1- مردم ايران از دل انقلاب و جنگ بيرون آمده اند و از خشونت خسته اند. آنها می‌خواهند وضع را به گونه ای مسالمت اميز تغيير دهند. همه بحث در ايران بر محور دمكراسی و ضرورت آنست، حتی مسئله سلاح اتمی. فرانسه هم بمب اتمی دارد اما كسی در جهان از آن نمی‌ ترسد، زيرا دمكراسی درآن حاكم است و مردم تصميم می‌گيرند. 2- اگر خاتمی دو لايحه ای را كه برای اصلاح قوانين انتخابات رييس جمهوری و مجلس درنظر داشت به موقع ارائه داده بود، من يقين دارم در راهی كه در پيش گرفته بود موفقيت بيشتری يافته بود. اما او آنها را بسيار دير مطرح كرد. 3- آخرين پايه های استقلال "كانون وكلای ايران" را می‌خواهند از بين ببرند و من از همه همكارانم در سراسرجهان تقاضا ياری دارم.

شرين عبادی دارنده جايزه صلح نوبل، وكيل دعاوی و مبارز حقوق بشر در يك مصاحبه كه در پاريس با وی انجام شد به سئوالات چنين پاسخ داد

- الويت شما در مبارزه برای حقوق زنان چيست؟

- حقوق زنان مسئله تمام بشريت است. حقوق زنان و دمكراسی دو كفه يك ترازو هستند. هرقدر حقوق زنان بيشتر رعايت شود دمكراسی پيشرفته تر خواهد بود. متاسفانه برخی كشورها از جمله ايران برابری حقوق زن و مرد را نمی‌ پذيرند. هرچند 63 درصد دانشجويان در ايران دختران جوان هستند. اما از انقلاب به اينسو بسياری قوانين تبعيض آميز همچنان وجود دارد. شهادت دو زن برابر يك مرد است. يك مرد مسلمان ايرانی می‌تواند چهار زن داشته باشد. ديه حيات يك زن در غرامات ناشی از حوادث نيم مرد است. بايد برای تغيير قوانين خانواده مبارزه كرد كه براساس آنها زنان تحت فرمان پدر، شوهر و برادران خود محسوب می‌شوند. زنان ايرانی دربرابر اين قوانين به جد ايستاده اند و جنبش زنان وسيعا پيشرفت كرده است. زمان و مبارزه، مقامات ايران را وادار خواهد كرد اصول بديهی برابری زن و مرد را بپذيرند زيرا هرگونه تبعيض، جامعه را به خطر خواهد انداخت.

- بخش مهمی از مردم در آخرين انتخابات های ايران شركت نكردند. از جنبش اصلاح طلبی جه چيز باقی مانده؟ آيا هنوز آينده ای دارد؟

- جنبش اصلاحات به رييس جمهور خاتمی خلاصه نمی‌ شود. اصلاح طلب بودن يعنی آنكه مردم از وضعيت خود راضی نيستند و می‌خواهند آن را تغيير دهند. در 26 سال گذشته مردم ايران يك انقلاب و هفت سال جنگ با عراق را پشت سر گذاشته اند. به همين دليل از خشونت خسته ايم و می‌خواهيم وضع را به گونه ای مسالمت اميز تغيير دهيم. اگر يك فرد يا گروه نتواند به وعده‌های انتخاباتی خود برای اصلاحات جامه عمل بپوشاند به معنای آن نيست كه مردم از اصلاحات صرفنظر كرده اند. رييس جمهور خاتمی موفق به اجرای وعده های خود نشد. اگر او دو لايحه ای را كه برای اصلاح قوانين انتخابات رييس جمهوری و مجلس درنظر داشت به موقع ارائه داده بود، من يقين دارم در راهی كه در پيش گرفته بود موفقيت بيشتری يافته بود. اما او آنها را بسيار دير مطرح كرد. شورای نگهبان جلوی پيشنهاد‌های او را گرفت و خاتمی مجبور شد طرح های خود را پس گيرد.

- آيا خطر اتمی ايران واقعا وجود دارد؟

- من بر ضرورت دمكراسی برای امنيت جهانی تاكيد می‌كنم. فرانسه هم سلاح اتمی دارد اما كسی بدليل وجود اين سلاح ها از فرانسه نمی‌ ترسد. يك دولت دمكراتيك ولو به سلاح اتمی دسترس داشته باشد تهديدی بين المللی محسوب نمی‌ شود. خلاصه همه چيز به دمكراسی بستگی دارد. تنها معيار سنجش ما احترام يك كشور به دمكراسی است. اين خود شامل چندين محور است. مهمترين آنان آزادی انتخاب نمايندگان مردم است. در ايران بموجب قانونی كه - برخلاف قانون اساسی- تاييد شده است مردم ايران دارای چنين حق انتخابی نيستند. نامزدهای مجلس يا رييس جمهوری بايد قبلا توسط شورای نگهبان تاييد شوند. وقتی اين حق بنيادين گزينش آزادانه نمايندگان مردم وجود ندارد بايد گفت كه دمكراسی لطمه ديده است. نخستين گام به سوی دمكراسی همچنين آزادی بيان است. در ايران بيش از 90 روزنامه و مجله بسته شده اند و شمار كثيری از روزنامه نگاران و نويسندگان زندانی هستند.

- آيا شما نامزد رييس جمهوری هستيد؟

- من قصد ورود به سياست را ندارم و می‌خواهم صرفا يك فعال حقوق بشر باشم.

- شما اخيرا نسبت به خطرهايی كه استقلال كانون وكلای ايران را تهديد می‌كند هشدار داده ايد. وضع چگونه است؟

- پيش از انقلاب كانون وكلا فعالانه برای حقوق بشر مبارزه می‌كرد. بسياری از خانواده‌های زندانيان سياسی در اعتراض به دستگيری خودسرانه بستگان خود در محل آن تجمع می‌كردند. دو سال پس از انقلاب كانون وكلا تطعيل شد و قوه قضاييه يكی از كاركنان خود را بعنوان مدير آن تعيين كرد. در آن زمان بخش مهمی از وكلا زندانی يا ناگزير از تبعيد شدند. تا چندين سال كاركنان وزارت دادگستری كانون وكلا را اداره می‌كرند. بدنبال مبارزه طولانی وكلا سرانجام هيئت مديره جديدی انتخاب شد. اما مقامات ايرانی استقلال آن را محدود كرده و قانونی گذراندند كه بموجب آن مركزی در قوه قضاييه بايد صلاحيت نامزدهای مديريت كانون وكلا را تاييد كند. اين ديوان صلاحيت بسياری از نامزدها از جمله من را رد كرد. گفته شد كه من صلاحيت حضور در هيئت مديره كانون وكلای ايران را ندارم. اما اين كانون به هر حال وجود دارد. ضمنا در ايران دو نوع وكيل وجود دارد. گروه اول آنانی هستند كه از كانون وكلا مجوز گرفته‌اند و عليرغم همه اينها مستقل هستند. گروه دوم وابسته به وزارت دادگستری هستند و بايد مجوز خود را هر ساله تمديد كنند. واضح است كه اين گروه دوم هيچ استقلالی در دفاع از منافع موكلان خود ندارند. اكنون قوه قضاييه به اين محدوديت‌ها اكتفا نكرده و اخيرا بطور تقريبا محرمانه‌ای طرحی قانونی به مجلس ارائه داده است. براساس اين طرح اشتغال به وكالت، كاراموزی و تخلفات انتظامی وكلا تحت نظر وزير دادگستری قرار گرفته كه به ميل خود به وكلا اجازه كار بدهد يا خير. اگر اين قانون تاييد شود آنچه از كانون وكلا در ايران باقی مانده نابود خواهد شد. من از همه همكارانم در سراسر جهان می‌خواهم به ياری وكلای ايران بيايند زيرا حكومت ايران درصدد پايان دادن به استقلال ماست.

- اكنون با تجربه يك رژيم مذهبی آيا شما برای دولتی لاييك مبارزه می‌كنيد؟

- خواست های مردم ايران در انقلاب استقلال و آزادی بود. تا جان در بدن دارم خواهان تحقق اين آرمانها در كشورم هستم. در كشورهای مسلمان شكل های مختلف حكومت های غيردمكراتيك وجود دارد كه همگی ماهيت خود را به مذهب نسبت می‌دهند. آنان اسلام را براساس تفاسير مورد نظر خود به يك نظام ستمگرانه تبديل كرده اند و انديشه‌های ديگر را نمی‌ پذيرند. اين حكومت ها از نام اسلام سواستفاده می‌كنند و هر انتقادی را كه به آنان می‌شود به‌نام دفاع از دين رد می‌كنند و مخالفان خود را باز هم به‌نام اسلام از ميان برمی دارند. بعنوان يك مسلمان معتقدم كه ميان اسلام و دمكراسی تضادی وجود ندارد. بنيان اسلام بر مشورت قرار گرفته است. برحذر باشيم از آن ايدئولوگ های اسلامی كه نظر اكثريت را نمی‌ پذيرند اين بهانه كه ممكن است آنان اشتباه كرده باشند. بايد ماهيت اين رژيم های غيردمكراتيك را كه به‌نام اسلام عمل می‌كنند از نزديك بررسی كرد. تنوع دولت ها و كشورهای مسلمان نشان ميدهد كه اسلام ميتواند چهره‌ها و واقعيت های مختلف داشته باشد. در عربستان سعودی زنان حق رای ندارند، در اندونزی يك زن رييس جمهور بود.

- فشارهای بين المللی و تهديدهای امريكا می‌تواند به بهبود اوضاع در ايران كمك كند؟

- من پيش از آنكه به فشار دولت های خارجی بيانديشم در انديشه آن هستم كه مردم و ملت های جهان چگونه می‌توانند به ما در راه آزادی كمك كنند. به همين دليل فكر می‌كنم رسانه های گروهی نقش مهمی دارند.

-  وضعيت شخصی شما در ايران چگونه است؟ آيا ترس هم داريد؟

- من سالهاست كه از طريق نامه و اكنون ای ميل تهديد به مرگ ميشوم. چهار سال پيش زندانی بودم. وقتی از من می‌پرسند كه آيا نمی‌ ترسم؟ ميگويم ترس مانند گرسنگی است، بخواهيد و نخواهيد گرفتارش می‌شويد. بله گاهی اوقات پيش می‌ايد كه دچار ترس می‌شوم. اما سال ها كار با ترس به من نيروی آن را داده است كه به مبارزه ادامه دهم.