اخيراً
دستاندركاران مؤسسه مطالعات و
پژوهشهای سياسی موفق به
كشفی بزرگ شدهاند و مجموعهای
بسيار ارزشمند از اسناد دوران
اقتدار و سلطنت پهلوی اوّل را
يافتهاند. اين مجموعه شامل حدود
دويست هزار برگ سند طبقهبنديشده
نظامی و دولتی است كه از اهميت
تاريخی فراوان برخوردار است.
اسناد فوق شامل بسياری از
دستورالعملهای محرمانه
نظامی و اطلاعاتی و امنيتی
است كه سير تحول سرزمين ما را در سالهای
اقتدار و ديكتاتوری رضا شاه نشان
ميدهد. اسناد فوق قبلاً در وزارت
دربار نگهداری ميشد و در طول
سالهای پس از انقلاب در گوشهای
بر جای مانده بود. به دليل گذشت
چند دهه و عدم نگهداری در مكان
مناسب، اين اسناد در معرض فرسايش و
نابودی قرار داشت كه خوشبختانه
با تلاش مسئولين مؤسسه مطالعات و
پژوهشهای سياسی تمامی آن
از طريق اسكن به اسناد ديجيتالی
تبديل شده است.
اسناد مجموعه فوق از سال 1300 ش. آغاز ميشود
و تا شهريور 1320 و پايان سلطنت رضا
شاه ادامه مييابد. اسناد سال 1300 ش.
اندك و كمتر از دويست برگ است.
ولی اسناد سالهای بعد بهتدريج
غنيتر ميشود و بسياری از
مسائل كمتر شناخته شده يا ناشناخته
از حيات سياسی و اجتماعی
جامعه ايران در سالهای فوق را
منعكس ميسازد.
يكی از جالبترين و غنيترين بخشهای
اين مجموعه، اسناد انتخابات پنجمين
دوره مجلس شورای ملی است
كه بيش از يكهزار برگ سند را در برميگيرد.
اين اسناد حاوی
دستورالعملهای رضا خان سردار
سپه برای اعمال نفوذ در انتخابات
و وارد كردن چهرههای مورد نظر
او به مجلس است. به اين ترتيب، اكثر
نمايندگان طبق ليست مورد نظر رضا
خان سر از صندوق در آوردند و تنها
عده اندكی از رجال وجيهالمله
توانستند وارد مجلس شوند.
نمايندگان تحميلی مجلس پنجم به
حيات سلطنت قاجاريه پايان دادند و
پايههای سلطنت جديدی بهنام
پهلوی را مستقر كردند. به اين
ترتيب، در آذر 1304/ دسامبر 1925 سلطنت
پهلوی رسماً در ايران استقرار
يافت.
مسئولين مؤسسه مطالعات و پژوهشهای
سياسی قصد دارند اين مجموعه را
منتشر كنند. حجم مجلدات چاپی
مجموعه فوق بين 20 تا 40 جلد تخمين زده
ميشود. اميد ميرود كه اين مجموعه
ارزشمند با دقت علمی كافی
تنظيم شده و هر چه زودتر در دسترس
محققين و علاقمندان قرار گيرد.
|