|
با اوج گرفتن تنش ها میان کشورهای غربی و روسیه اکنون و در
آستانه
تشکیل اجلاس اضطراری رهبران اتحادیه اروپا برای بحث درباره
گرجستان، این باور تقویت می شود که روسیه، - بر خلاف نظر
"گوردن براون" نخست وزیر انگلستان- که می گوید روسیه هنوز پس
از فروپاشی شوروی با واقعیت های جدید اروپا خود را وفق نداده،
واقعیات را درک کرده است.
به همین دلیل سئوال اساسی اینست که کشورهای اروپایی تا چه
اندازه قدرت و اقتدار بازیافته روسیه را درک کرده اند و این
قدرت در حال ظهور را در سیاست ها و استراتژی های بین المللی
شان گنجانده اند؟
واقعیت اینست که برخلاف انتظار، روسیه به سرعت قدرت تحلیل رفته
خود را پس از فروپاشی شوروی بازیافته است و به یک ابرقدرت جدید
تبدیل می گردد. آیا کشورهای اروپایی و امریکا چنین واقعیتی را
پذبرفته اند؟ و می توانند چنین قدرتی را باورکنند؟
بعد از بحران فروپاشی به نظر می رسید که روس ها به زودی
نخواهند توانست بر مشکلات وچالش های داخلی خود فائق آیند و به
سادگی این توان را به دست نخواهند آورد تا خود را به عنوان یک
ابر قدرت جدید در نظام بین المللی مطرح نمایند. بسیاری از
تحلیل گران مسائل روسیه بر این باور بودند که روسیه برای مطرح
شدن به عنوان یک ابرقدرت جدید نیازمند عبور از یک دوره ی گذار
است که در این دوره، کرملین باید مولفه ها و نهاد های سیاسی و
اقتصادی، حقوقی، منافع ملی، سیاست خارجی و غیره ی خود را از نو
تعریف و سازماندهی کند تا بتواند خود را بعنوان یک نظام تحول
یافته با شرایط جدید حاکم بر نظام بین المللی وفق دهد.
اما برخلاف انتظار سران کشورهای اروپای غربی، روسیه موفق شده
است تا حد زیادی خود را از بحران هایی که در دهه ی قبل با آن
مواجه بود، رهایی داده و به گونه ای موفقیت آمیز بخش عمده ای
از این دوران گذار را پشت سر بگذراند. مهم ترین دلیلی که
کارشناسان و صاحب نظران ارائه کرده اند رشد بالا و تحولات
اقتصادی مثبتی است که روسیه در سال های اخیر بدان دست یافته
است. رشدی که باعث شده است ارزش روبل در برابر دلار افزایش
یابد و نرخ تورم را در اقتصاد روسیه تا حد زیادی کاهش دهد.
رشدی که از یکسو رفاه نسبی را برای جامعه روسیه به ارمغان
آورده است و از سوی دیگر توانایی های این کشور را در نظام
اقتصاد جهانی تا حد زیادی افزایش داده و به یکی از هشت کشور
مطرح صنعتی جهان تبدیل نماید. یکی از مهم ترین نمودها و
پیامدهای رشد بالای اقتصادی در این کشور را می توان در روی
آوری مجدد این کشور به گسترش برنامه های نظامی در دهه اخیر
مثال زد. مسئله ای که در سال های اخیر حالت ملموس تری به خود
گرفته و به یکی از بزرگترین سوژه های تبلیغاتی برای رسانه های
غرب تبدیل شده و نگرانی هایی را برای کشورهای اروپایی ،
آمریکا و دسته ای از همسایگان این کشور به وجود آورده است.
آمارهای به دست آمده طی چهار سال اخیر نشان می دهد که میزان
بودجه نظامی روسیه سالانه بطور متوسط حدود سی درصد افزایش
یافته است. در سال جاری 2008 بودجه نظامی روسیه بیش از 800
میلیارد روبل ( معادل 32 میلیارد دلار) برآورد شده بود و این
میزان بودجه قرار است در سال آینده به بیش 900 میلیارد دلار (
معادل 36 میلیارد دلار ) افزایش یابد و در سال 2010 به 1/1
تریلیون روبل ( معادل 44 میلیارد دلار) افزایش خواهد یافت.
بنا بر آخرین طرح مدرنیزاسیون ارتش روسیه که در دو سال اخیر
تدوین شده است، قرار است تا سال 2015 میلادی حدود 200 میلیارد
دلار صرف بازسازی و توسعه توانمندی های ارتش روسیه گردد که
این مبلغ قرار است بیشتر برای مجهز کردن ارتش به تسلیحات فوق
مدرن و موشکی و فضایی فوق پیشرفته اختصاص یابد.
یکی از مهمترین اقدامات روس ها در این راستا ، نوسازی موشک
دوربرد آر. اس . ام . 54 درچند سال گذشته است. این موشک متعلق
به دوران اتحاد جماهیر شوروی در سوم جولای سال 2003 با موفقیت
نوسازی شد و هم اکنون با بردی معادل 7000 کیلومتر و با سرعت
200 کیلومتر در هر دقیقه قادر است اهدافی را در اقصی نقاط جهان
هدف قرار دهد. از دیگر اقدامات روس ها در این راستا می توان به
برنامه های این کشور در استقرار نسل جدیدی از موشک های آر . اس
.24 اشاره کرد که این موشک قاره پیمای فوق مدرن هم اکنون
توانمندی روس ها را درهدف قرار دادن اهداف نظامی دور دست به
طرز چشمگیری افزایش داده است. جدیدترین برنامه موشکی روسیه در
سال های اخیر به سال 2007 باز می گردد که در طی آن دو موشک
روسی فوق مدرن به نام های سینوا و بولاوا با موفقیت آزمایش
شدند. موشک هایی که گفته می شود حدود پنج هزار مایل بُرد دارند
و قادرند هشت کلاهک هسته ای را با خود حمل کنند.
روس ها غیر از برنامه های موشکی، توسعه ناوهای دریایی، زیر
دریایی ها، هواپیماهای فوق مدرن و..... را نیز هم اکنون در
دستور کار خود قرار داده اند. چندی پیش روسیه مدل جدیدی از
زیردریایی های استراتژیکی نسل چهارم خود را با موفقیت آزمایش و
تولید کرد که مدتی دیگرارتش روسیه به آن مجهز خواهد شد. چندی پیش
رسانه های خبری ، گزارشاتی را مبنی بر آزمایش نوع جدیدی از
جنگنده بمب افکن های دور پرواز را که قادرند ساعت های طولانی
را بدون وقفه فرود پرواز نمایند منتشر کردند که این جنگنده
بمب افکن ها قابلیت حمل کلاهک های هسته ای و سیستم های پیشرفته
ی موشکی را نیز دارا هستند که هم اکنون نیروی هوایی روسیه
را قادر ساخته است که اقصی نقاط جهان را تحت پوشش هوایی خود
قرار دهند و هر گونه اهداف مورد نظر را منهدم و نابود سازند.
با این پس منظر از قدرت نظامی روسیه، سئوال اساسی که باید
پاسخ داده شود اینست که آیا روسیه تغییرات جدید بوجود آمده در
اروپا را درک نکرده است یا این که کشورهای غربی اند که هنوز
نتوانسته اند قدرت فزاینده روس ها را که به سرعت به یک ابرقدرت
جدید مبدل می گردد، درک نکرده اند و برایشان دشوار است که خود
را با چنین واقعیتی وفق دهند؟
(این مقاله را برای انتشار در پیک نت خلاصه کرده ایم. اصل آن
را می توانید از
اینجا
بخوانید) |
