شهبازیان:
موسیقی ایران
را به سراشیب
سقوط بردند

اتوبوسی بنام
سندیکا
پُراز درد دل
جواد لگزیان- نامه

"یکشنبه 4 دی‌ماه زمستان 84 کجا بودید؟"
...
صف‌های اتوبوس 4 دی‌ماه درازتر بود و مردم در این روز بارانی دوست داشتند هرچه زودتر به محل کار یا خانه‌شان برسند؛ اما گویا تعدادی از رانندگان که عضو سندیکای کارگران اتوبوس‌رانی بودند سرکار حاضر نشده بودند!
- "ای آقا! چرا اتوبوس نمی‌آید؟"
- "می‌گویند امروز راننده‌ها اعتصاب کرده‌اند!"
- "برای چی؟"
- "مثل این‌که لوازم یدکی به آن‌ها نمی‌دهند!"
- "نه آقا! بحث سر کت‌وشوار است! اول قرار بوده به همه یونیفورم بدهند؛ حالا چند سال است خبری نیست!"
پیرمرد خیلی عبوس بود، می‌خواست برود بیمارستان. می‌گفت: "قلبم درد می‌کند و یک‌ساعت است منتظر اتوبوس هستم". وقتی به او از اعتصاب رانندگان گفتم با عصبانیت داد زد: "خُب؛ مردم چه گناهی کرده‌اند!"
لحظاتی گذشت، پیرمرد آرام‌تر شده بود؛ آهسته به من گفت: "خوب اگر این‌طور درست می‌شود حرفی نیست، به‌شرط این‌که پی‌اش را بگیرند و مثل یک راننده اتوبوس خوب تا آخر خط بروند."
راننده‌ی جوان خط شهران یک‌شنبه هم سرکار بود، می‌گفت کارگر موقت است و ترجیح داده سرکار بیاید. می‌پرسم: "چه احساسی داری؟" نگاهش را به افق می‌دوزد سرش را تکان می‌دهد و می‌گوید: "بنویس دلم با آن‌هاست! چیز زیادی نمی‌خواهند! آن‌ها حقشان را می‌خواهند!"
با عجله خودش را به من رسانده بود؛ خنده‌ام گرفت، توی این هوای بارانی طرف ورزشکاری لباس پوشیده بود؛ یک تی‌شرت ساده، یک شلوار جین و کتانی تابستونی تابستونی!!
- "آقا شما خبرنگاری؟"
- "بفرمایید!"
- "دمت‌گرم! این سندیکا که امروز نیامده سرکار!؛ یعنی چه؟ یک‌جور شرکت است؟"
- "نه! سندیکا یک اتحادیه‌ی کارگری است که از حقوق صنفی کارگران دفاع می‌کند و یک کار جمعی
است".
- "من راستش پدرم راننده‌ی شرکت واحد بود. بعد یک‌روز مسافر زیاد سوار کرده بود، یکی از مسافرها دستش رفته بود لای در، پدرم را مقصر شناخته بودند؛ درحالی‌که پدر من فقط دلش می‌سوخت مردم را سوار می‌کرد! بنویسید آقا! این راننده‌ها خوب مردمی هستند!"
پیرزن هرروز سوار اتوبوس می‌شد، اما آقای راننده‌ای که بنابر معرفت او را هر روز سرکوچه‌شان می‌رساند، یک‌شنبه 4 دی نیامده بود و به‌جای آن یک راننده‌ی غریبه او را چند کوچه آ‌ن‌طرف‌تر پیاده کرده بود.
پیرزن هم با لهجه‌ی شیرین شیرازی می‌گفت: "راننده هم فقط راننده‌ی شرکت واحد! کاکوجان! و همه‌ی مسافران هم این‌را می‌دانند."
- "سلام! همکاری مردم در زمان عدم حضور شما در روز کاری یک‌شنبه 4 دی چه‌طوری بود؟"
- "عالی بوده! مردم برخلاف همیشه نق نزدند! فهمیدند ما هم حق داریم. ما مخلص مردم هستیم!"
- "فکر می‌کنید به هدف رسیده‌اید؟"
- "ما کارمان را می‌کنیم! می‌گوییم مگر نمی‌گویند نظام پرداخت هماهنگ! مگر ما آدم نیستیم؟ کارمان از بقیه انصافاً سخت‌تر نیست؟ از صبح تا بوق شغال داریم دنده عوض می‌کنیم؛ یک‌ساعت جای ما بیایند تا ببینند هر من ماست چه‌قدر کره داره!"
عجب کلبه‌ی درویشی داشت پیرمرد، آن‌هم کنار یک خیابان شلوغِ این شهر پر از دود! باجه‌ی فروش بلیط! کیوسکی که پیرمرد بازنشستگی را در آن‌جا می‌گذراند!
وقتی فهمید دارم راجع به اعتصاب کارگران می‌نویسم حسابی تحویل گرفت. پیرمرد از جوانی راننده بوده و بعد از یک تصادف، دیگر نتوانست پشت رُل بنشیند؛ حالا بلیط فروش است. از درآمد اندکش می‌گفت و این‌که یک‌دنیا مخارج دارد. وقت خداحافظی به من گفت: "به سندیکایی‌ها بگو فکر ما هم باشند. ما هم کارگر شرکت واحد هستیم!"
"برای سلامتی آقای راننده صلوات!"
و مردم همه صلوات می‌فرستند. دوشنبه 5 دی.
همه یک‌شنبه یادشان هست که شاید دیرتر به محل‌کار یا خانه‌شان رسیدند؛ اما همه یادشان هست که هرروز کارکنان شرکت واحد با وظیفه‌شناسی فراتر از وظیفه‌ی قانونی سرکارشان حاضر بودند!
وقتی از یکی از قدیمی‌های محله‌ی یوسف‌آباد می‌پرسم که "آیا از قضیه‌ی یک‌شنبه باخبر شده یا نه؟" می‌گوید: "آری!"
می‌پرسم: "از کجا؟"
و او گفت: "این اصغرآقا راننده‌ی یوسف‌آباد همیشه سروقت سرکارش حاضر بود؛ پس روزی که غایب بود بی‌حکمت نبود!"
"مگر نمی‌گویند هوای تهران آلوده است و راه‌حل آلودگی هوا این است که مردم از وسیله‌ی نقلیه‌ی عمومی استفاده کنند؟ پس باید به وضعیت اتوبوس‌ها و البته کارگران و راننده‌ها برسند تا لااقل بتوان در تهران نفس کشید و زندگی کرد!"
"به این آقای شهردار خوش تیپ بگویید، هرچه دل راننده خوش‌تر باشد، خُب، شهر بهتر می‌شود!"
این‌ها را که گفت پایش را گذاشت روی گاز و حتی سؤال بعدی ما را نشنید که پرسیدیم: "نظر شما راجع به ... اما پشت اتوبوس نوشته بود: "به عمل کار برآید به سخن‌دانی نیست!"

یک‌شنبه 4 دی خیلی‌ها فهمیدند که تمام کارگران و رانندگان شرکت اتوبوس‌رانی تهران و همه‌ی ایران چه زحمتی می‌کشند و حق دارند که از حقوق صنفی‌شان دفاع کنند و سخن‌گویان سندیکای کارگران باید آزادانه و در یک فضای سالم از حقوق همکاران خود دفاع کنند.
مردم همه‌ی آن‌ها را دوست دارند و نور چراغ‌های اتوبوس‌رانی را در شب‌های سرد زمستان خوب می‌شناسند و در صف‌های انتظار اتوبوس روز یک‌شنبه برای ادای احترام به زحمات خدمت‌گزاران راستین خود حاضر بودند.
...
صبح شنبه 17/10 وقتی ببینی که راننده‌های اتوبوس با چراغ‌های روشن دارند به همه نور می‌دهند!، باید از فرصت استفاده کنی و با یکی از راننده‌های خط تجریش به گفت‌و‌گو بایستی!
"یکی از روزنامه‌ها نوشته اراذل و اوباش شلوغ کرده‌اند! بگو ما که شغلمان را این‌قدر دوست داریم که از چهار صبح تا 12 شب توی خیابان‌ها هستیم، اوباشیم یا ..."
"بنویس هیچ‌کس راننده‌ی واحد نمی‌شود. همین دو ساعتی که یک‌شنبه راننده به‌جای ما آورده بودند، چهار تا تصادف با رهگذران شده. بنویس ما که پشت رُل می‌نشینیم می‌دانیم ماشین پنج تا عیب فنی دارد، اما راهمان را می‌رویم، بنویس ..."
به تجریش می‌رسیم و او مثل رانندگان دیگر با چراغ‌های روشن خداحافظی می‌کند. راستی! امروز چراغ اتوبوس‌ها برای چه روشن بود؟