بردگان
و برده داران
سيامک زند

در ايران، مخصوصا از زمانی که سپاه قدرت اقتصادی را بدست گرفت، هرچه بيشتر گوشه و کنار کشور را در شهرهای مختلف می بينيد به عمق فاجعه بيشتر پی می بريد. با مسافرتها، با ديدن کارخانه های مختلف صنعتی، با نحوه زندگی کارگران و مهندسانی که در شهرستانها کار می کنند هر چه بيشتر از نزديک آشنا می شويد، بيشتر متوجه فاجعه ای می شويد که يا جامعه به آنها عادت خواهد کرد و زندگی را بر اساس مناسبات حاکم تنظيم می کند،- که اين حالت بسيار فاجعه بار تر از خود فاجعه ايست که در حال رخ دادن است- و يا در آينده به يک انفجار خونين ختم می شود.

بخش گسترده ای از اقتصاد دراختيار نظاميانی است که در همکاری با کسانی که لزوما تجربه و سن بالايی ندارند و حتی تظاهر مذهبی هم ندارند جلو می رود . بازاری های سنتی و سرمايه دارانی که از صدقه سری انقلاب به همه جا رسيده بودند و بيشتر از راه قاچاق کالا و مناسبات دلالی به همه جا رسيدند، حالا می بينند که سرمايه دارانی دارند بوجود می ايند که در مقابلشان هيچ نيستند. در اين نوع پروژه ها که در بالا عرض کردم استثمار و برده داری واقعی ، به خوبی و علنی ديده می شود. حقوق بسيار پائين کارگرانی که در گرمای طاقت فرسا روزانه به طور متوسط 10 ساعت کار می کنند يا مهندسانی که با هزار اميد درس خواندند و فکر کردند علم از ثروت بهتر است با حقوق های بسيار پايينی مجبورند کار کنند. تازه منت هم سرشان هست که بهشان کار داده شده است . وضع خوابگاه هايی که در اختيار کارمندان گذاشته می شود، از اصطبل کمی بهتر است. اين نوع پروژه ها در شهرستان های مختلف ايران وجود دارد و اوضاع تماميشان تقريبا همانند همديگر است .در اين نوع پروژه ها انسان حرمتی ندارد. حالا می خواهد مهندس باشد يا کارگرباشد. شايد بتوان گفت مديريت اين نوع پروژه ها يک مديريت کلاسيک اند که اين مکتب مديريت برای 100 سال پيش بوده است. ايران امروز در حالتی قرار دارد که يا بايد استثمار کنيد و يا بايد استثمار شويد . البته من نقاط ديگر جهان را نديده ام تا بتوانم مقايسه کنم . ولی حتی اگر تمام دنيا هم چنين باشد ، در اين که اين مناسبات غير انسانی است شک نيست.