پيک نت peiknet

پرسش و پاسخ آیت الله موسوی خوئینی
تبلیغات اتمی و جنگی دولت
ایران را به لبه پرتگاه برده

آیت الله موسوی خوئینی در دیدار با دانشجویان حامی میرحسین موسوی در دانشگاه علامه طباطبایی، به پرسش هائی که دانشجویان طرح کرده بودند پاسخ داد. گزارش این دیدار و پرسش و پاسخ را- که اندکی خلاصه شده- در ادامه می خوانید.

رفتارمسئولان ایران باعث شده تا برای جهان سوظن – اتمی- ایجاد شود. دولت نهم از یک طرف قسم حضرت عباس می خورد اما از طرف دیگر دم خروس از جیبش پیدا است. از یک طرف می گویند با دنیا جنگ و دعوا نداریم و دنبال بمب اتمی نیستیم اما از طرف دیگر حرف از تغییر مدیریت جهان و هدایت دنیا برای جنگ با دشمنان می زند. حرف ها و شعارهای طرح شده البته مصرف داخلی دارد و مسائلی مطرح می شود تا در داخل نظر مردم جلب شود، اما آمریکائی ها گمان می کنند لابد این صحبت ها جدی است و ایران در مسیر تغییر مدیریت جهانی دنبال بمب اتم است.

در یک نگاه منطقی و تحلیلی موضوع رابطه با آمریکا به عنوان یک معضل به حساب نمی آید. این مسئله توسط برخی افراد به یک مسئله بزرگ تبدیل شده است. اگر به این نتیجه رسیدیم که آمریکا دیگرآمریکای 30 سال پیش نیست باید با آن کنار آمد و پیام اوباما هم تا حدودی این امر را نشان داد.

اگر جلوی انتقاد گرفته شود، از مردم چه انتظاری داریم که پای صندوق بیایند؟ اصل مهم برای اصلاح طلبان این است که مردم باید سرنوشت کشور را تعیین کنند.

فرق اساسی اصلاح طلبان و اصولگرایان این است که اگر اصلاح طلبان حاکم باشند اجازه می دهند کسانی که مخالف دین هستند آزادانه حرف خودشان را مطرح کنند.

یک کشور برای این که مقتدر باشد لازم نیست چنین نمایش دهد که تمام مردم یک نفر را قبول دارند. این اتفاق مانند انتخابات صدام خنده دار می شود.

در صورت پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات، اگر وضعیتی که اکنون گرفتار آن هستیم متوقف شود خودش کار بزرگی است. متاسفانه دولت نهم هر روز دارد بنیان هایی که در سال های گذشته درست شده بود را ویران می کند.

نمی شود گفت از وزیر می شود انتقاد کرد اما از رئیس جمهور نمی شود انتقاد کرد. پذیرفتنی نیست عده ای بگویند از رئیس جمهور می شود انتقاد کرد اما از رهبری نباید انتقاد کرد . می گویند رهبری یک اصل است و باید حریم رهبری را حفظ کرد. این را ما هم قبول داریم. نه فقط حریم رهبری بلکه حریم هر صاحب مقامی باید حفظ شود.

منظور از اصلاح طلبی چیست؟

باید بگویم بعد از پیروزی انقلاب دو گروه سیاسی چپ و راست داشتیم که چپ ها امروز با نام اصلاح طلب شناخته می شوند و جریان اصولگرا هم با هر تعریفی که از اصولگرایی داشته باشیم همان جریانی است که روزگاری جناح راست نامیده می شد.

برخی از مفهوم چپ تصوری دارند که گویی جناح چپ سابق اکنون نمی تواند اصلاح طلب باشد. البته باید در نظر داشت که از زمانی که عنوان اصلاح طلب مطرح شد ما مفهوم اصلاح طلبی را روشن نکردیم. در آن زمان ما واژه اصلاح طلبی را به کار نمی بردیم و فقط مسائلی را که مد نظر داشتیم مطرح می کردیم. من نمی دانم چه انسان خیراندیشی اولین بار از واژه اصلاح طلبی استفاده کرد، اما هرکسی که بود کار شایسته ای را انجام داد.

در ابتدا جریان مقابل هم تلاش می کرد خود را اصلاح طلب بنامد، اما موفق نشدند این واژه را مصادره کنند. البته ما هم در ابتدا تلاش نمی کردیم که اصلاح طلب خوانده شویم. در هرصورت ما اصلاح طلب نامیده شدیم و طرف مقابل اصولگرا.

چه چیز را می خواهیم اصلاح کنیم؟

اصلاح طلبی معنیش این نیست که بحران های اقتصادی و اجتماعی را حل کنیم. اصلاح این موارد وظیفه هر دولتی است. دولت فعلی هم گرچه از نام اصلاح طلبی خودداری می کند اما مدعی است که در 16سال قبل از دولت فعلی همه چیز خراب شده و فساد افزایش یافته و مسئولین دچار خودباختگی شده اند و حالا قصد بهبود و اصلاح امور را دارد.

خواست عموم اصلاح طلبان این است که یک کشور اسلامی، آباد، پیشرفته و آزاد داشته باشیم. از نظر حضرت امام واجب ترین مسئله این است که نظام حفظ شود تا کشور سرپا بماند. اما در جناح مقابل اصلاح طلبی، نگاه متفاوتی وجود دارد و منافع نظام به بهانه حفظ ارزش ها و اصول نادیده گرفته می شود.

اصولگرایان عقایدی را برای خود به عنوان اصل در نظر گرفته اند ومی گویند به هیچ عنوان از آنها عدول نمی کنیم و برایشان هم فرق نمی کند که کشور چه وضعی پیدا خواهد کرد. اگر کسی بگوید وضع اقتصادی ما بد است آنها می گویند عیبی ندارد مهم این است که ما از اصولمان عدول نکنیم. اگر بگویید با این اصول ممکن است اوضاع سیاسی کشور به هم بریزد و مشکلی ایجاد شود می گویند عیبی ندارد. اصول آن ها یک دسته عقاید دینی است که چنان برایشان قطعی است که هرکس خلاف آن بگوید کفر است و باطل.

بحث ما با اصولگرایان این نیست که مسلمان باشیم یا نباشیم. اصلاح طلبان هم به دنبال کشور اسلامی هستند، اما کشوری که عقب مانده و فقیر نباشد. ما می خواهیم مسلمان باشیم اما مسلمان پیشرو و توسعه یافته، نه مسلمان عقب افتاده ای که فاصله اش با دنیای امروز یک فاصله تاریخی باشد. پس ما هم می خواهیم مسلمان باشیم و هم کشورمان اسلامی باشد.

در اصلاح طلبی هم اصولی وجود دارد. برخی گمان می کنند اینکه مهندس موسوی می گوید من اصلاح طلب اصولگرا هستم منظورش این است که به اردوگاه اصولگرایان تعلق دارد. این اشتباه است چون معنای حرف او اینست که با در نظر گرفتن اصول، اصلاحات را پیش می برد. یکی از اصول این است که« میزان رای ملت است » و هر چیزی که در راه این اصل مانع ایجاد کند باید برداشته شود. اصل مهم برای اصلاح طلبان این است که مردم باید سرنوشت کشور را تعیین کنند و هر کاری که مانع انجام این اصل است باید برداشته شود نه این که به بهانه دیگری و هر روز هم به یک بهانه اصل بودن «میزان رای ملت است» زیر پا گذاشته شود.

وقتی مهندس موسوی می گوید اصلاح طلبی هستم که به اصول مراجعه می کنم ، معنایش این است که به اصل حاکمیت مردم پایبند است. مهندس موسوی اعلام کرده است که با نظارت استصوابی مخالف است. چون این نظارت، رای ملت را نادیده می گیرد.. اگر قرار بود دیگران برای مردم تعیین تکلیف کنند و نظر مردم کنار گذاشته شود نیازی به انقلاب نبود. مگر مردم با شاه چه مشکلی داشتند؟ آیا مشکل فقط این بود که اعلیحضرت نماز نمی خواند؟ مشکل اصلی این بود که شاه هم مردم را صاحب رای نمی دانست. او هم می گفت مردم صلاح خود را نمی دانند و من باید برای آنها تصمیم بگیرم.

شاه در مصاحبه ای گفته بود چون من پدر مردم ایران هستم تا زمانی که مردم به رشد سیاسی و فکری دست پیدا نکرده اند تا صلاح خود را تشخیص دهند من به جای آن ها تصمیم می گیرم. حالا اگر قرار باشد میزان رای ملت نباشد، اصلا نیاز به آن همه رنج ها و مرارت ها و شهید دادن ها و انقلاب نبود.

تحقق عملی اصل مترقی «میزان رای ملت است» در گرو انتقاد آزاد از مسئولان است . اگر مردم نتوانند عملکرد مسئولان را نقد کنند چگونه می توانند نظرشان را اعلام کنند؟ نظر مردم فقط روی برگه های رای گیری نیست. آن برگه ها نتیجه نظر مردم است که در طول سال ها مطرح می شود. رای مردم در طول چندین سال بر اثر مباحثه ها و نقد ها شکل می گیرد و برای همین نباید به هیچ بهانه ای جلوی انتقاد را گرفت و در انتقاد کردن نباید استثنا قائل شویم. نمی شود بگوییم از دربان وزارتخانه می شود انتقاد کرد اما از خود وزیر نمی شود انتقاد کرد. نمی شود گفت از وزیر می شود انتقاد کرد اما از رئیس جمهور نمی شود انتقاد کرد. پذیرفتنی نیست عده ای بگویند از رئیس جمهور می شود انتقاد کرد اما از رهبری نباید انتقاد کرد . می گویند رهبری یک اصل است و باید حریم رهبری را حفظ کرد. این را ما هم قبول داریم. نه فقط حریم رهبری بلکه حریم هر صاحب مقامی باید حفظ شود. همه احترام دارند و حرمت همه مسئولان باید حفظ شود چون حفظ حرمت آنان احترام به ملت است و احترام به انقلاب و کشور است، اما این حفظ حرمت نباید آنقدر اصل گرفته شود، به طوری که جلوی نقد گرفته شده و اسم نقد اهانت به مقدسات گذاشته شود. اگر جلوی انتقاد گرفته شود، از مردم چه انتظاری داریم که پای صندوق بیایند و رای بدهند و رای آنان بر اساس تحلیل و درک صحیح مسائل کشور و تمیز مصالح از مفاسد باشد؟ اگر قرار است مردم بدون شناخت و بدون حق انتقاد فقط روز انتخابات یک اسم را روی کاغذ بنویسند، بهتر است به یک عده ای از اصولگرایان وکالت دهند تا خودشان از طرف مردم اسم کسی را بنویسند! اگر قرار است با درک درست از شرایط کشور رای داده شود لازمه اش این است که همه نقد شوند. اگر ما تصور کنیم که فقط در این کشور بعضی ها هستند که اشتباه می کنند اما بعضی ها هرگز اشتباه نمی کنند خلاف اصلاح طلبی است. همه احتیاج به نقد دارند. همه مردم از عادی ترین فرد تا عالی ترین مقام کشور باید قبول کنند که اشتباه می کنند و نیاز دارند که اشتباهات یادآوری شود و این اشتباهات باید اصلاح شود.

از نظر اصلاح طلبان همه چیز باید بر محور قانون باشد. برای همین اصلاح طلبان هیچ شخصی را فراتر از قانون نمی دانند و این یک تفاوت مهم میان اصلاح طلب با غیر اصلاح طلب است. ما در اداره یک کشور نمی توانیم یک اصل فراقانونی را بپذیریم. اگر ما یک اصل را فرا قانونی بدانیم کم کم این مسئله به نقاط دیگر سرایت می کند ، همچنانکه امروز می بینیم کشوری که قرار بود بر خلاف رژیم گذشته همه چیزش بر مدار قانون باشد امروز به وضعی رسیده که آقای میرحسین موسوی ناچار شده بگوید خطری که کشور را تهدید می کند قانون شکنی است . این قانون شکنی آنقدر رواج پیدا کرده است که تبدیل به هنجار شده است و گویی برخی مسئولان می توانند و حق دارند قانون شکنی کنند. ما امروز شاهدیم که مجلس هم دیگر چندان حساسیتی به قانون شکنی نشان نمی دهد. ظاهرا قانون شکنی آنقدر عادی شده که نمایندگان مجلس هم بعد از یکی دو بار تذکر و بعد از مواجهه با موارد متعدد قانون شکنی کوتاه آمده و به این قانون شکنی ها عادت کرده اند و این وضع یکی از نتایج پذیرفتن امر فراقانونی و از نظر اصلاح طلبی مردود است.

چرا اصلاح طلبان خود را نقد نکردند؟

باید عرض کنم این درست نیست که بگوئیم اصلاح طلبان خود را نقد نکرده اند. آن ها خود را نقد کرده اند و من شنیده ام در برخی احزاب اصلاح طلب در داخل خودشان نقدهای مفصلی صورت گرفته و این نقدها مکتوب هم شده است.

می گویند اصلاح طلبان در هشت سالی که دولت را داشتند نتوانستند کاری انجام دهند.

من بر خلاف آنان معتقدم کارهای بسیاری انجام گرفت. اما دو مسئله باعث شد چنین تصوری ایجاد شود. از یک طرف مخالفان اصلاحات برای ضعیف نشان دادن آنها القا کردند که اصلاح طلبان کاری انجام نداده اند و چنین القا کردند که گویا اصلاح طلبان می خواستند ساختار شکنی کنند و ساختار نظام را تغییر دهند و نتوانستند! این یک تبلیغ دروغ بود و نتیجه گیری از آن هم غلط بود. از طرف دیگر برخی اصلاح طلبان هم من باب تواضع گفتند که ما کاری برای مردم انجام نداده ایم. معنای این حرف این است که لیاقت مردم بیش از این حرف ها است و ما به اندازه شایستگی مردم کاری نکردیم. اما این حرف آنقدر تکرار شد که عده ای گمان کردند منظور این است که اصلاح طلبان در طول 8 سال خوابیده بودند و واقعا هیچ کاری انجام ندادند. آمار و ارقام نشان می دهد اصلاح طلبان در دوره خود بسیار موفق بوده اند. این در حالی است که این دولت اگر یک دهم دولت اصلاحات عمل کرده اما آن را صد برابر جلوه می دهد. ولی اصلاح طلبان ده برابر این دولت کار کرده اند اما از باب اخلاق و تواضع می گویند کاری نکرده ایم.

البته باید توجه داشت موانعی که اصلاح طلبان برای ایجاد تحول در کشور پیش رو داشتند در حد هر9 روز یک بحران بود. اینگونه نبوده است که راه اصلاح طلبان یک اتوبان پهن آسفالت بود که آنها می توانستند با سرعت حرکت کنند اما با کندی حرکت کردند. راه اصلاح طلبی جاده ای نا هموار با موانع فراوان بود. برخی مخالفان اصلاحات با اعتقاد راسخ مقابل آن ایستاده بودند و به هر قیمت تلاش می کردند جلوی آن را بگیرند. برخی اصولگرایان از روی ایمان و اعتقاد و از عمق جانشان فکر می کنند که واقعا اصلاح طلبان دین و ایمان و انقلاب و امام را بر باد می دادند و معتقد بودند به هر قیمتی هست باید جلوی آن را گرفت و به هر قیمتی هم که هست نباید اجازه دهیم که به حکومت برگردند و برای این هدف به ترور و کشتن هم متوسل شدند.

نکته ای در اینجا قابل ذکر است و آن اینکه جریان اصلاح طلبی جریان یکدستی نبوده و در زیر چتر آن افرادی با گرایش های مختلف جمع شده بودند . در جریان اصلاح طلبی عده ای وارد شدند که دنبال اهداف دیگری بودند. ما نباید تصور کنیم خودمان فرشته های آسمانی هستیم و رقیب ما شیطان است. در جریان اصلاح طلبی هم برخی زیر چتر اصلاح طلبی آمدند ولی مطالبات دیگری داشتند. اینها چون نمی توانند با تابلوی خود وارد شوند زیر تابلوی اصلاح طلبی جمع می شوند تا به اهداف خودشان برسند. این افراد بهانه ای دست رقیب می دهند تا شمشیر را روی سر تمام اصلاح طلبان بگیرد.

اصلاح طلبان دیندار هستند اما معتقدند کسانی که دین ندارند هم باید حرف خود را بزنند چون در نهایت این مباحث به نفع دین تمام می شود. اما مدعیان اصولگرایی می خواهند با سر نیزه همه مخالفان را ساکت کنند.

فرق اساسی اصلاح طلبان و اصولگرایان در این زمینه این است که اگر اصلاح طلبان حاکم باشند اجازه می دهند کسانی که مخالف دین هستند آزادانه حرف خودشان را مطرح کنند و همه متوجه می شوند که گروهی نظراتی مخالف دارند و باید برایش فکری کرد ولی وقتی که جریان اصولگرا حاکم است با زور سرنیزه می خواهد همه را خفه کند و نمی فهمند که چنین تفکری هم وجود دارد و خطر این تفکر و این روش این است که همه چیز و همه کار را به دین می چسبانند و مخالف آن را مخالف دین معرفی می کنند تا مجوز برای سرکوب بتراشند و به این ترتیب همه آدم ها مقدس می شوند و همه کارها مقدس می شود و مخالفان آن ها، مخالفان مقدسات می شوند!

یک کشور برای این که مقتدر باشد لازم نیست چنین نمایش دهد که تمام مردم یک نفر را قبول دارند. این اتفاق مانند انتخابات صدام خنده دار می شود که در رفراندومی که برگزار کرد فقط یک نفر به او رای منفی داده بود. وقتی همه موافق یک مسئول باشند معلوم است که مسخره و خنده دار می شود. دنیا هم چنین چیزی را قبول نمی کند چرا که خدا هم طرفدارانش صد در صد نیست.

من به کسانی که اصلاحات را متهم به کند روی می کنند می گویم در شرایطی که اصولگرایان به تمامی ابزارهای نظامی، انتظامی و قضایی مجهز بودند اصلاح طلبان باید چه می کردند تا متهم به کند روی نشوند؟ آیا باید خودشان را وسط خیابان آتش می زدند تا ثابت شود دنبال تحول هستند؟ اصلاح طبان در حدی که مقدور بود کار انجام دادند. نکته مهم این است که اصلاحات با ایجاد بلوا، آشوب و شورش پیش نمی رود، برای همین اصلاح طلبان تا حدی جلو می رفتند که منجر به شورش نشود، آنها تا حد امکان پیش رفتند اما کار را به جایی نرساندند که کشور با بحرانی بزرگ رو به رو شود. اصلاح طلبان در شرایطی بودند که تحصن نمایندگان مجلس را مخالفانشان بدتر از کفر ابلیس معرفی می کردند! تحصن نمایندگان مدنی ترین نوع اعتراض سیاسی بود که می شد انجام داد. اما دیدیم که چه بلوایی سر آن به راه انداختند و آن را در حد مخالفت با نظام و اسلام بالا بردند و آنقدر در مورد تحصن بد گفتند که متاسفانه برخی از اصلاح طلبان هم با آنها هم نظر شدند و قبول کردند تحصن کار غلطی بود و به متحصنین خرده گرفتند و در نهایت هم دیدیم که صلاحیت متحصنین به جرم یک تحصن آرام رد شد. این در حالی است که متحصنین با نزاکت ترین شکل اعتراض را انجام دادند. آنها نه بلوا کردند و نه مردم را به شورش دعوت کردند، فقط در مجلس متحصن شدند. اما محافظه کاران همین تحصن ساده را به معنی مخالفت با نظام و همصدایی با دشمن تعبیر کردند. البته این که تحصن چه نتیجه ای داشت و می شد چه دستاوردی داشته باشد بحث دیگری است، موضوع این است که متحصنین برای اعتراض این راه به ذهنشان رسید. من هرچه فکر می کنم متوجه نمی شوم با کدام معیار قانونی، حقوقی و شرعی تحصن مودبانه و با نزاکت تعدادی نماینده در مجلس آنقدر زشت و ناپسند تلقی شد که به متحصنین دیگر هیچگاه اجازه نمی دهند نماینده شوند و صلاحیتشان را رد کردند.

نمی شود که از طرف حاکمیت کمیسیونی تشکیل داد تا هر کسی انتقاد یا اعتراضی داشت از آن جا مجوز بگیرد. حقیقت این است که موانع بر سر راه دولت خاتمی، موانع بسیار سختی بود و این موانع هنوز هم وجود دارد.

نمی شود کنار نشست و گفت در انتخابات شرکت نمی کنیم. اینکه انتخابات سالم برگزار می شود یا نمی شود دست ما نیست .اما ما تا وارد عرصه انتخابات نشویم سلامت یا عدم سلامت انتخابات را نمی شود به مردم نشان داد. ما باید تمام تلاش خود را بکنیم چون با قهر کردن و رای ندادن کاری از پیش نمی رود. هر کسی که به آینده کشور فکر می کند راهی جز شرکت در انتخابات ندارد. در این زمینه هیچ عذر و بهانه ای پذیرفته نیست.

کسی که در صحنه سیاسی کشور حاضر نشود فراموش می شود. اتفاقا اگر ما را از در هم بیرون کردند باید از پنجره وارد شویم و تا جایی که ممکن است باید حرف زد و نوشت و در صحنه های گوناگون حضور داشت.

اگر اصلاح طلبان پیروز شوند با این اوضاع چه کاری می توانند انجام دهند؟

باید عرض کنم در صورت پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات، اگر وضعیتی که اکنون گرفتار آن هستیم متوقف شود خودش کار بزرگی است. متاسفانه دولت نهم هر روز دارد بنیان هایی که در سال های گذشته درست شده بود را ویران می کند. ما فکر می کنیم مهندس موسوی با توجه به تجربه مدیریت کشور در زمان جنگ می تواند اوضاع را سروسامان دهد، چون ایشان توانایی جذب نیروهای متخصص و کارآمد را دارد و با تفکر تصمیم گیری می کند. اما با توجه به وضعیت بد کشور نباید توقع داشت که در چهار سال آینده حتی بتوان کشور را به شرایط قبل از چهار سال اخیر برگرداند. با این حال ما انتظار داریم مهندس موسوی در درجه اول روند فعلی را متوقف کرده و در درجه بعد با استفاده از تجربیاتش و افراد کاردانی که دورش جمع می شوند چند قدمی به سوی توسعه بردارد.

اما پرونده هسته ای ایران

تصور عده ای بر این است که تاکید ایران بر دستیابی به انرژی هسته ای منجر به این بحران شده است، اما اینگونه نیست. در زمان آقای خاتمی ایران راه خود را ادامه می داد و چنین بحرانی هم بوجود نیامد و پرونده به شورای امنیت هم نرفت. متاسفانه بعد از پایان دولت خاتمی، دستگاه های تبلیغاتی اجازه ندادند به مردم گفته شود در زمان خاتمی بدون ایجاد بحران چه پیشرفت هایی حاصل آمد.

اکنون مشکل ما این است که در کنار پرونده هسته ای کارها و اظهارنظرهایی انجام شده که مشکلاتی برای پرونده هسته ای ایجاد کرده است. این رفتارمسئولان ایران، باعث شده تا برای جهان سوظن ایجاد شود. دولت نهم از یک طرف قسم حضرت عباس می خورد اما از طرف دیگر دم خروس هم از جیبش پیدا است. از یک طرف می گویند با دنیا جنگ و دعوا نداریم و دنبال بمب اتمی نیستیم اما از طرف دیگر حرف از تغییر مدیریت جهان و هدایت دنیا برای جنگ با دشمنان می زنند. حرف ها و شعارهای طرح شده البته مصرف داخلی دارد و مسائلی مطرح می شود تا در داخل نظر مردم جلب شود، اما آمریکائی ها گمان می کنند لابد این صحبت ها جدی است و ایران در مسیر تغییر مدیریت جهانی دنبال بمب اتم است. این آقایان سعی می کنند برای لاپوشانی اشتباهات خود تمام مسائل را به غنی سازی گره بزنند اما اینگونه نیست. بسیاری از این حساسیت های غرب به خاطر اشتباهات و حرف های نابجا در حوزه های دیگر است که به انرژی هسته ای سرایت کرده است.

رابطه میان ایران و آمریکا

در یک نگاه منطقی و تحلیلی موضوع رابطه با آمریکا به عنوان یک معضل به حساب نمی آید. این مسئله توسط برخی افراد به یک مسئله بزرگ تبدیل شده است. نمی دانم چرا گاهی اوقات در این کشور موضوعات به قدری پیچیده می شود که حل آن دردسر آفرین می شود. به هر صورت ما زمانی انقلاب کردیم وآمریکا با انقلاب ما مخالفت کرد و ما نیز متقابلا پاسخ آن را دادیم. اما نباید تا ابد با آمریکا در یک وضعیت ثابت ماند.

من معتقدم اگر طرف مقابل حاضر است با ما رابطه خوبی داشته باشد ما نیز باید در برابر آن اینگونه عمل کنیم اما باید دقت کرد که در این مسیر نه دست و پایمان را گم کنیم ونه سر سختی بیش از اندازه نشان دهیم. اگر به این نتیجه رسیدیم که آمریکا دیگرآمریکای 30 سال پیش نیست باید با آن کنار آمد و پیام اوباما هم تا حدودی این امر را نشان داد.

وقتی آمریکایی ها می گویند ما می خواهیم با شما متفاوت از گذشته حرف بزنیم ما هم باید نوع دیگری رفتار کرده و به آن ها علامت می دادیم که پیامتان را دریافت کردیم. به نظرم امروز برقراری رابطه با آمریکا از چنان پیچیدگی برخوردار نیست که ما در درون نظام نتوانیم درباره اش تصمیم بگیریم. حل این مسئله فقط به یک تدبیر عاقلانه نیاز دارد.

اجماع اصلاح طلبان در انتخابات

اگر اجماع در نهایت اتفاق بیفتد خیلی خوب است اما این ماجرا از ابتدا به گونه ای پیش رفت که از نظر من الان دور از دسترس است. البته برخی از دوستان برخلاف من فکر می کنند و معتقدند بعد از شروع تبلیغات رسمی و روشن شدن وضعیت کاندیداها اجماع امکان پذیر است.