محمد خاتمی طی سخنانی در اولين مجمع ملی جوانان گفت:

انقلاب اسلامی دو دسته را نگران كرد، متحجران به شدت از شعارهای مترقی اسلامی مورد تاكيد امام (ره) همانند آزادی، مردمسالاری و تعامل با جهان وحشت داشتند. آنها اسلام را بازگشت به عقب مي‌دانستند و احساس مي‌كردند كه انقلاب مي‌تواند ذهنيت و توهم آنان را از دين از بين ببرد، اما مگر مي‌شود دين داشت و واقعيات را ناديده گرفت.

دسته‌ دوم كه از انقلاب نگران شدند شيفته ظواهر غرب بودند و افرادی سطحي‌نگر كه البته بعضی حسن نيت هم داشتند.

آنچه در جامعه به اسم اصلاحات معروف شد و متاسفانه از هرطرف مورد سوء استفاده قرار گرفت و آن چيزی كه به رأی گذاشته شد اين بود "اصلاحات يعنی انقلاب ما يك انقلاب مردمی است كه خواستار حاكميت خرد جمعی و پيشرفت و علم است".

 در مقابل اصلاحات نيز همانند انقلاب دو دسته ايستادگی كردند. يك گروه، گروه متعصبانی كه بنا را بر اين گذاشتند تا از هر طريقی استفاده كنند كه اين فكر مورد تاييد مردم قرار نگيرد و تمام تلاش خود را در اين راه به كار بستند. اصلاحات را آمريكايی، انحراف از ارزش‌ها و اسلام و انقلاب معرفی كردند، جوانان را يك عده سوسول به حساب آوردند، دانشگاهيان را منحرف دانستند تا آنچه را كه مردم از آنها گرفته بودند، بازپس گيرند.

گروه دومی كه در مقابل اصلاحات مقاومت كردند كسانی بودند كه اصلاحات را موجب طولانی شدن عمر انقلاب مي‌دانستند. كسانی كه خواستار جمهوری هستند مطمئن باشند جمهوری سكولار در اين كشور تشكيل نخواهد شد.

يك عده‌ای الگوی خود را از جای ديگر مي‌گرفتند و اصلاحات را مانع تحقق پندارهای غيرواقعی خود مي‌دانستند و آن‌چه درباره فتنه‌ی خاتمی مي‌گفتند از اينجا مطرح شد، تقسيم اصلاحات به درون حكومت و بيرون حكومت از اينجا پيدا شد.

يكی مي‌گفت اصلاحات طرح و نقشه آمريكايی است كه البته بعضی سوء استفاده‌ها بهانه به دست اين گروه داد. ديگری گفت اصلاحات يك دروغ و فريب بزرگ است برای زيبا نشان دادن چهره‌ی نظامی كه باطنش زشت است. اما اصلاحات يك جريان اصيل بوده و هست. اگر هدف اصلاحات بدست گرفتن قدرت بود با هر وسيله‌اي؛ اين اصلاحات از ابتدا شكست مي‌خورد ولی اصلاحات حركت به سوی ايجاد يك جامعه‌ی مردمسالار آزاد برخوردار از اخلاق و معنويت بود كه اين اصلاحات جريان دارد؛ اگر قدرت همسو با اين اصلاحات باشد اين اصلاحات كم‌هزينه‌تر و اگر همسو نباشد و مقابل آن بايستد هزينه‌های بزرگی را صرف مي‌كند.

نگرانی من همواره اين بوده و هست كه اين شيوه‌ها با توجه به جوان بودن جامعه‌ ما فلش تغييرات را به سمت خارج از نظام اسلامی ببرد.

قدرت‌طلبان و سطحي‌نگران از دو سو به اصلاحات اين ملت ضربه زدند. چه آنهايی كه رييس جمهور را تسليم مي‌خواستند و چه آنهايی كه او را در راس اپوزيسيون مي‌خواستند.

خوشبختانه در نمادها و ظاهر نيز مي‌بينيم كه اصلاحات پيروز شده است. ببينيد در انتخابات اخير آيا همه با شعارهای قبلی خود آمدند؟

من در ابتدای كار از جامعه‌ مدنی صحبت كردم و از دو سو مورد حمله قرار گرفتم، امروز هم مي‌گويم كه بايد جامعه‌ مدنی ايجاد شود. جامعه‌ مدنی يعنی جامعه‌ای كه قدرت متمركز است اما خودكامه نيست. جامعه حضور دارد اما توده‌وار نيست.

خاتمی در اين سخنرانی همچنين اشاره به ديدار عده‌ای تندرو - كه آثار آنها را قابل مشاهده در گروههای القاعده و طالبان عنوان ديديم- با حضرت امام (ره) در پاريس ملاقات كرده و از ايشان خواستند كه به عنوان خليفه‌ مسلمانان با وی بيعت كنند. اما امام (ره) حرفها آنها را نپذيرفتند و اين عده از همان زمان تبديل به دشمنان جمهوری اسلامی شدند.