|
زمانی که کتاب "المکاسب المحرمه" شیخ مرتضی انصاری (جلد هفتم)
را در سر کلاس "کسب و کار در اسلام" تدریس می کردم، همیشه این
جمله را که از حضرت علی(ع) است بر روی تابلو مینوشتم:
الفقر الموت الاكبر "فقر مرگ بسيار بزرگي است"
و اولین بحثی که شروع می کردم این بود که: نه تنها اسلام با
اقتصاد و ثروت مخالف نیست، بلکه پیامبر عظیم الشان اسلام قبل
از اینکه پیامبر باشد، تاجر بوده و به کار تجارت و کسب ثروت
مشغول بوده است. بنابراین حکومتی که مخالف ااقتصاد شکوفا وکسب
ثروت است یا به این مقوله بی توجه است، مانند حکومتی است که
حضرت محمد(ص) را قبول ندارد و اصلا ایمان نیاورده است کافرترین
حکومت است.زیرا اسلام شرط ایمان را در شرایط سلامت روحی و
روانی می پذیرد و چون فقر برهم زننده این شرایط است بنابراین
احتمال زایل شدن ایمان بر اثر فقر، قطعی است.فقر از دری بیاید،
ایمان از در دیگری می رود.امروزی خبری شنیدم که یاد این مباحث
افتادم.
امروز در خبرها شنیدم که دانشجویان دختر در دانشگاههای
زیمبابوه برای آنکه بتوانند در پایان ترم نمره قبولی بگیرند به
ناچار تن به ارتباط جنسی با اساتیدشان می دهند و اگر هم
دانشجویی حاضربه برقراری چنین ارتباطی نشود نمی تواند نمره
قبولی بگیرد و ناچار به ترک تحصیل و یا تکرار ترم می شوند و با
توجه به وضعیت اقتصادی این کشور و تورم یازده میلیون درصدی،
دختران دانشجو از ترس اینکه اگر نمره قبولی نیاورند امکان
پرداخت شهریه مجدد از طرف خانواده ها وجود ندارد به ناچار تن
به این کار می دهند.
زیمبابوه کشوری است که در جنوب آفریقا قرار دارد و درگذشته
آنرا رودزیای جنوبی می گفتند و مستعمره انگلستان بود. این کشور
15 میلیون جمعیت دارد و از نظر جاذبه های طبیعی از زیباترین
کشورهای افریقاست. آبشارمعروف ویکتوریا(که ارتفاعش دوبرابر
آبشار نیاگارا است) در مرز این کشور با زامبیا قرار دارد.این
کشور مدتهاست که گرفتار جنگهای داخلی است و به همین دلیل وضعیت
اقتصادی این کشور بشدت بحرانی است. موگابه، دیکتاتور84 ساله
این کشور تا کنون نخواسته اصلاحاتی را انجام دهد و کشور زیبای
زیمبابوه را به پرتگاه سقوط کشانده. کشوری که در سال 1965 هر
دو دلار امریکا برابر بود با یک دلار زیمبابوه، الان یک میلیون
و پانصد هزار دلار آن برابر است با یک دلار امریکا! زمانی نه
چندان دور کشور زیمبابوه با سواد ترین و با فرهنگ ترین کشور
قاره افریقا بود و نمایشگاه کتاب سالانه اش که در اول ماه اوت
هرسال برگزار می شد، معتبرترین نمایشگاه کتاب در افریقا بود.
اکنون بین 24 تا 35 درصد مردم این کشور به بیماری ایدز مبتلا
شده اند و متوسط عمر مفید در این کشور در 20 سال گذشته، از20
سال کاهش یافته و از 55سال به 35سال رسیده است. هرکس اندک
استعدادی داشته از این کشور گریخته. بطوری که بیش از سه میلیون
نفر درچند سال گذشته از این کشور مهاجرت کرده اند و کشور جنگ
زده و با بحران همه جانبه اقتصادی و فرهنگی وفاجعه انسانی دست
وپنجه نرم می کند. بحرانی که حاصل بی تدبیری و استبداد است.
کشوری که می توانست با مدیریت صحیح و علمی امروز بر شاخ افریقا
بنشیند باید در قعر بحران و فلاکت دست وپا بزند.
درسال گذشته که تورم در این کشور به حد انفجار، یعنی یازده
میلیون درصد رسید(که چنین تورمی در جهان بی سابقه است) دولت
این کشور به جای اندیشیدن تدابیری برای تقویت پایه پولی و
افزایش قدرت خرید مردم، تصمیم گرفت تعداد صفرهای پول را اضافه
کند و لذا در یک اقدام بی سابقه، اسکناس های ده میلیون دلاری
منتشر کرد تا شاید از این طریق جلوی حمل حجیم پول توسط مردم
برای خرید مایحتاجشان را بگیرد. هرچند که با تورم موجود همین
اسکناس ده میلیون دلاری نیز کفاف هزینه ای یک روزه یک خانواده
را نمی دهد. این اقدام در حالی صورت گرفت که دولت درآگوست سال
2006 برای مقابله با بحران اقتصادی و تورم، سه صفر را از واحد
پول ملی (یعنی دلار که در زیمبابوه به آن زیم دلار می گویند)
کم کند.(.یعنی دقیقا همان کاری که دولت نهم در ایران می خواهد
انجام دهد.) ولی این اقدام نیز نتوانست مانع رشد فاجعه بار و
افسار گسیخته تورم در آن کشور شود و یک سال بعد، دولت صفرهای
برداشته شده را برگرداند! بطوری که الان زیمبابوه به نماد تورم
و بحران اقتصادی تبدیل شده است و کمک های سازمان ملل هم بدلیل
بحرانهای داخلی درستی انجام نمی شود و روزانه صدها زن و کودک
براثر گرسنگی می میرند.
نباید فکر کنیم که این بحران حاصل خشم خداوند یا نفرین خدایان
و اجنه اتفاق افتاده است. این متاسفانه حاصل خشم خدایان و یا
توطئه اجنه نیست، که اگر چنین می بود کار راحت بود زیرا با
خدایان و یا اجنه بسی راحت تر از دولت های مستبد و دولتمردان
نادان می توان کنار آمد. اجنه را حداقل می شود با بسم الله
دور کرد ولی برای دولتمردان نادان اگر تمام قران را آیه به آیه
هم بخوانی باز کار خودش را می کند و عاقل نمی شود. متاسفانه
این بحران ها از تصمیمات خیلی ساده و گام به گام شروع می شود و
به غول غیر قابل مهار تبدیل می شود. تصمیماتی که حاصل خودرایی
و بی توجهی به تجربیات و تئوری های آزموده شده است. تصمیماتی
که ریشه در جلب رضایت آنی و کوتاه مدت مردم دارد و نوعی فریب
افکار عمومی و به هیجان آوردن مردم برای رسیدن به مقاصد خودشان
محسوب می شود. تصمیمات عجولانه و بدون کارشناسی که صرفا متکی
بر باورها و توهمات درونی شان (که خودشان آنرا الهام غیبی می
نامند) است به یکباره می تواند دستاوردهای چندین وچند ساله را
در مدت کوتاهی بر باد دهد و تمدنی را به پرتگاه سقوط برساند.
درایران در سه سال گذشته، تورم بیش از دو برابر رشد داشته و از
11 درصد به بیش از 24 درصد رسیده است. و بحران اقتصادی روز به
روز نمایان تر می شود و نظام اقتصادی به از هم پاشیده گی نزدیک
می شود. شرایط بحران بین المللی نیز مزید برعلت شده و از سوی
دیگر وضعیت ایران در عرصه بین المللی و تصویب قطعنامه های
متعدد علیه ایران شرایط و امنیت اقتصادی را بغرنج تر کرده است.
با این وجود هنوز دولت نهم صدای زنگ خطر بحران اقتصادی نشنیده
و همچنان بر طبل تصمیمات غیرکارشناسی و فاجعه آمیز می کوبد.
تصمیماتی که هر کدامشان بخشی از اندام نحیف و لاغر اقتصاد
ایران را فلج می کند. کاهش دستوری نرخ سود بانکی، اختصاص بدون
پشتوانه اعتبار در سفرهای استانی، تزریق بی برنامه پول به
اقتصاد بدون کشش و در حال احتضار، اجرای طرحهای تورم زا، ایجاد
بحران برای کشور در عرصه بین المللی، و...همه وهمه از جمله
تصمیمات مهلک برای نظام اقتصادی است که در سه سال گذشته توسظ
دولت نهم اتخاذ شده است.
بنابراین، اگر دولت یکسال باقی مانده را هم به سیاق سه سال
گذشته برود، باید منتظر فاجعه ای بود که ما را به راه زیمبابوه
شدن می برد. در شرایط فعلی هم به اندازه کافی آسیب های اجتماعی
در کشور غوغا می کند!
|
