آیا رئیس جمهور نیکلا سارکوزی واقعا به سوی جنگ می رود؟ آیا او طرفدار رویارویی در «مناطق بسیار حساس» دنیا می باشد؟ بعد از افغانستان، که وی در ماه های اخیر نشان داده است که خواهان شرکت هرچه بیشتر فرانسه در آن کشور می باشد، اکنون نوبت خلیج فارس است. او اخیرا قراردادی برای برقراری یک پایگاه نظامی جدید و دائم در ابوظبی امضا کرده است، درست در نزدیکی تنگه استراتژیک هرمز، روبروی ایران. این قرارداد که در روز ١٥ ژانویه با امارات متحده عربی به امضا رسید نتیجه دیدار چند ساعته رئیس دولت فرانسه از این کشور می باشد. این تعهدنامه که یک «توافق برای حضور» است، راه را برای برقراری یک پایگاه نظامی مشترک (١) با حدود ٤٠٠ الی ٥٠٠ نظامی باز می کند که یک سوم آنها در بندر تجاری ابوظبی، مستقر خواهند شد. وظیفه این پایگاه پشتیبانی از نیروی دریایی ملی فرانسه می باشد که در خلیج فارس و اقیانوس هند در حال انجام وظیفه اند. و نیز مرکزی است برای تمامی نیروهای نظامی فرانسه که در چارچوب یک همکاری مشترک با ارتش کشورهای خلیج فارس، به عملیات مداوم می پردازد.

اگر حرف های آقای سارکوزی را باور کنیم، امارات متحده عربی که از سال ١٩٩٥ بر اساس یک قرارداد دفاعی دوطرفه به فرانسه مرتبط شده اند، خواهان استقرار این پایگاه شدند«برای اینکه فرانسه بتواند در ثبات این منطقه دنیا شرکت کند». از قرار آنها خواسته بودند « که فرانسه قسمتی از نیروهای خود را که در جیبوتی متوقف مانده بود، به خلیج فارس، که منطقه مهمی می باشد، کوچ دهد.»

مسئولین فرانسه این نکته را درنظر دارند که دولت های کوچک سنی مذهب منطقه جنوبی خلیج، یعنی جزایر کوچک در حال شکوفایی که به خاطر بالارفتن قیمت نفت در حال رشد سریع می باشند، در واقع به خاطر فعالیت و دخالت های ایران شیعه که قدرت بزرگ خیلج « فارس » به شمار می رود، بسیار نگران بوده و نزد شرکای غربی شان به خصوص آمریکا به دنبال ضمانت های ایمنی می گردند.

ایالات متحده حضور سنگینی در منطقه دارند: فرماندهی پنجمین ناوگان نیروی دریایی آمریکا در بحرین مستقر است، مقر فرماندهی مرکزی و مرکز عملیات هوایی برای خاورمیانه در قطر و پادگان ها و انبارهای تسلیحاتی در کویت. و امارات متحده عربی برای پروازهای آمریکایی تسهیلات هوایی فراهم نموده اند...

ایجاد این پایگاه نظامی فرانسه در خلیج می تواند نشانه جدیدی از همسویی آقای سارکوزی با استراتژی آمریکا در خاورمیانه به شمار رود. همچنین می تواند نشانه این باشد که برخی از امیران با متنوع کردن شرکا یا « پدرخوانده » هایشان خواهان شکستن تسلط مطلق آمریکا در منطقه می باشند. مدرسه عالی نظامی "سن سیر" فرانسه به زودی شعبه ای در دوحه باز خواهد کرد تا افسران نیروی زمینی قطر و برخی دیگر از دولت های خلیج فارس را آموزش دهد. از هم اکنون ناوگان های نیروی دریایی فرانسه سالی30 بار در امارات توقف می کنند. نیروی هوایی در آنجا سالی دو بار دوره آموزشی برای خلبان های هواپیماهای شکاری ترتیب می دهد. نیروی زمینی سالی ٢٥ عملیات نظامی انجام می دهد که در آن واحد ها و افسران ارتش دولت های منطقه را شرکت می دهد. در ماه فوریه و مارس آینده، ١٤٠٠ نظامی امارات و قطر و ٤٠٠ نظامی فرانسه در یک عملیات مشترک چند ارتشی به نام سپر خلیج شرکت خواهند کرد.

به هر حال این اولین باری است که فرانسه در خلیج فارس مستقر می شود، و آن هم در تنگه هرمز، یعنی یکی از حساس ترین مناطق جهان، جایی که ٤٠ درصد نفت جهان از آن عبور می کند. فرمانده نیروی کل قوای ویژه رئیس جمهور فرانسه، آدمیرال ادوارد گی یو، اعتقاد دارد که این « یک انقلاب کوچک ژئوپلتیک » است چرا که بعد از پنجاه سال برای اولین بار فرانسه یک پایگاه جدید در خارج از مرزهای خود ایجاد می کند و آن هم خارج ازمستعمرات پیشین افریقائی اش. « کاهش » نسبی پادگان جیبوتی که در حال حاضر مهمترین پایگاه نظامی فرانسه در آفریقا به شمار می رود و خواهد رفت، بی شک پیش درآمدی برای بازسازی شبکه پایگاه های نظامی فرانسه در آفریقا می باشد، عملیاتی بسیار پرخرج که انتقادات متعددی را در قاره سیاه برانگیخته است. قرار است که در کتاب سفید آینده درباره دفاع و امنیت که در اواخر مارس به چاپ خواهد رسید به این بازسازی اشاره شود.

گشایش پایگاه نظامی درابوظبی که در واقع تا سال آینده تکمیل خواهد شد، سوالات دیگری را برمی انگیزد. آیا این یک تغییر در سیاست فرانسه است؟ فرانسه که تا کنون به گفته آقای فرانسوا بیرو، دبیر اول « نهضت دموکراتیک» « یک قدرت تعدیل کننده سیاسی و نه نظامی » در خاورمیانه بوده است؟ آیا این خطر وجود دارد که فرانسه داخل یک جنگ محلی و یا منطقه ای گردد به خصوص علیه ایران که خواهان کنترل تنگه هرمز است؟ آیا این تصمیم که بدون رایزنی اتخاذ شده است، با این خواست اعلام شده که باید پارلمان درعملیات خارجی فرانسه هرچه بیشتر شرکت داده شود، در تناقض نمی باشد ؟

پاورقی

١- مشترک با چندین نیرو: زمینی، دریایی و هوایی.