اخبار

پيك   
                pyknet@persobe    


 

گفتگوی حجت‌الاسلام هادی خامنه‌أی دبيركل مجمع نيروهای خط امام

 

پس از رحلت امام

تندروهای جناح راست شخصيت‌های موثر دوران امام را از صحنه خارج كردند

 

 

احكام شرعی شورای نگهبان را

نزد علمای طراز اول مي‌بريم

 

در زمان امام اينطور نبود كه نهادها بطور كامل دست يك جناح باشد اكنون طيف خط امام در مجمع تشخيص مصلحت در اقليت كامل است! طيف تندرو جناح راست، حرف‌هائی را كه روزنامه‌های آنها نمی‌توانند بنويسند در شبنامه‌ها منتشر می‌كند

 
حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد هادی خامنه‌ای نماينده‌ی مردم تهران در دوره‌های اول، سوم و ششم مجلس شورای اسلامی و دبير كل مجمع نيروهای خط امام در گفت‌وگوی تفصيلی با خبرنگار خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) به تبيين برخی ديدگاه‌های خود پرداخت
متن اين گفت‌و‌گو در پی مي‌آيد

نظريات مختلفی درباره‌ی فقه پويا و تطابق مسايل فقهی و اجتهاد بر اساس مقتضيات زمان و مكان وجود دارد، ديدگاه حضرت امام خميني(ره) در اين باره چه بود و اين تطابق در كدام يك از نهادها انجام مي‌شود؟
حضرت امام اعتقاد به فقه سنتي پويا داشتند، يعنی فقه جواهری پويا منظور امام (ره) از فقه پويا اين نبود كه هر كسی مي‌تواند اجتهاد كند مسايل فقهی ساده و پيش پا افتاده نيستند كه هر فرد با دو كلام درس خواندن به تواند آنها را حل كند و تاكيد امام بر فقه سنتی نيز از اين بابت بود، چرا كه براساس سنت حوزه‌های علميه تا كسی به تخصص كافی دست نيابد، به وی درجه اجتهاد نمي‌دهند
اعتقاد امام (ره) بر اين بود كه مجتهدان بايد با نگاه نو به مسايل شرعی بنگرند، يعنی با توجه به تطور در علوم و دانش بشری در ديدگاه‌های خود يك بازنگری داشته باشند به طور مثال با مطالعه “متاجر لمعه” يا “مكاسب“ بطور مجرد نمي‌شود، نسبت به موضوعات بسيار پيچيده‌ی اقتصادی و جهان امروز، اظهار نظر كرد در كتب فقهی ما اصول كلی وجود دارد، ولی تطبيق با پيشرفت‌های دنيای كنونی به پويانگري مجتهد بستگی دارد
شورای نگهبان نسبت به اجرای ديدگاه‌هاي امام (ره) درباره‌ی فقه پويا كاستی و نارسايی دارد درحال حاضر ما هيچ گونه مشكلی از جهت بررسی مسايل اصولی فقهي يا مقتضيات زمان نداريم زيرا فقها و مجتهدين بزرگی در قم حضور دارند كه به طور دقيق به بررسی اين مسايل پرداخته‌اند و شورای نگهبان نمي‌تواند به بهانه‌ي مخالفت با شرع، قوانين منطبق با نيازهای روز را به تصويب نرساند چندي پيش با مشورتی كه با دوستان حوزه‌ا‌ي خود داشتيم، به اين نتيجه رسيديم كه مواردی را كه شورای نگهبان به عنوان مخالفت با شرع رد مي‌كند، به برخی از علما و فضلای تراز اول نشان دهيم، و نظر آنها را نيز در مورد تعارض با شرع جويا شويم


حضرت امام خميني(ره) نسبت به ديگر علمای زمان خود چه ويژگی متمايزكننده‌اي داشتند؟
بارزترين ويژگی متمايز كننده‌ي امام (ره) از ديگر علما، انديشه‌ي پويا و انقلابي‌ ايشان بود امام (ره) در آن ساليان خفقان، تنها و بدون كوچكترين حمايت از سوی ديگر علما شروع به حركت كرد و عامل اصلی فساد را حكومت تشخيص داد و عليه شاه قيام كرد انديشه امام محدود نبود، بلكه براساس تجربه‌هاي گذشته بنا شده بود امتياز دوم امام (ره) شجاعت بي‌مثال ايشان بود، كلمه ترس اصلا برای ايشان معنی نداشت و در راه وظيفه و تكليف الهی همه چيز كوچك و غير قابل توجه بود
امام (ره) وقتی مساله‌ای را تكليف و وظيفه احساس مي‌كرد، بدون ترديد آن را انجام مي‌داد و خدا هم هميشه ايشان را ياری مي‌كرد زمانی هم كه كارها به سرانجام نمي‌رسيد، نا اميد نمي‌شد، زيرا معتقد بود كه ما مامور به تكليف و مكلف به اجرای فرامين خداوند مي‌باشيم
سوم، اخلاص و پاك باختگی امام (ره) شايان توجه است كه باعث مي‌شد كه هيچ آلودگی دنيوی در اعمال ايشان بروز نكند حركت انقلابی امام (ره) نيز با اخلاص و بدون هيچ چشمداشت دنيوي، آغاز شد و به همين دليل توانست در قلوب مسلمانان جهان جای بگيرد حركات امام (ره) چنان با دقت بود كه مردم حتی احتمال اشتباه را نيز از جانب ايشان در ذهن خود عبور نمي‌دادند مردم به امام با تمام وجود اعتقاد و اطمينان داشتند


حضرت امام خمينی (ره) با چه انگيزه‌اي دستور تشكيل مجمع تشخيص مصلحت نظام را صادر كردند؟
در يكی از ديدارهايی كه نمايندگان دوره‌ی دوم مجلس شورای اسلامی با امام(ره) داشتند، آقای هاشمی رفسنجاني كه به عنوان رييس وقت مجلس شوراي اسلامی درباره‌ی عملكرد اين قوه به ايشان گزارش مي‌داد، عنوان كرد شوراي نگهبان بخش قابل توجه‌ای از مصوبات مجلس را يا رد مي‌كند يا به گونه‌اي با آن برخورد مي‌شود كه بايد تغييرات عمده‌ای در آن ايجاد شود كه با هدف قانونگذار مغايرت دارد و يا دچار معطلی بسيار مي‌شود
امام (ره) با مشورتی كه با مسوولين كرده بودند، دستور به تشكيل مجمع تشخيص مصلحت نظام را دادند در تركيب مجمع تشخيص مصلحت نظام، بخشی از اعضاي شورای نگهبان و تعدادی از مسوولين اعم از سياسي، فرهنگی و دانشگاهی با گرايش‌هاي مختلف از سوی امام (ره) انتخاب شدند، تا بتوانند مصلحت نظام را تشخيص بدهند و با اين تدبير امام (ره)، بخش عظيمی از مسايل و معضلات نظام حل شد شرح وظايف مجمع در بازنگری قانون اساسي تغييرهايی يافته و يك سری وظايف به مسووليت‌های آن اضافه شده است، ولي اخلالی در فلسفه‌ی وجودی آن ايجاد نكرده است ولی طيف اصلاح‌طلبان در اقليت به سر مي‌برند
اين مجمع حق قانون‌گذاری ندارد و قانون‌گذاری انحصارا در حدود اختيارات مجلس مي‌باشد امام (ره) در زمان حضورشان از حق قانون‌گذاری مجلس بارها دفاع كردند در آن زمان يكی از وزرا لايحه‌ای را از طريق دولت به مجلس ارايه كرد و نمايندگان اين لايحه را رد كردند، ولی به قصد دور زدن مجلس، لايحه خود را به تشخيص مصلحت برد خبر اين جريان به نمايندگان رسيد، نمايندگان نامه‌ای به امام نوشتند و موضوع را بازگو كردند حضرت امام در نامه‌ای صريح به نگرانی نمايندگان پاسخ دادند و فرمودند كه بايد پس از جنگ به سمت قانونگرايی برويم و از تصميم‌های عجولانه بپرهيزيم


به نظر مي‌رسد پس از ارتحال حضرت امام خميني(ره)، جمعی از شخصيتهايی كه نقش مؤثر و برجسته‌ای در دوران ايشان داشتند، منزوی شده يا از صحنه‌ي سياسی و اجتماعی كشور كنار رفتند، نظر شما در اين زمينه چيست؟
امام با وسعت ديدی كه داشتند، هر دو جريان در كنار ايشان مشغول به كار بودند و خواست ايشان، اين بود كه عناصر موثر هر دو جريان در اداره‌ي امور دخالت داشته باشند و شاهد اين گفتار تركيب اعضای شورای نگهبان و شورای عالی قضايی در آن زمان است هر دو طيف در تمام نهادها مشغول به انجام وظيفه بودند و اين طور نبود كه نهادي به طور كامل در دست يك جناح باشد امام (ره) شخصا تمايل به جناح موسوم به خط امام داشتند و از گفته‌ها و رفتار ايشان اين را مي‌توان به راحتی درك كرد
لازمه سمت و جايگاه امام اين بود كه در عمل عدالت را رعايت نمايد اما در اين ترديد نبود كه طيف تندرو جناح راست به دنبال فرصت برای كنار زدن تفكر مخالف خود مي‌گشت در زمان امام تلاش‌هاي بسياری برای رسيدن به اهداف خود كرد ولی حضور امام (ره) مانع از بسياری از كارهای آنها شد
پس از ارتحال حضرت امام (ره) اين طيف تند رو آزادی عمل بيشتری يافت و توانست به اهداف خود، يعنی كنار زدن طيف خط امام دست يابد

 
درباره‌ی تركيب آينده‌ی هيات رييسه مجلس شورای اسلامی و اختلاف‌هاي گروه‌های 18 گانه دوم خردادی چه نظري داريد؟
به طور كلی نظر طيف اصلاح‌طلبان واقعی اين است كه اولا؛ اعضای هيات رييسه از نمايندگان با سابقه و پرتجربه مجلس باشند، ثانيا؛ در حد مسووليتی كه مي‌گيرند شخصيت و جايگاه سياسی و اجتماعی داشته باشند، ثالثا؛ محدود به يك يا دو حزب و گروه خاص نباشند
در مورد اختلاف نظر گروه‌های دوم خرداد هم سعی ما در جلسات اخير، حل اين اختلاف نظرها است، به‌گونه‌ای كه همكاري‌های گذشته ادامه يابد و دوباره احيا شود البته اگر برخی گروه‌ها زياده‌خواهی نداشته و به حق فراكسيونی خود قانع باشند، بسياری از مشكل‌ها و اختلاف نظرها حل می شود


در برخی اظهارنظرهايی كه اخيرا شده، از حزب “كارگران سازندگي” به عنوان تنها حزبی كه توانايی اداره‌ي كشور را دارد، نام برده شده، تحليل شما از اين اظهارنظر چيست؟
اعضای هر حزبی مي‌توانند از خود تعريف كنند و اگر آنها تعريف نكنند، چه كسی تعريف مي‌كند و اين كار قابل اعتراض نيست اما اگر مي‌خواهند كه مردم به اين تحسين‌ها توجه كنند، بهتر است دلايل خود را به ايشان بگويند و استدلال آنها همراه با تخريب ديگران نباشد در اينكه تمام رييس‌جمهورها كارهای خوبی انجام داده‌اند، ترديدي نيست ولی بحث در اين است كه آيا آنها كار بهتری مي‌توانستند انجام دهند يا نه و آيا از فرصت‌ها استفاده‌ی بهينه كرده‌اند يا نه؟


آيا در شرايط كنونی و با توجه به اظهارنظرهای مقامات آمريكايی درباره‌ي جمهوری اسلامی ايران، هرگونه مذاكره و گفت‌وگو با آمريكا را به صلاح كشور مي‌دانيد؟
مسلما نه، همه كسانی كه در چارچوب اسلام و مليت به منافع كشور نگاه مي‌كنند طبيعتا نمي‌پسندند كه كشورمان از طرف كشور قدرتمند ديگری مورد تهديد و تحقير قرار بگيرد و آنهم نه برای يك بار يا يك مدت كوتاه، بلكه برای مدتي طولانی يعنی از سال 1330 ايران همواره در معرض فشار و تهديدهای آمريكا بوده است تا پيروزی انقلاب كه جنگ و ترورها را آمريكا بر ما تحميل كرد آمريكا عليه ايران با تمام توان دست به فعاليت زده و به عنوان يك دشمن از هيچ كوششی دريغ نكرده است
آمريكا همواره دو كار را به طور همزمان عليه ايران انجام داده ‌است؛ اول فشار تبليغاتی عليه ايران كه ايران تن به مذاكره نمي‌دهد و از طرف ديگر همواره از ايجاد شرايط مناسبي جهت مذاكره سر باز زده ‌است آمريكا اگر خواستار مذاكره با ايران باشد، هيچگاه اين چنين عمل نمي‌كند آمريكا كمترين قدمی در راه بهبود روابط برنداشته‌ است حتی تهديدهای خود را تشديد هم كرده است آخرين نمونه‌ی آن مجموعه‌ی حركات دشمنانه‌ی آمريكا در پروژه افغانستان است در اختلاف‌هاي ايران با همسايگان درباره‌ی تقسيم دريای خزر عملا دخالت كرده‌ و همسايگان هم‌مرز ايران را تحريك مي‌كند و از همه بدتر حمايت‌های آمريكا از اسراييل است جنايت‌های اسراييل به حد اعلای خود رسيده و جنايت‌های دو ماه اخيرش برابری مي‌كند با تمام مدت اشغال سرزمين‌های فلسطين
علي‌رغم فجيع بودن، اين جنايت‌ها انعكاس مطبوعاتی بسيار كمی داشته است فلسطين برای ما بسيار اهميت دارد و جزء آرمان‌های اصلی امام (ره) در انقلاب به شمار مي‌آيد برخي اظهارنظرهايی كه درباره‌ی حمايت ايران از فلسطين مي‌شود، بسيار جاي تعجب دارد زيرا كه اين اظهارنظرها با عقيده‌ی يك مسلمان فاصله‌ای بسيار دارد
اين توضيح برای جوانان نسل امروز ما ضروری است كه جناح خط امام از اول مخالف قبول ذلت و حقارت در مقابل دشمن از جمله آمريكا بوده است و مخالف همكاری با كشورهايی بوده كه با اسراييل همكاری مي‌كنند كه در صدر آنها آمريكا جای دارد و موضع‌گيري مشابه جناح مخالف اصلاحات، داراي سابقه اندك و مربوط به چند سال اخير است
هنوز فراموش نكرده‌ايم كه ايران كشوری است كه به دليل توهين به پيامبر با انگلستان قطع رابطه كرد، چطور مي‌تواند با كشوری كه هر روز توهين به پيغمبر و مسلمانان مي‌كند رابطه بر قرار كند،آيا كشتن مسلمانان از توهين به پيغمبر كم اهميت‌تر است؟ آيا بايد اين اندازه سطحي‌نگر باشيم؟
به نظر من آمريكايي‌ها هيچ قصد جدي برای گفت‌وگو با ايران ندارند و تنها سعی دارند شرايط ذلت‌باری را بر ايران تحميل كنند قصد واقعی آنها از طرح مذاكره، ايجاد فضای تبليغاتي عليه جمهوری اسلامی است
هيچ انسان عاقلی در چنين شرايطی تن به مذاكره نمي‌دهد، زيرا كه همه سعي دارند در بهترين شرايط از طرف مقابل امتياز بگيرند


در اين رابطه شاهد صدور اطلاعيه‌ي اخير دادگستری استان تهران و اظهار نظرهايی پيرامون آن بوديم، ارزيابي شما در اين مورد چيست؟
موضوع رابطه با آمريكا از حالت كارشناسی فاصله پيدا كرده و به حربه‌اي برای استفاده جناح‌های سياسی تبديل شده است اصل موضوع رابطه با آمريكا يك بحث سياسی است، ولی به لحاظ موضوع، نياز به مطالعه كارشناسی دارد و از لحاظ تصميم‌گيری عملی به دولت و در نهايت رهبری بستگی دارد
كارشناسان حق اظهارنظر درباره‌ی اين موضوع را دارند، ولی متاسفانه برخی از مطبوعات و جريانات، نسبت به اين موضوع، برخورد نامناسبی داشته‌اند و هر كسی را كه احساس مي‌كردند سخنانش مخالفت نظر آنان است با بر چسب‌هاي مختلف متهم كرده‌اند
اخيرا حتی شب نامه‌هايی بخش شده است كه تمام كسانی را كه به نوعی در جلسات خصوصی و كارشناسی موضوع رابطه ايران و آمريكا را به بحث گذاشته‌اند، به باد تهمت و انتقاد و تهديد گرفته‌اند شب نامه‌ها به برخی از روزنامه‌هاي وابسته به طيف تندرو جناح راست ارتباط دارد شب‌نامه‌ها حرف‌هايی را مي‌زنند كه روزنامه‌ها نمي‌توانند بزنند به هر حال از لحاظ قوانين كسی نمي‌تواند حق اظهارنظر فردی را بگيرد و چنين اظهارنظری در اين شرايط به طور كلی به نفع كشور نمي‌باشد و خط و نشان كشيدن برای موافقان رابطه با آمريكا، اين تصور نادرست را پيش مي‌آورد كه شايد طرفداران آن بسيار هستند