مجلس هشتم، مجلسی منتقد به وضع موجود خواهد بود، حضور نیروهای مستقل در ترکیب مجلس آینده قابل توجه است. امیدورم همین مساله باعث شود که نظارت و کنترل بیشتر جامعه ما ممکن شود و مجلس وظیفه سنگین خود را در این زمینه بدون ملاحظات خاص انجام دهد.
شیوه برگزاری انتخابات اخیر این نگرانی را بیشتر کرده که این شیوه تبدیل به یک رویه شود. همه از حالا باید نگران آن باشیم و جلوی آن را بگیریم.

خاتمی در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت: اگر ما توانستیم، تحت نام «جمهوری اسلامی» نظامی را بسازیم که مردم در آن دارای احترام باشند، از آراء مردم حراست شود، آزادی وجود داشته باشد، نقد قدرت هزینه نداشته باشد، اقتصاد کشور پیشرفته باشد، عدالت در آن پیاده شده، سیر ارتقا علمی، فنی و صنعتی کشور، سیر صحیحی باشد و جایگاه و شان ملت ایران در جامعه بین المللی افزون تر شود، بزرگترین خدمت را به انقلاب کرده ایم و این یعنی «صدور انقلاب».

آنچه بود گذشت. نتیجه ای که حاصل شد، اینکه {مجلس آینده} مجلسی است که نسبت به وضع موجود منتقد است، از آنچه که می گذرد راضی نیست، از بی برنامگی ها (یا بهتر بگوییم، برنامه ریزی های غلط)، از وضع اقتصاد، از حذف نیروها، از ادعاهایی که با واقعیت ها تطبیق نمی کند (بلکه گاهی درست در مقابل آن است) و بدتر از همه با فرار به جلو، با تخریب دیگران {راضی نیست}. من فکر می کنم، شاید این مجلس، مجلسی باشد که اکثریتش به این وضع اعتراض دارد. مساله دوم که در این انتخابات رخ داد، حضور قابل توجه نیروهای مستقل بود که عمدتا در غیاب نیروهای اصلاح طلب توانستند رای مردم را بگیرند و از این جهت هم فکر می کنم، مجلس هشتم متفاوت با مجالس دیگر باشد. امیدوارم همین مساله باعث بشود که با نظارت و کنترل بیشتر جامعه ما در مسیری حرکت کند که خیر او در آن است. اگر ما خواستار کنترل و نظارت بیشتر هم هستیم، برای این است که مسیر برای پیشرفت ایران و تامین نیازها و خواست های تاریخی این ملت هموارتر شود . نکته مهم در این بحث، این است که شیوه و روشی که در این انتخابات بود، شیوه و روش نادرستی بود و نتیجه آن را هم تحت تاثیر این شیوه، از پیش می‌شد حدس زد که چه خواهد بود و این اشتباه یک امر{است} و {علاوه بر آن} نگرانی بیشتر اینکه، این شیوه تبدیل به یک رویه شود و همه از حالا باید نگران آن باشیم و جلوی آن را بگیریم.

خطر بزرگی است وفتی قدرت که امکانات نظامی، سیاسی، اقتصادی، امنیتی و... را در دست دارد اعمال نظارت کند تا مجلس که در راس امور است، در خدمت او باشد. نباید نظارت در خدمت این باشد که تیپ خاصی از انتخابات صورت گیرد و گرایشات خاصی روی کار بیاید. این نوعی انحراف از مساله {انتخابات} است و اینکه ما {در انتخابات} قیمومیت و دخالت بکنیم و از پیش قدرت انتخاب مردم را به انحای مختلف محدود کنیم، آن هم با اتهامات عجیبی که واقعا تصور آن هم ممکن نیست. در حوزه هایی که افراد شناخته شده باقی مانده بودند، میزان حضور مردم بالای 50درصد بود. لابد اگر در همه حوزه ها به این گونه بود، امروز این جریان (اصلاح طلب) می توانست بالای 50درصد مجلس را در اختیار داشته باشد. به هرحال این کار، کار نادرستی است. البته طبق اطلاعاتی که بنده دارم، بسیاری از اعضای محترم شورای نگهبان (اعم از حقوقدانان و فقها) از بعضی تصمیم گیری ها راضی نبودند و تلاشهای بسیاری {برای رسیدگی به اعتراضاتشان} انجام دادند که بعضی به نتیجه رسید و خیلی جاها هم بی نتیجه بود. ولی خروجی دستگاه هم طوری بود که روشی اعمال شد که روش درستی نبود و خوشحالم که رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام و حتی وزیر محترم کشور به این مساله معترض است و می گویند که باید تغییرات اساسی در این زمینه (انتخابات) و بخصوص در زمینه تعیین و تشخیص صلاحیت ها ایجاد شود. البته امیدوارم، این اظهارنظر سبب نشود که آقای وزیر کشور هم برای آینده نزدیک، دیگر در صحنه حضور نداشته باشد! یک توقع و تقاضا از بسیاری از شما كه مورد این ظلم قرار گرفته اید دارم. گزارش مبسوط و مستندی برای مقام معظم رهبری و مجلس آینده تهیه کنید تا واقعیتها مشخص شود. من فکر نمی کنم که هیچکس، حتی کسانی که این روش را اجرا کرده اند اگر متوجه مشکلات و خطرات آن شوند، این روش را ادامه دهند. کاری نکنیم که خدای نخواسته دلزدگی هایی ایجاد شود، بخصوص برای نسلی که باید امیدوار باشد و اگر این دلزدگی و یاس ایجاد شود و دلخوری ها افزون شود، نظام جمهوی اسلامی اصلی ترین پایه اقتدار خود را که اعتماد و حضور مردم در صحنه است از دست خواهد داد و این مساله خیلی برای انقلاب و برای خونهایی که برای آن داده شده و سرمایه هایی که گذاشته شده، گران است.

مساله دیگر تحریف و سوء استفاده، تخریب، جفا و بی انصافی در درون{کشور} است. من از تخریب هیچ نگرانی ندارم و می دانم این تخریبها چرا صورت می گیرد و منتظر باشید که در آینده این تخریبها افزون تر خواهد شد .

من مطلبی را(در رابطه با صدور انقلاب) مطرح کردم که متاسفانه بعد ایجابی آن کمتر مورد توجه قرار گرفت و آن مساله این است که محتوا و جهات انقلاب ما چه بود و بخصوص امام(ره) به عنوان مظهر آن، چه گرایش، روش و خواستی داشتند و اتفاقا معتقدم، باید به شدت روی این مسائل پافشاری کنیم و آنها را بگوییم تا خدای ناکرده چیزهایی که خلاف نظر امام(ره)، خواست مردم و محتوای انقلاب اسلامی و طبعا برخلاف سند مستند مصوب نظام جمهوری اسلامی یعنی قانون اساسی به عنوان معیار و ملاک های ارزشی، انقلابی و اسلامی جا نیفتد. من {قبلا} گفته ام و تکرار می کنم که بزرگترین رسالت ما «الگوسازی» است. اگر ما توانستیم، تحت نام «جمهوری اسلامی» نظامی را بسازیم که مردم در آن دارای احترام هستند، از آراء مردم حراست می شود، آزادی وجود دارد، نقد قدرت هزینه ندارد، اقتصاد کشور پیشرفته است، عدالت در آن پیاده شده، سیر ارتقا علمی، فنی و صنعتی کشور، سیر صحیحی است (آن هم در این دنیایی که همه سریع در حال به پیش رفتن هستند) و جایگاه و شان ملت ایران در جامعه بین المللی افزون تر شود، ما بزرگترین خدمت را به انقلاب کرده ایم و این یعنی «صدور انقلاب». اینکه تصور شود، جمهوری اسلامی به صورت دیگری نیاز دارد و یا می خواهد انقلاب خود را صادر کند، هم خلاف واقع است و هم جفا به امام(ره) است. بنده به عنوان کسی صحبت می کنم که از اول تا آخر، در متن جریانات بوده ام و سالها مسئولیت رسمی داشته ام. اصلا نظر امام(ره) در مورد صدور انقلاب و نحوه تعاملی که باید با جهان داشته باشیم روشن است و این مساله بیان هم شده است. عین همین سیاست، سیاست رهبری امروز است. بنده به عنوان کسی که {با مسائل} آشنا هستم، {این سخن را} می گویم و معتقدم که جمهوری اسلامی نه نیاز به دخالت فیزیکی در عرصه های بین المللی دارد و نه اصلا جزو سیاستهایش بوده و هست. هرکس این حرف را بزند، همگام با دشمن گام برمی دارد.

معتقدم مقاومت های جانانه ای که در بسیاری از جاهای دنیا صورت می گیرد، حتما الهام گرفته از مقاومت ملت ایران است اما این به معنای دخالت ایران نیست. اتفاقا این مقاومت ها، مقاومت در مقابل ترور، تخریب، ویرانگری و تروریسم است. اینها باعث افتخار است.

جمهوری اسلامی مقاومتهایی را که علیه اشغال است، تائید می کند. اما آنها از درون ملتها جوشیده اند. البته که معتقدم، از نفس امام(ره) و مقاومت ملت ایران الهام گرفته اند و این مساله غیر از ورود به عرصه های عملیاتی است که هرگز سیاست جمهوری اسلامی نبوده است و به صراحت می گویم که در زمان امام(ره) و اکنون اصلا اینگونه نبوده است. ما در کشورهای همسایه همواره خواستار آرامش و امنیت بوده ایم. البته سرکوب و اشغال و تبعیض را نفی می کردیم و اگر کسانی در این زمینه مبارزه می کردند، مورد تائید ما بودند و در این صورت عامل ما نیستند.

اگر ما نتوانیم اقتصاد پویایی ایجاد کنیم، عدالت را اجرا کنیم، پیشرفتهایمان یک گام جلوتر از کشورهای دیگر باشد، لااقل اعتماد مردم را جلب کنیم که از آزادی و آرایشان دفاع کنیم و نتوانیم، الگو را بسازیم، هرچقدر هم که ادعا کنیم، کسی دنبال این الگو نمی رود. خدمت ما به امام (ره) و خون شهدا این است که این الگو را بسازیم. اصلاحات حرفی جز این ندارد که این الگو را باید به خوبی ساخت. این الگو را باید به درستی ساخت. انتقاد ازحکومت، اتفاقا به خاطر حفظ نظام است.

نمی توان گفت هر برنامه ای که خاتمی یا دیگرانی که در دوران هشت ساله مسئولیت داشتند، عین نظام است و هرکس اشکال به آن بگیرد، ضد نظام است و از حقوق اجتماعی اش محروم. یا حتی مورد فشارهای دیگر قرار گیرد. واقعا نقد از حکومت، دفاع از آزادی بیان، عدالت، رفاه، دفاع از نبودن فشار بر روی گرده مردم بدبخت، عین اصلاحات و انقلاب است. نباید اجازه داد چیزهایی که هیچ سنخیتی با امام(ره) و انقلاب ندارد، بنام آنها جا بزنند. باید {از اصول انقلاب} دفاع کرد؛ ولو قیمت آن این باشد که ما را بیرون کنند. به هر قیمتی باید دفاع کرد. ما باید الگو بسازیم و این الگو به گونه ای باشد که دیگران و در درجه اول، کشورهای اسلامی را جذب کند؛ این می شود صدور انقلاب.

مطابق سند چشم انداز 20 ساله، می خواهیم تا سال1404 در منطقه به لحاظ علمی، فنی، اقتصادی و... قدرت اول باشیم. باید به گونه ای باشیم  که پیشتاز آزادی و بخصوص آزادی انتخابات در تمامی کشورهای اسلامی باشیم. در یک کلمه بگویم، اصلاحاتی که بنده به آن معتقدم و می خواهم، اصلاحاتی است که می خواهد ایران آزاد، آباد، سربلند، با برخورداری عادلانه از همه برخورداری های مادی و در کنار آن معیارهای معنوی و اخلاقی و آنهایی که دین ما گفته، باشد.
وظیفه ما این است که راه را برای این هدف توسط هرکس که می خواهد عمل کند، هموار کنیم. مهم این نیست که ما سرکار باشیم. هرکس که سرکار است باید این کار را بکند و اگر دیدیم {این راه} در حال منحرف شدن است، لااقل حرف خودمان را می زنیم. باید الگو بسازیم و همه هم دست در دست هم دهیم که اینگونه شود و فضایی از تفاهم در جامعه ایجاد شود و بدبینی ها و سوءظن ها از بین برود .