برخی مطبوعات عرب زبان كشورهای خليج فارس، طی روزهای گذشته و به نقل از ديپلمات های عربستان سعودی از نشستی خبر داده اند كه در لندن برگزار شده است.

دراين نشست سفير آمريكا و سفرای كشورهای عربی در انگلستان و برخی پژوهشگران و تحليلگران ايرانی و كاربدستان انگلستان نيز حضور داشته اند.

همين مطبوعات می نويسند كه در نشست مورد بحث مسئله اصلاحات در ايران و موقعيت فكری و اصلاحی روحانيون شيعه ايران مورد بررسی قرار گرفته و شركت كنندگان در جلسه با توجه به آشنائی كه با اسلام دارند ديدگاه ها و نظرات و پيش بينی های خود در اين زمينه را طرح كرده اند.

برخی شركت كنندگان در اين اجلاس، با اين ديدگاه موافق بوده اند كه در ايران، با انقلاب اسلامی فرايند رفورم در قشر روحانی، بويژه طی دهه اخير پيشرفت های چشمگير داشته و اين تحول بسياری از ساختارهای قديمی و كهنه روحانيت شيعه در ايران را برهم زده است، به نوعی كه اين تغييرات بر كل روحانيت شيعه در لبنان و عراق نيز تاثير مستقيم داشته است.

ديپلمات های شركت كننده در اين جلسه و يا مطلع از مذاكرات و مباحث اين جلسه به مطبوعات عرب زبان گفته اند: مسئله روحانيت در مركز قدرت حكومتی ايران مورد بحث همه جانبه قرار گرفت. بسياری بر اين عقيده اند كه درحال حاضر يكی از مهم ترين كانون های قدرت حكومتی در ايران روحانيت است و اروپا و آمريكا نه تنها نمی توانند آن را بعنوان يك اهرم حكومتی و طرف مذاكره ناديده بگيرند بلكه راهی هم جز اين پذيرش و گسترش مناسبات با آن ندارند.

درحاليكه گفته می شود ازجمله دلائل و انگيزه های تشكيل اين جلسه، تحولات عراق و بررسی وضعيت روحانيت شيعه در اين كشور در صورت برگزاری يك انتخابات آزاد در عراق و تاثير رابطه روحانيون عراق با روحانيون ايران بوده، اما از كادر حكومت كنونی عراق كسی در جلسه حضور نداشته است. در عوض، از ايرانيان كسانی حضور داشته اند كه ديپلمات های عرب حاضر به افشای نام آنها برای مطبوعات نشده اند و به اين دليل معلوم نيست كه اين ايرانی ها از اپوزيسيون جمهوری اسلامی بوده اند و يا از كادرهای ديپلماتيك جمهوری اسلامی در انگلستان و روحانی بوده اند يا غير روحانی.

يك ديپلمات ديگر عرب كه درجلسه حضور داشته به مطبوعات عرب زبان امارات متحده عربی گفته است:

تجربه ايران نشان ميدهد كه اگر اصلاحات مذهبی در اسلام صورت بگيرد، اصلاحات اجتماعی نيز در پی آن خواهد آمد، همانگونه كه درايران شاهد آن هستيم و بخشی از روحانيت عملا خود به سرعت اصلاحات كمك می كند. اصلاحات در طيف مهمی از روحانيت ايران به انتخاب محمد خاتمی بعنوان يك روحانی اصلاح طلب و درعين حال سياستمدار در سال 1997 منتهی شد.

كنفرانس عموما براين نظر بوده است كه اهميت حياتی دارد سعی شود اصلاحات در ايران عمدتا در صفوف روحانيت ايران تشويق و ترغيب شود تا  ريشه های اصلاحات در جامعه ايران استوار شود و دمكراسی نهادينه شود. بدان معنا كه اصلاحات در روحانيت ايران راه را بيش از تقليد از مفاهيم غربی می تواند برای دمكراسی هموار كند. مفاهيمی كه در جوامع سنتی اسلامی كاربرد شناخته شده ای ندارد. بايد كمك كرد تا اسلام با هدف نزديك ساختن آن به دمكراسی آموخته و تبليغ شود و نه بصورت احساسات صرف مذهبی و اين سيری است كه در ايران در حال طی شدن است و نتايج مثبت و انكار ناپذيری نيز به همراه آورده است كه می تواند مبنای حركت در ديگر كشورهای اسلامی شود.

جلسه مذكور در چتم هآووس لندن بوده است.