احتمالا این کنایه
و یا ضرب المثل را شما هم شنیده اید و یا اگر نشنیده اید از
قدیمی ترها اگر سئوال کنید برایتان خواهند گفت که هر وقت می
خواستند به کسی که خیلی افاده داشت و این را نمی خورد و یا آن
را می خواست و یا این دختر را نمی پسندید و یا آن خواستگار را
رد می کرد و یا هر لباسی را نمی پوشید و یا با هر اتومبیل و
هواپیمائی به مسافرت نمی رفت، می گفتند: "خیال می کنی نوه اتول
خان رشتی هستی؟"
اگر در هر کجای
ایران این کنایه به گوششان نخورده باشد، به گوش گیلانی ها خیلی
آشناست، زیرا اتول خان یک شخصیت واقعی بود. اتول خان اهل فومن
بود و بسیار ثروتمند و مقتدر. چنان که با آقا محمدخان قاجار هم
در افتاد زیرا سلطنت قاجارها را قبول نداشت. کارشان به جنگ
کشید و اتول خان شکست خورد و با کشتی از طریق بندر انزلی قصد
مهاجرت به باکو کرد که در کشتی به قتل رسید. ثروت و قدرت او در
گیلان افسانه بود و این افسانه کم کم به سراسر ایران نیز رسید.
نام واقعی او "هدایت الله خان رشتی" بود اما چون در یکی از
خان نشین های روسیه بنام "اتول" املاک داشت به او می گفتند
"اتول خان رشتی" و ظاهرا در سفر آخر، پس از شکست از آقا
محمدخان قاجار قصد عزیمت به باکو و از آنجا به "اتول" را داشت
که کشته شد.
خلاصه این که بخشی
از تاریخ آذربایجان و گیلان و مازندران و حتی قسمتی از خراسان
با تاریخ روسیه گره خورده است.
(اطلاعات بیشتر را می توانید در کتاب
"تاریخ رجال ایران" دنبال کنید.) |