ديدگاه ما، نوانديشی دينی و اصلاحات و دموكراسی است. بايد قدر زمان را بدانيم و اگر در فرآيند انتخابات، نخبگان حركت نكنند در پيشگاه آيندگان نخواهند توانست پاسخگو باشند.

بايد از مخالفان و دگرانديشان هم به دليل شهروند بودنشان دفاع كرد. ديد تنگ‌نظرانه همه را يكسان مي‌بيند و اين درست نيست و بايد به دنبال شهروند توانمند رفت.

دوران استفاده از اقتدار سنتی سپری شده واگر هنوز رگه‌هايی از اين نوع اقتدار را شاهديم به دليل اين است كه جهان سومی هستيم و نخبگان به وظايف خود عمل نكرده و تابوها را نشكسته‌ايم؛ در حالی كه اكنون در حال انتقال به مرحله‌ی استقرار دموكراسی هستيم.

آگاهی مردم در سال 84 نسبت به سال 76 بسيار بيشتر شده است، ايجاد حالت ياس و نااميدی ناشی از همين آگاهی است.

معين در پاسخ به اين سوالی مبنی بر انتشار خبری در برخی روزنامه‌ها مبنی بر اين كه هيات نظارت بر تشكل‌های دانشجويی قصد انحلال دفتر تحكيم طيف علامه را دارد، گفت:

بعيد مي‌دانم كه چنين خبری صحت داشته باشد؛ چون در وزارتخانه چنين ديدگاهی وجود ندارد. در زمان مديريت من همواره اصل را بر تكثر گذاشته و معتقد بودم كه دانشگاه، الگوی جامعه‌ی بزرگ است و اصل بر آزادی و دموكراسی است و اگر توانستيم اين الگو را در دانشگاه پياده كنيم موفق به پياده كردن آن در جامعه هم خواهيم شد. گمان مي‌كنم اگر چنين خبری هم بوده در حد شايعه بوده است.

معين در پاسخ به سوال دانشجويی ‌كه پرسيد اگر در سمت رياست جمهوری قرار گيرد، با تصميمات شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد امور دانشگاه‌ها چه خواهيد كرد، گفت: من همواره به عملكرد شورای عالی انقلاب فرهنگی نقد داشته‌ام و آن زمان كه حضرت امام(ره) دستور به تشكيل شورای شش نفره‌ای دادند، دانشگاه دچار ناهمگونی شديدی شد. اگر اين مسايل را مي‌گويم، آن زمان نماينده‌ی حضرت امام(ره) بودم و اگر قرار به دفاع از ايشان باشد، خيلی صالح‌تر از برخی ديگر هستم. در آن زمان تعدادی از نمايندگان مجلس به حضرت امام(ره) نامه نوشتند و از ايشان درباره‌ی نهادهايی كه بعد از انقلاب تاسيس شد، سوال كردند. آن زمان نماينده مي‌توانست از حضرت امام(ره) سوال كند. به هر حال امام (ره) پاسخ دادند كه فرزندان عزيزم شما درست مي‌گوييد. آن زمان اوايل انقلاب و زمان جنگ بوده و كارهايی كرده‌ايم كه بايد همه به قانون برگرديم.

وی با رد آن دسته از تصميمات شورای عالی انقلاب فرهنگی كه جنبه‌ی اجرايی و قانون‌گذاری پيدا مي‌كند، گفت: تنها مرجع قانون‌گذاری، مجلس شورای اسلامی است ولاغير. اگر رييس‌جمهور شوم، تعامل روشن و مثبتی با رهبری خواهم داشت و موضوع را مطرح خواهم كرد. معتقدم كه يك جمع مختصر و مفيد از زبدگان فرهنگی كشور، آن هم نه با ديدگاه خاص، بايد مسايل فرهنگی را رصد و شرايط فرهنگی و سياسی كشور را كارشناسی كنند و نظرات را به رييس‌جمهور و يا رهبری بدهند كه اين مفيد است.

از معين درباره‌ی ديدگاه‌های اقتصادي‌اش سوال شد. وی پاسخ داد: ترديدی نيست كه كشور در بحران خاص اقتصادی به سر مي‌برد و درصد زيادی از مردم زير خط فقر هستند، اين زيبنده‌ی نظام نيست. برای مشكلات اقتصادی كشور، دو استراتژی كوتاه‌مدت و درازمدت دارم. در استراتژی كوتاه‌مدت برای سرپرستی و مراقبت از اقشار آسيب‌ديده با پوشش تامين اجتماعی و يارانه‌های خاص، برنامه‌هايی در نظر گرفته شده است. در استراتژی درازمدت بر رويكرد علمی به اقتصاد و بازنگری در ساختار اقتصادی كشور تاكيد دارم. ساختار بيمار مضمن اقتصاد تك‌محصولی پاسخگوی نياز ما نيست و اقتصاد ما بايد از وابستگی به نفت بيرون بيايد.

معين اصلي‌ترين مزيت نسبی كشورمان را برخورداری از جمعيت جوان برشمرد و گفت: بايد نگاه سنتی به توسعه‌ی انسان‌افزا تبديل شود.

وی در پاسخ به سوالی كه در آن به اظهارات دبير شورای عالی امنيت ملی مبنی بر اين‌كه رييس‌جمهور آينده در روند پرونده‌ی هسته‌يی و مواضع ايران تاثيری نخواهد گذاشت، گفت: من سخنگوی آقای روحانی نيستم اما اين موضوع مي‌تواند يك پيام برای خارج از كشور داشته باشد كه خيلی به نتيجه‌ی انتخابات چشم نداشته باشند و مذاكرات را به انتخابات مرتبط - نكنند كه چنين هم مي‌كنند - اما در عرصه‌ی داخلی اگر رييس‌جمهور اصلاح‌طلبی انتخاب شود - با رای مردم از اقتدار برخوردار باشد - با استفاده از اختيارات قانونی و بازنگری در اختيارات قانونی رييس‌جمهور مي‌تواند مذاكرات را در بالاترين سطح ادامه دهد و كشور نيز از تكنولوژی هسته‌يی صلح‌آميز برخوردار باشد. اما اگر رييس‌جمهوری انتخاب شود كه از اقتدار و انسجام برخوردار نباشد، طبيعی است كه ناهمگونی در مواضع دستگاه‌های مختلف در نظام موجب مي‌شود كه نتوانيم از موضع قوی در اين موضوع واقع شويم.

يكی از دانشجويان با خواندن نامه‌ای اعتراض آميز از معين درباره‌ی خصوصي‌سازی دانشگاه و اعتراض‌هايی كه دانشجويان دانشگاه اميركبير به اين موضوع انجام داده‌اند، سوال كرد، اين دانشجو مورد تشويق حاضران قرار گرفت و معين در اين لحظه از حضار خواست كه اگر جواب‌های او قانع‌كننده بود، او را هم تشويق كنند.

معين در پاسخ به بخشی از اين نامه گفت: با شناختی كه از آقای فهيمي‌فر رييس دانشگاه اميركبير دارم، ايشان هيچ دانشجويی را به دست پليس نسپرده بودند و اگر اين دانشجوی محترم اين‌قدر دچار احساسات هستند، مي‌توانند اشاره‌ای به فاجعه‌ی كوی دانشگاه و يا خوابگاه طرشت كنند. كه اين صحبت‌های معين، تشويق دانشجويان را در پی داشت.

گناه كبيره‌ی من همين بود كه از دانشجو حمايت و از حضور پليس در حريم دانشگاه ممانعت كردم. تصويب طرح ممانعت از حضور نيروهای مسلح در حريم دانشگاه‌ها در مجلس ششم علي‌رغم اين‌كه در شورای نگهبان با مخالفت مواجه شد، نيز مورد حمايت من قرار گرفت. يكی از نشانه‌های عقب‌افتادگی در كشورهای جهان سوم، سياسی كردن همه‌ی مسايل حتی مسايل علمی است و كسانی پشت پرده به تحليل‌های باندی و جناحی مي‌پردازند و در روزنامه‌هايشان مطرح مي‌كنند كه در مورد دانشجويانی كه از آن‌ها شهريه دريافت مي‌شد نيز همين اتفاق افتاد و با عنوان خصوصي‌سازی دانشگاه مطرح شد.

وی با يادآوری اين نكته كه شعار امروز دنيا آموزش عالی همگانی است؛ ادامه داد: اين در حالی است كه در ايران فقط 17 درصد از جمعيت جوان مي‌توانند وارد دانشگاه شوند، اين جز بي‌عدالتی چه خواهد بود؟ من نبايد بر اين روند صحه مي‌گذاشتم و بايد اين ميزان را بالا مي‌بردم اما در حالی كه بودجه‌ی دانشگاه‌ها تنها 2 درصد از بودجه‌ی كشور را تشكيل مي‌دهد، بايد به گونه‌ای اين 17 درصد را بالا مي‌بردم. مساله اين بود كه جمعی از مسوولان و اساتيد بر اساس تجربه‌ی جهانی اقدام به پذيرش اين نوع دانشجو كردند كه اين كار هم پوشش آموزش عالی را بالا مي‌برد و هم برای دانشگاه درآمد ايجاد مي‌كرد و اين خود آسيب‌پذيری دانشگاه را كم مي‌كند در حالی كه برای رفع تبعيض هم از دولت مجوز اختصاص 20 ميليارد تومان كه به صورت وام در اختيار دانشجويان برای پرداخت شهريه‌هايشان قرار مي‌گرفت، را گرفته بوديم.

اما ما دانشگاه را نفروخته بوديم، بلكه زمينه‌ای را فراهم كرديم كه مشاركت مردم در دانشگاه‌ها صورت گيرد، اما عده‌ای با برخورد سياسی و در روزنامه‌هايی كه شناخته شده هستند، با ناجوانمردانگی و زير پا گذاشتن منافع ملی، خصوصي‌سازی را تيتر يك كردند. صحبت‌های معين مورد تشويق حضار قرار گرفت.

... مردم مايوس نيستند و پيام اعتراض دارند. سردی فضا را چه در دانشگاه و چه در جامعه نشان از آگاهی، ترديد و اعتراض مي‌دانم و تلاش مي‌كنم مردم به جای ترديد با آگاهی رای دهند. بايد تلاش كنيم كه مردم از صحنه خارج نشوند. اما در دولت آقای خاتمی شاهد بوديم كه بعد از سال 78 و بعد از حوادث كوی دانشگاه، قتل‌های زنجيره‌يی رابطه‌ی دولت با مردم قطع شد و دولت نتوانست از پشتوانه‌ی مردمی استفاده كند؛ در حالی كه معتقدم نبايد ارتباط رييس‌جمهور با مردم و نخبگان قطع شود.

از معين درباره‌ی حكم حكومتی سوال شد و وی پاسخ داد: اگر مديريت درست، علمی و خردمندانه باشد، بايد تلاش كند كه تعارضی بين منافع ملی ايجاد نشود و در چارچوب نظام نيازی به حكم حكومتی نباشد. البته ممكن است كه چنين مواردی پيش بيايد و اگر به هر دليلی چنين شد، حتی اگر با اختيارات قانونی رييس جمهور در قانون اساسی تعارض داشت ولی با حقوق اساسی مردم در تعارض نبود، من از حق خود خواهم گذشت؛ چون كشور را نمي‌توان در تنش نگهداشت.

 

اين كانديدای نهمين دوره‌ی انتخابات رياست جمهوری در پاسخ به سوالی درباره‌ی ولايت فقيه گفت: ولايت فقيه يك نظريه‌ی فقهی است كه امام(ره) مطرح كردند و در قانون اساسی به تاييد مردم رسيده است و لازم‌الاجراست و من در چارچوب همين قانون عمل خواهم كرد. ولايت‌فقيه در چارچوب قانون اساسی تعارضی با قانون اساسی و دموكراسی ندارد.

وی در پاسخ به سوال ديگری مبنی بر فضای سياسی كشور با حضور مجلس هفتم و چشم‌اندازی كه دولت آتی در پيش خواهد داشت، گفت: در سال 76 مجلس پنجم، محافظه‌كار بود و آرای بيشتری نسبت به مجلس هفتم داشت اما روحيات مجلس با حماسه‌ی دوم خرداد به نحوی تحت تاثير قرار گرفت كه به تمام وزرای كابينه‌ی خاتمی رای مثبت دادند و مطمئنم اگر دوباره حماسه‌ای تكرار شود، كل شرايط جامعه و حتی مجلس را تحت تاثير قرار خواهد داد و حتی اگر لجبازی هم صورت گيرد، بايد پاسخ مردم را بدهند؛ زيرا عقل جمعی و حركت مردم در نهايت موجب خواهد شد كه در انتخابات‌های بعدی به كسانی كه در مقابل خواست آن‌ها ايستاده‌اند رای ندهند.

وی با تاكيد بر دگرگون شدن فضای سياسی كشور، خطاب به دانشجويان گفت: همين كه شما حرف‌هايتان را صريح و بدون لكنت مي‌زنيد، از دستاوردهای دولت آقای خاتمی بوده است هرچند كه فرصت‌سوزی و ناكامی هم وجود داشته اما باندهای بحران‌ساز نمي‌توانند كاری كنند و امروز حتی حرف‌هايشان را در قالب واژه‌های مدنی عنوان مي‌كنند. خاتمی از صفر شروع كرد اما امروز ما تجربه‌ی دولت اصلاحات و حتی تجربه‌ی ناكامي‌های آن را داريم.

حقوق بشر و مباحث مربوط به آن در سطح جهانی به عنوان مسايل جديد مطرح هستند و تشكيل معاونت حقوق بشر بسيار جدی است و خود مي‌تواند تعهد ايجاد كند. نمي‌خواهم شعار بدهم و تز من اين است كه به هر بهايی آمده‌ام، حتی به هزينه‌ی هتك حيثيت خود، اما نه با دروغ، شعار و گزافه و حتی اگر ردصلاحيت شوم، خدا را شاكرم كه در اين فرصت توانستم با افراد زيادی صحبت و سعی مسير آينده را برايشان روشن كنم.

معين در ادامه، دانشجويان معترض را دعوت به تمرين دموكراسی كرد و گفت: من شما را دعوت به اميد مي‌كنم، نه نااميدی و از شما هم مي‌خواهم كه مرا دعوت به سكوت و ركود نكنيد و اگر نمي‌پذيريد توهين نكنيد. بد است كه انتخاباتی صورت گيرد و 70 درصد مردم شركت كنند اما از دانشگاه 30 درصد شركت كنند. اين يعنی مردم از من و شما كه دانشگاهی هستيم فرهيخته‌تر شده‌اند.

وی از دانشجويان خواست كه صورت مساله را پاك نكنند و واقعيات را چه تلخ و چه شيرين بپذيرند ولی نه با افسردگی و بي‌انگيزگی، بلكه با عقلانيت، خرد جمعی و ايستادگی تا بتوان به سمت آرمان‌ها حركت كنند.

  
 
                      بازگشت به صفحه اول
Internet
Explorer 5

 

ی