«ای ايران» سرودی ملی  ايران است. شعر آن را دكترگل گلاب گفته و آهنگ آن را روح الله خالقی ساخته و بنان آن را خواند. اولين اجرای آن در سال 1323 با اركستر انجمن موسيقی ايران، توسط غلامحسين بنان خوانده شد. مدت اجرای آن 4 دقيقه و 18 ثانيه است.  

شعر اين سرود و آهنگ آن زمانی ساخته شد كه ارتش های سه كشور متفق (امريكا؛ شوروی، انگلستان) برای سد كردن راه هيتلر از شمال و جنوب اشغال شده بود. پيش از آن رضاشاه كه به هيتلر نزديك شده بود، از سوی انگلستان از سلطنت خلع و از كشور بيرون برده شده بود. ايران كه در زمان رضا شاه می رفت تا پل پيروزی فاشيسم شود، سرانجام به پل پيروزی بر فاشيسم تبديل شد. اين كه از اين موقعيت استثنائی دولت های وقت توانستند كمال بهره ملی را ببرند يا نه، به همان رنج ملی باز می گردد كه در دوران سقوط طالبان و صدام حسين در افغانستان و عراق جمهوری اسلامی نتوانست، بموجب آن از موقعيت پيش آمده  بهره ای كه می توانست ايران ببرد را ببرد!

سرود ای ايران، برای سالهای متمادی، با همين عنوان از راديو پخش می شد و در مدارس، هر بامداد و پيش از آنكه صف دانش آموزان راهی كلاس درس شود خوانده می شد. در همين دوران سرود ديگری نيز از سوی زنده ياد روح الله خالقی برای كارگران ساخته شد كه شعر آن را نواب صفا گفته بود. اين سرود نيز سالها در برنامه كارگران از راديو ايران پخش می شد، كه آن را نيز در ابتدا بنان خوانده بود.

پس از كودتای 28 مرداد، هرچه به سمت استوارتر شدن ريشه های استبداد شديم، پديده ها و نشانه های ملی بيشتر رنگ باخت و استبداد سلطنتی سايه گستر تر. سرود ای ايران را بتدريج از راديو و خواندن آن را در مدارس حذف كردند و بجای آن سرود "شاه" پرستی و شاهنشاهی را جانشين آن كردند. چنان كه در ابتدای هر فيلم در سينماهای ايران پخش می شد و همگان بايد به اجبار می ايستادند. سرود ای ايران گهگاه و به مناسبت اعياد ملی از راديو ايران پخش می شد، كه آن را نيز در دهه 50 كه اوج استبداد شاهنشاهی بود ممنوع كردند. همان كه اكنون جمهوری اسلامی كرده و سرود نيمه عربی نيمه فارسی "ان جزء ان جزء" و يا "عن جزء عن جزئ" را جانشين آن كرده است.

در دوران اشغال ايران، سرود "ای ايران" مظهر استقلال كشور بود و همگان شعر آن را گاه كامل و گاه ناقص می دانستند و زمزمه می كردند. به جرات می توان گفت كه از دهه 1330 تا سال های اخير، سرود "ای ايران" هرگز اينگونه بر زبان وحافظه مردم نبوده است كه اكنون هست. چنان كه "ای ايران" تبديل شده است به فريادی برای اعلام هويت ملی و نه عربی ايران. آن هم از دهان و زبان نسل نوينی كه شايد اساسا تاريخچه و گذشته آن را ندانند، همچنان كه ندانند ابتدا با صدای جادوئی چه خواننده ای خوانده شد.

آنچه در بالا نوشته شد، انگيزه جستجوی يك هفته ای "پيك هفته" برای يافتن اجرای سرود ای ايران، با صدای اولين خواننده آن "بنان" بود. كيفيت فنی اين اجرا، به آن دليل كه از روی صفحات 33 دور ضبط شده آنگونه نيست كه امكانات فنی نوين ضبط صدا ممكن ساخته، اما همان كهنگی ضبط نيز، ما را به گذشته ها، به ريشه ها، به تاريخ و كوشندگان هويت و استقلال ملی ايران می برد.

 در پاسداشت عنصر غيرت در مقابل اجنبی و بيگانه است. در بسياری از تجمعات اين سالها و بخصوص اين روزها كه هم به مناسبت 16آذر و هم به مناسبت نزديك شدن ايام انتخابات برگزار می شود، اين سرود به پای كسانی ريخته می شود كه كمترين نسبتی با عنصر غيرت، وطن خواهی، مردم دوستی و دينداری ندارند. آنها كه صريحاً در سخنرانی خود ايران را متهم به در اختيار داشتن بمب اتمی می كنند چه نسبتی با ملی گرايی دارند؟ آنها كه وادادگی ملت را در برابر بيگانگان و سلطه طلبان اجنبی فرياد و تبليغ می كنند چه نسبتی با «ايران» دارند؟ آنها كه در برابر آرمان های يك ملت بزرگ كه سرشار از ايمان و غيرت و شجاعت است می ايستند نسبتی با سرود «ای ايران» ندارند، ناصر خسرو چه خوش گفته است:  

من آنم كه در پای خوكان نريزم  

مـر ايـن قيمـتی درّ لفـظ دری را  

سرود ای ايران

 ای ايران ای مرز پو گهر
ای خاكت سرچشمه هنر
دور از تو انديشه بدان
پاينده مانی و جاودان
ای دشمن ار تو سنگ خاره ای ، من آهنم
جان من فدای خاك پاك ميهنم
مهر تو چون شد پيشه ام
دور از تو نيست انديشه ام
در راه تو كی ارزش دارد اين جان ما
پاينده باد ، خاك ايران ما
مهرت از دل كی برون كنم
بر گو بی مهر تو چون كنم
تا گردش جهان و دور آسمان بپاست
نور ايزدی هميشه رهنمای ما است
مهر تو چون شد پيشه ام
دور از تو نيست انديشه ام
در راه تو كی ارزشی دارد اين جان ما
پاينده باد ، خاك ايران ما
ای ايران ای خرم بهشت من
روشن از تو سرنوشت من
گر آتش بارد بر پيكرم
جز مهرت بر دل نپرورم
از آب و خاك و مهر تو سرشته شد گلم
مهر اگر برون رود گلی شود دلم
مهر تو چون شد پيشه ام
دور از تو نيست انديشه ام
در راه تو كی ارزشی دارد اين جان ما
پاينده باد خاك ايران ما