|
درباره نخستین زن خبرنگار ایرانی و همچنین نخستین زن عکاس
ایرانی چند روایت وجود دارد، که زیاد هم با هم اختلاف ندارند.
1- از "عزت ملک خانم" (اشرف السلطنه) را می گویند نخستین زن
عکاس ایران است و برخی پژوهشگران نیز اعتقاد دارند که او درعین
حال نخستین زن روزنامه نگار ایران هم هست. از جمله فرید قاسمی
، پژوهشگر تاریخ مطبوعات ایران در کتاب "مطبوعات ایرانی" خویش
چنین نظری دارد.
او با "اعتماد السلطنه" ازدواج کرد که 9 نشریه منتشر کرد و
نامش بعنوان نخستین وزیر انطباعات در تاریخ به ثبت رسید. در
این مدت اشرف السلطنه با او همکاری کرد و حتی بیشتر آنچه که به
عنوان روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه بر جای مانده، تقریر
اعتماد السلطنه و تحریر اشرف السلطنه است.
اعتمادالسلطنه در کتاب خود، "روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه" که
شامل وقایع چهل سال زندگی پر ماجرای وی در دربار ناصرالدین شاه
است، بارها به عکاسی اشرف السلطنه و عکاس هائی که او گرفته
اشاره می کند. بدین ترتیب، باید عکس هائی که از اندرونی
ناصرالدین شاه و حتی از خود او باقی مانده، توسط اشرف السلطنه
گرفته شده باشد. اشرف السلطنه با سیاست دربار شاه و اتفاقات
مملکت و روابط با خارجه، بدلیل موقعیت اعتماد السلطنه در دربار
ناصرالدین شاه اطلاع کافی داشت.
زبان فرانسه را از اعتمادالسلطنه آموخته بود.
در سال 1313، پس از درگذشت اعتماد السلطنه
املاک او را فروخت و از تهران به مشهد کوچ کرد. کتابهای خطی
اعتماد السلطنه را به کتابخانه آستان قدس رضوی اهدا کرد و 53
سالگی در گذشت.
از سوی دیگر، برخی محققان ایرانی معمولا از بی بی خانم استر
آبادی به عنوان نخستین زن روزنامه نگار ایرانی یاد می کنند. بی
بی خانم در دوران مشروطه در روزنامه های حبل المتین ، تمدن و
نشریه مجلس مقاله می نوشت. اگر روزنامه های مشروطه را بررسی
کنیم با نام «بی بی» زیر مقاله ها روبرو می شویم که همان
«بی‌بی خانم استرآبادی» است.
بی بی خانم در سال 1324 هجری قمری، مدرسه ای بنام «دوشیزگان»
برای دختران تاسیس کرد. روحانیون سنتی ومذهبیون خشک اندیش علیه
این اقدام جسورانه بی بی خانم وارد میدان شدند و سرانجام
مدرسه اش را ویران‌کردند.
چند سال بعد بر اثر پافشاری بی بی خانم بار دیگر مدرسه گشوده
شد اما به این شرط که فقط برای دختران 4 تا 6 ساله باشد و
کلمه «دوشیزه» نیز از تابلوی مدرسه حذف شود.
این دورانی است که سواد آموزی زن گناه شمرده میشد.
بی بی خانم کتاب «معایب‌الرجال» را در دفاع از حقوق زن در
ایران، در سال 1313 هجری قمری یعنی یازده سال پیش از امضای
فرمان مشروطیت نوشت. در روزنامه های «حبل‌المتین»، «تمدن» و
نشریه «مجلس» به دفاع از تحصیل دوشیزگان مقاله نوشت و با
علمای دینی وارد مجادله شد.
علینقی وزیری، معروف به «کلنل»، (۱۲۶۶
- ۱۳۵۸)
موسیقیدان و آموزگار بزرگ موسیقی ایرانی یکی از فرزندان
بی‌بی‌خانم استرآبادی بود. کلنل وزیری در
۳۱
سالگی به مدت
۵
سال در پاریس و برلین، به تحصیل و تجربه در علوم
متعارف موسیقی غرب پرداخت و در
۱۳۰۲
به ایران بازگشت. مدرسه عالی موسیقی را تأسیس کرد و
به چاپ کتابهای متعدد و کنسرت‌ها و ضبط صفحات گرامافون
اقدام کرد. "دختر ژولیده" از ساخته های معروف وزیری است.
اجرای "دختر ژولیده"
http://www.youtube.com/watch?v=ETHWTZGzqd8&feature=related |
