پول شوئی
سياه ترين نوه سرمايه داری
دراين کارگاه شسته می شود
سالانه بين 590 تا 1500 ميليارد دلار پول غير قانوني– از جمله پول معاملات چند تن مواد مخدر- شسته شده و قانونی می شود. جرج تاون مرکز جزاير هميشه تابستان کايمان که از مراکز بزرگ پول شوئی جهان است 18هزار جمعيت، 15 هزار شرکت و 400 بانک دارد!

مقدمه: نفوذ سازمان های غيرقانونی در نظام حقوقی، باعث به هم خوردن توازن اقتصادی و تغيير شرايط به زيان شهروندان عادی می گردد. در بلند مدت مصونيت جزايی به مصونيت سياسی تبديل می شود و اين نيز به ترس، تهديد، سرکوب، خشونت و استبداد می انجامد. چرا که دولت خصلتی جنايتکارانه و غيرقانونی می يابد. نتيجه نهايی فروپاشی جامعه مدنی و زندگی اجتماعی خواهد بود. پول شويی جديدترين و خطرناک ترين چهره جرايم قابل ارتکاب توسط زير مجموعه های پا گرفته اقتصادی به ويژه در سطح فراملی است که قدرت زدودن رنگ و لعاب قانونی از رخسار اقتصاد کشور را داراست تا بدين وسيله راه را برای دگرگونی خصلت قانون مداری دولت به خصلت ظابطه مداری خارج از محدوه قانون را هموار سازد. اين امر از آن روست که سازمانيافتگی، خود بر ضابطه مندی استوار است به ويژه اگر در سطح کلان ارتکاب يابد( مثلاٌ دولت)اين ضابطه مندی غير قانونی است.
از حيث تاريخی پول شويی به دهه 20 و 30 در ايالات متحده آمريکا و به ويژه به شيکاگو بر می گردد. آل کاپن و لوچيانو برای فرار از ماليات و همچنين عوايد ناشی از قاچاق، دست به خريد تجارتخانه و انجام معاملات قانونی زدند که عمدتا ً سازمان يافته بود. يکی از اقدامات آنها خريد خشک شويی ها و تحصيل منافع از طريق آنها بود و به همين دليل يکی از ريشه های پول شويی و علت انتخاب اين واژه مالکيت بر خشک شويی ها بود. منافع حاصل از قمار، فحشا و قاچاق را به خريد خشک شويی ها اختصاص می دادند.( برخی نيز از حيث سابقه تاريخی، عمر پول شويی را کمتر از اين دانسته و زمان شيوع آنرا به ماجرای فساد مالی واتر گيت در اواسط دهه هفتاد در زمان رياست جمهوری نيکسون معطوف می کنند).
بلحاظ مفهوم لغوی نيز دليل انتخاب واژه پول شويی آن است که اين روند يعنی شست شوی پول مانند نوعی وسيله شست و شوی خانه يا ماشين لباس شويی عمل می کند که چرک و کثافت را از لباس ها جدا می کند و با جدا کردن کثافات ناشی از جرم از پول يا هر مال ديگر ناشی از جرم، آن را پاک می سازد.
منابع پول کثيف: تحصيل پول بطريق غير قانوني
1- جرايم سازمانيافته
2- قاچاق( صادرات، واردات،مواد مخدر، انسان، عتيقه جات...)
مراحل پول شويي:
1- مرحله جاسازی يا استقرار: وارد کردن عوايد جرم در معاملات يا مبادلات تجاری قانونی است._ بانکها، ساير نهادهای مالی و سيستم های مالی و تجاری. بانک به شخصی که پول هنگفت وارد سيستم بانکی و مالی می کند و سابقه شناخته شده ای ندارد، به ديده ترديد نگاه می کند.
2- مرحله استتار يا پوشش دهي: در اين مرحله پول غير قانونی در درون مرکز يا موسسه مالی ای که قبلا ً در آن جاسازی شده به چندين شاخه تقسيم يا از درون چندين موسسه عبور داده پده يا به نحوی دستکاری می شود که صرفا ً چهره ای غير حقيقی از مبداء و ماخذ پول به جای بماند. استفاده از واسطه های الکترونيکی و کارتهای بدهی و اعتباری در اين مرحله به وفور ديده می شود.
3- مرحله بازگردانی يا ادغام: در اين مرحله پول غير قانونی با چهره ای قانونی دوباره فعال می شود. درعين حال که ممکن است اين فعاليت در راستای اعمال قانونی يا غير قانونی باشد. در اين مرحله از شگردهای مختلفی از جمله استفاده می شود:
الف: ايجاد شرکت های بی نام يا با نام مستعار در کشورهايی که حق حفظ اسرار يا حريم خصوصی در آنها تضمين شده است. مجرمان سپس با انجام معاملات قانونی آتی از محل وجوه تطهير شده، به خود وام می دهند و حتا در باز پرداخت وام ادعای معافيت مالياتی می کنند. ب- ارسال صورت حسابهای غير واقعی صادرات و واردات کالاهايی که افزايش قيمت زيادی دارند، به تطهير کنندگان اجازه می دهد که پول را از شرکتی به شرکت ديگری و از کشوری به کشور ديگر انتقال دهند و صورت حساب های ابزاری، منشاء پول را قانونی جلوه می دهد.
پ- ارسال پول از بانک متعلق به تطهير کنندگان به بانک های موجود در مامن ها يا بهشت های مالياتی است.
ت- انفجار ستاره: در اين روش حساب سپرده ای از پول غير قانونی در يک بانک گشوده می شود و با سفارش های دايمی برای انتقال حواله های تلفنی، تلگرافی، فاکس و غيره به صدها حساب بانکی ديگر در سراسر جهان پول مورد نظر تقسيم می شود. چرا که گرفتن مجوز برای تعقيب حسابهای بانکی در کشورهايی با نظامهای قضايی متفاوت ممکن است سالها پول بکشد.( نقل از موسسه تحقيقات تدبير اقتصاد پول شويی، از سری بررسی های امنيت اقتصادی 1381 )
ث- تصفيه پول يا تبديل پول کوچک به درشت، استفاده از بانکهای فاسد(!)، استفاده از سيستم حواله در خارج از سيستم بانکی، استفاده از معاملا نقدی در تبديل پول به جواهرات و اشيای گران قيمت، در خواست وام به تبع سپرده گذاری قبلی، تنظيم صورت حسابهای جعلی برای مراجع و اشخاص متقاضی پول غير قانونی، تبديل مبادلات بانکی کلان به مبادلات خرد، استفاده از پوشش های تجاری قانونی، استفاده از مناطق آزاد تجاری و سرمايه گذاری در اين مناطق، استفاده از بانکهای کشورهايی ( نظير سويس) که به موجب قانون ملزم به رازداری هستند، ايجاد سازمانهای خيريه و مانند آن، قمارخانه ها، کازينوها، کاباره ها، دائرکنندگان اماکن فحشا ....
پول شويی يا تطهير عوايد حاصل از رفتار مجرمانه جرمی مستقل يا حداقل رفتار قابل سرزنش( در کشورهايی نظير ايران در ارتباط با آن جرم انگاری نکرده اند)، در مقايسه با ساير جرايم دارای چهار خصيصه امنيتی برجسته است:
1- سودآور بودن
2- حرفه ای و پيچيده بودن
3- سازمان يافتگی
4- قدرت کتمان و مشروع سازی رفتارهای غير قانوني
1- سود آور بودن پول شويی، آنرا در رديف مهمترين جرايم مالی و اقتصادی قرار داده به طوری که گاهی جرم مزبور به دليل گستردگی منافعش به ويژه در سطح فرا ملی به لحاظ اخلال در نظام اقتصادی، در رديف جرايم عليه امنيت ملی قرار می گيرد. پول شويی دريچه ای به سوی روابط تجاری و مبادلات بانکی است که البته از ورای فرايندی منظم هويدا می شود. فرايند پول شويی از سه مرحله جاسازی، پوشش دهی و ادغام شکل می گيرد. هنگامی که عوايد غير قانونی وارد روابط قانونی مالی و تجاری می شود، به تدريج چهره واقعی اقتصاد که مبتنی بر قانون مداری است ، کم رنگ می گردد و نه فقط آثار و نتايج جرم در اين فرايند هضم می شود، بلکه عملا ً قسمتی از اقتصاد به خدمت پول شويان و سازمان های ذی نفوذ در می آيد و سود سرشاری عليد آنها می سازد. 2- حرفه ای و پيچيده بودن به عنوان ويژگی ديگر، در بطن پول شويی نهفته است. پول شويی در ابتدا نيازمند برنامه ريزی و ارائه طرح های دقيق و قابل اطمينان برای جاسازی، استتار و ادغام عوايد غير قانونی حاصل از جرم است. در مقام عمل به اين فرايند بايد دانش کافی داشت . پول شويان دارای قدرت سازگاری با هنجارهای اجتماع و حس موقعيت شناسی بوده و با علم وتجربه عمل می کنند. پول شويی زمانی کاملا ً حرفه ای و فنی می شود که در بستر مبادلات الکترونيکی و در سايپر اسپيس( سپهر مجازی) ارتکاب می يابد.
3- سازمان يافتگی ويژگی غالب پول شويی است که تشکيلات آن جلوه ای از يک نهاد غير دولتی با سازو کار های منظم و قابل اجرا و با ضمانت اجرا را به تصوير می کشد. سازمان يافتگی در ارتکاب پول شويی دارای دو چهره است، يکی به سازمان يافتگی گروه پول شو بر می گردد و ديگری با ماهيت پول شويی مرتبط است. زيرا به صورت برنامه ريزی شده و سازمان يافته در نهاد ها و موسسات مالی و بانکی و يا در روابط تجاری انجام می شود.
سالانه مبلغی بين 590 تا 1500 ميليارد دلار پول حاصل از در آمد های غير قانونی، آنطور که متخصصان بر آن نام نهاده اند " شسته شده " و دوباره قانونی می شوند. حال اين سئوال مطرح می شود چگونه در آمد حاصل از فروش چند تن مواد مخدر شسته می شود؟ يک نمونه آن جرج تاون مرکز جزاير کايمان است که در آن هميشه تابستان است. جرج تاون تنها 18هزار نفر جمعيت دارد. در اين شهر 15 هزار شرکت به ثبت رسيده اند و 400 بانک در آن فعاليت دارند. آمريکا در دهه 80 پول شوئی را غير قانونی و قابل مجازات اعلام کرد. پس از آن سازمان ملل متحد و سازمان امنيت و همکاری اروپا به اين مسئله توجه کردند. آمريکا در 2006 ، 3.6 ميليارد دلار برای مقابله با پول شويی هزينه کرده است.
اتحاديه اروپا در سال 1991پول شوئی را غير قانونی و قابل مجازات اعلام کرد. اتحاديه اروپا در سال2006 ، 1.4 ميليارد دلار برای مقابله با پول شويی هزينه کرده است.
در آلمان در 1992 پول شوئی را جرم شناخته و بانکها موظف شدند افرادی که مبالغی بيش از 15هزار اويرو به حساب واريز می کنند کنترل کنند. در سال 2006 در دويچه بانک 6 ميليارد جابجايی مالی صورت گرفته که کنترل گران 1270 مورد مشکوک را به پليس فدرال گزارش داده اند.