|
اسفنجی لبريز از نفت:
جهان در دهه آينده روزانه 90
ميليون بشكه نفت مصرف خواهد كرد
يعنی بيست درصد بيش از امروز. از
اينرو كمپانی های بزرگ
نفتی كه يكی از بازيگران
نمايش كنونی در عراق هستند،
صرفنظر از اينكه وابسته و متعلق به
كدام كشور باشند، نگران و بدنبال
سهم خود در دوران بعد از صدام هستند.
واقعيت آن است كه از 25 سال پيش تا
كنون بدليل جنگهای مختلف منابع
نفت عراق همچنان ناشناخته و اغلب
دست نخورده باقی مانده اند.
بطوريكه در بين منابع شناخته شده
نفت عراق تنها 24 معدن از 73 معدن مورد
بهره برداری قرار گرفته‌اند.
كارشناسان عراق را به اسفنجی
از نفت
تشبيه ميكنند، اسفنجی كه
احتمالا هنوز بيش از 200 ميليارد بشكه نفت كشف نشده
در آن ذخيره شده است. اين معادن
ناشناخته در نزديك به مرزهای
جنوبی و مجاور مرزهای اردن و
عربستان سعودی قرار دارند. در حاليكه معادن
شناخته شده نفت عراق در طول
مرزهای ايران و نيز در كردستان
عراق قرار گرفته‌اند. ويژگی مهم
ديگر نفت عراق در هزينه فوق العاده
پايين استخراج آن است. در طول دهه 90
شركتهای روسی، فرانسوی،
چينی و ايتاليايی در اكتشاف
فعال بودند ولی ادامه اين بهره
برداری ها به پايان تحريم عراق
موكول شده بود. حوزه عمليات
شركتهای فرانسوی بطور عمده در
منطقه مجنون
و در اطراف
بصره قرار داشت و عمليات اكتشافی
تا قبل از جنگ دوم خليج فارس در
اطراف بصره ادامه داشت و پس از آن
متوقف شد.
با توجه به اهميت مسئله نفت
در جنگ كنونی برعليه عراق
روزنامه لوموند چاپ فرانسه در
مصاحبه ای نظر برخی كارشناسان
نفتی را در مورد آينده نفت عراق
پرسيده است. اين كارشناسان غالبا
وابسته به موسسات تحقيقاتی و
عملياتی كمپانی های بزرگ
نفتی هستند و نظرات و منافع آنان
و ضمنا اختلافات آنها را منعكس
ميكنند. با اينحال درلابلای
سخنان آنان و درست در همانجا كه نقش
نفت در جنگ آمريكا برعليه عراق را
رد ميكنند به اهميت اصلی نفت در
جنگ كنونی اشاره ميكنند. از ميان
مصاحبه های روزنامه لوموند
مصاحبه يوسف ابراهيم را در
روزهای گذاشته منتشر كرديم و
امروز گزيده ای از سخنان فدهيل
چلبی و دانيل برگين را ميخوانيد.
چشم اندازه عراق و نفت
فدهيل چلبی در مورد چشم انداز بهره
برداری نفت عراق معتقد است صنعت
نفت عراق بعد از ملی شدن در
سالهای 1972- 1974 نوسازی نشده و
برای راه اندازی اقتصاد و
صنعت نفت عراق بايد سرمايه گذاری
وسيعی انجام گيرد كه اين
امربرای دولت آينده عراق
مشكلاتی بوجود خواهد آورد.
چلبی ميگويد ابتدا بايد بين 25
تا 40 درصد نفت عراق بصورت سهام در بورسهای نيويورك و لندن
فروخته شود تا پول لازم برای
بازسازی فراهم شده و ضمن
جلوگيری از تورم بتوان صنعت نفت
را مدرنيزه كرد. در اين حالت دولت
فقط از طريق ماليات براين شركتها
نظارت خواهد داشت. اما فدهيل
چلبی اين راه را هرچند با منافع
كمپانی های نفتی هماهنگ
ميداند معتقد است كه اين با مخالفت
كارشناسان عراقی روبرو خواهد شد
كه به حاكميت ملی بر منابع نفت
معتقد هستند.
مردان نفت و نبرد بزرگ
دانيل يرگين
نويسنده كتاب مردان نفت و نبرد بزرگ
و برنده جايزه پوليتزر است. بنظر او
عراق از نظر منابع نفت پس از
عربستان سعودی و كانادا در مكان
سوم قرار دارد. او نيز معقتد است كه
منابع فراوان دست نخورده در عراق
وجود دارد، ليكن اينكه استخراج از
اين منابع تاچه اندازه مقرون به
صرفه است هنوز روشن نيست. بنظر
دانيل برگين در دهه هفتاد سياسيون
علاقمند به اعمال حاكميت ملی بر
نفت بودند، اما اكنون كشورهائی
نظير روسيه و ونزوئلا اين حاكميت را
به كمپانی های خارجی
واگذار كرده اند. بعضی ديگر
كشورها نيز مثل عربستان سعودی با
اين انديشه مخالف هستند. او ميگويد
معلوم نيست عراق توانايی توليد
نفت با هزينه پايين را دارد يا نه
ولی اين مشخص است كه عراق نياز به
30 ميليارد دلارسرمايه گذاری دارد، همه چيز به
دولت آينده عراق بستگی دارد.
يرگين تاكيد ميكند عراقيها
دارای توان بالای تكنيكی
در عراق و در خارج ميباشند و در
نتيجه نقش شركتهای خارجی فقط
سرمايه گذاری خواهد بود. وی
معتقد است كه قرار نيست عراق آينده،
اپك را نابود كند ولی در اين عرصه
نيز هنوز چيزی معلوم نيست و همه
چيز به دولت آينده عراق بستگی
خواهد داشت، هرچند توليد انبوه
ميتواند اپك را در خطر بياندازد.
|
