محمد خاتمی، رييس جمهوری در جمع سفيران، كارداران و رؤسای سازمان‌های بين‌المللی مقيم گفت: رفتار و ادبيات جنگ‌محور عليه جمهوری اسلامی گسترش يابد، ما هم تغيير روش و گفتار خواهيم داد؛ اين به نفع هيچ كشوری نيست.

هيچ‌كس و در هيچ زمانی نسبت به مردمی بودن انقلاب اسلامی ترديدی نكرده است.
در اين كه انقلاب اسلامی نه با خشونت و زور كه با حضور مردم در صحنه تحقق يافته است، كسی ترديدی ندارد.

 ما در يكی از حساس‌ترين مراحل زندگی خود قرار داريم. مرحله‌‌گذار از استبداد و عقب‌ماندگی به سوی مردم‌سالاری و توسعه.

 با سرنگونی رژيم استبداد، مشكل ما پايان نيافت و نيافته است؛ بلكه حركت ملت ما وارد مرحله تازه‌ای شده است. مردم و ملتی كه قرن‌ها تحت سلطه استبداد و خودكامگی بوده است و هيچ نقشی در تعيين سرنوشت خود نداشته است و طی يكی، دو قرن اين استبداد ويرانگر و وابسته به بيگانه بوده است. يعنی استبداد. تجربه‌ دموكراسی و پايدار كردن آن در كشور، كاری دشوار است كه نيازمند همت است. ين حكومت مردمی نبايد كه دوباره در دست فردی يا گروه خاصی قرار گيرد. بايد سازوكاری بيابيم تا دولت برآمده از جامعه و مردم باشد.
جامعه‌ای كه مي‌تواند از استبداد به مردمسالاری گذر كند، بايد سازوكارهای مناسب مهار قدرت را بيابد و آن را پابرجا كند. براندازی يك حكومت استبدادی هزينه بالايی دارد، استقرار نظام مردم‌سالار متناسب با هويت دينی و فرهنگی مردم هم دارای هزينه است. معتقدم و شواهد و دلايل فراوانی دارم كه خير جامعه بشری به سوی مردم‌سالارتر شدن جوامع بشری است؛

از يكايك مردم ايران بپرسيد كه چه مي‌خواهيد؟ مي‌گويند در درون خواستار آزادی و مردمسالاری و در بيرون و در سطح جهانی خواستار عدالت و صلح.

برای ما تهديد وجود دارد و چون در مرحله‌ای حساس از تاريخ هستيم اين تهديدات جدي‌تر و خطرناكتر است. آنچه كه مهم است اين است كه پيوند ميان دولت و ملت استوارتر شود تا كشور آسيب‌ناپذير گردد و امكانات توسعه بيابد و البته در برابر تهديدات، هوشياری وجود داشته باشد. يكی از هدف‌های ديپلماسی و سياست خارجی جمهوری اسلامی ايران اعتمادسازی بوده است.

خاتمی در باره مسائل اتمی ايران و مذاكرات با آژانس اتمی گفت:

به صراحت اعلام مي‌كنم كه با همه صبوری و شكيبايی كه داريم اگر احساس كنيم كه ديگران به تعهد متقابل خود عمل نمي‌كنند، به هيچ‌وجه به ادامه انجام تعهدات خود ملتزم نخواهيم بود و سياست جديدی را در پيش خواهيم گرفت كه تبعات آن كه سنگين هم هست، به عهده كسانی است كه عهدشكنی كرده‌اند.

ما يك كشور نفت‌خيز هستيم يكی از چند كشور مهمی كه نفت توليد مي‌كند و در دوره مسؤوليت من اكتشافاتی كه در اين زمينه شده است به مراتب ذخاير نفتی ما را از آنچه كه مي‌دانستيم و قبلا بوده بالاتر رفته است. همچنين نحوه استحصال و بازيافت نفت كه اصلا قابل مقايسه با آنچه كه در زمان شاه بوده است، نيست؛ اما نفت يك سرمايه تجديدناپذير است و هر قطره نفت را كه بسوزانی آن را از دست داده‌ای و ديگر تجديد نمي‌شود. يكی از سياست‌های جدی ما بعد از انقلاب به خصوص به اصرار دولت ما تبديل ثروت تجديد اپذير نفت به سرمايه و ثروت تجديدپذير، يعنی صرف نفت در جهت سرمايه‌گذاري‌های كلان يعنی به جای اين كه نفت خام با قيمت ارزان به مصرف برسد با سرمايه‌گذاري‌های عظيم با ده‌ها برابر ارزش افزوده آن را در خدمت پيشرفت كشور و امنيت نسل‌های آينده قرار دهيم و نيز با توجه به سرنوشتی كه نفت دارد همه كشورها به خصوص كشورهای نفت‌خيز در جهت دستيابی به انرژي‌های تازه كه حتی اگر قيمت تمام شده آن از انرژی حاصل از نفت بيشتر باشد، باز با توجه به اين كه نفت مي‌تواند دارای ارزش افزوده‌ای به مراتب بيشتر از انرژي‌های جايگزين باشد، حتما بايد به سوی انرژي‌های جايگزين رفت و اين با توجه به خطری كه آلودگی محيط زيست در دنيای امروز دارد حتما به سوی انرژي‌های جانشين كه سازگاری بيشتری با محيط زيست سالم داشته باشد، رفت.

خاتمی تصريح كرد: ما هم تصميم گرفته‌ايم كه در همه عرصه‌ها پيشرفت و توسعه علمی داشته باشيم و يكی از اين زمينه‌ها كه چرخه تكنولوژی در كشور ما با توجه به ظرفيت‌هايی كه داريم و در همه كشورها مي‌تواند كامل كند، بدون ترديد، تكنولوژی هسته‌يی است.
خاتمی خطاب به سفرا و كارداران و رؤسای سازمان‌های بين‌المللی مقيم تهران، اظهار داشت:

ما اين تكنولوژی را به كمك كسی به دست نياورده‌ايم كه با خواست نامشروع آنان از دست دهيم. اين تكنولوژی حاصل تلاش فداكارانه فرزندان اين كشور در دورانی كه از همه طرف مورد تحريم و فشار بوده‌اند، به دست آمده است. مگر مي‌شود يك ملتی را با اين همه تلاش كه گام‌های بلندی را در زمينه توسعه تكنولوژی خود، پشتوانه امنيت، قدرت و توانايي‌اش برداشته است، و بعد با ملاحظاتی كه مصالح او سازگاز نيست، دست بردارد.

 بارها هم افراد و هم نهادها اعتراف كرده‌اند كه نشانه‌ای از انحراف جمهوری اسلامی به سوی ساخت سلاح‌های هسته‌ای ديده نشده است و اين در قطعنانه نوامبر 2004 به صراحت آمده است كه اين انحراف وجود ندارد و فناوری هسته‌يی ايران صلح‌آميز است و ما اعتراف مي‌كنيم و هرگونه تضمينی هم كه لازم باشد، مي‌دهيم كه به سوی ساخت سلاح‌های هسته‌يی نمي‌رويم، چون ما مخالفيم. آن را منشا قدرت نمي‌دانيم، اما از تكنولوژی صلح‌آميز هسته‌يی كه دستاورد مهم اين كشور است، دست برنمي‌داريم. نه دولت من و نه هيچ دولتی نمي‌تواند در برابر توقف قبول و مصالحه برای توقف اين تكنولوژی جواب قانع‌كننده‌ای به اكثريت قريب به اتفاق افكار عمومی خواستار ادامه اين راه و تكميل اين تكنولوژی هستند، بدهد.

ما خواستار و مبتكر منطقه‌ی عاری از سلاح هسته‌يی هستيم؛ اما در منطقه ما آيا فقط تكنولوژی صلح‌آميز ايران كه برای تامين سوخت مطمئن نيروگاه‌هايش كه 10 هزار مگاواتش در دستور كار است، خطرناك است يا وجود زرادخانه ويرانگری كه بيخ گوش ما وجود دارد و امنيت و ثبات همه‌ی ما را تهديد مي‌كنند، رژيم اسرائيل جزو هيچ‌كدام از كنوانسيون‌ها، پادمان‌ها و آژانس بين‌المللی و NPT نيست و تلاش برای پايبند كردن آن به موازين بين‌المللی نه‌تنها صورت نمي‌گيرد بلكه با همه وجود مورد حمايت قرار مي‌گيرد تا حتی ملت خود را به بدترين وضع مورد سركوب و شكنجه و ويرانی قرار دهد، همه منطقه خاورميانه بايد از اين كانون خطر نگران باشند و تلاش شود برای خاورميانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای؛ در درجه اول بايد فكری برای زرادخانه اتمی اسرائيل شود و متأسفانه اينگونه نيست همين برخوردهای ظالمانه دوگانه است كه اعتماد ملت ما را به ديگران از بين مي‌برد.

در منطقه ما در طی يكی، دو ماه اخير دو انتخابات يكی در افغانستان و ديگری در عراق صورت گرفت كه تجربه نوينی برای ملت‌های اين كشورهاست؛ اميدوارم كه نتايج آن و نظامی كه در اين انتخابات برسركارمي‌آيد آينده‌ای روشن‌تر برای دو كشور دوست و همسايه ما را نويد بدهد. مشاركت گسترده مردم عراق در انتخابات، اميدوارم سبب شود كه وحدت ملی در اين كشور تقويت شود و حقوق همه اقوام و طوايف، مذاهب و اقليت‌ها به درستی و بر اساس معيارهای دموكراتيك رعايت شود و زمينه‌ساز خروج كشورهای اشغالگر از اين كشورهای عزيز شود. نگرانم از اين كه اين دو كشور كه توانسته‌اند، استبداد داخلی را از بين ببرند. گرفتار گونه‌ای از استبداد خارجی شوند، خيرخواهانه عرض مي‌كنم كه ادامه حضور بيگانگان در دو كشور عراق و افغانستان به نفع هيچ‌كس نيست و شرايط تشكيل حكومت مردمی را در اين كشورها دشوار مي‌كند به تروريست‌ها بهانه مي‌دهد كه قوای خود را بيشتر جمع كنند و جنايت خود را بيشتر ادامه دهند. افراط‌گرايی را كه خطر بزرگی برای جهان به خصوص جهان سوم است، تقويت مي‌كند

با صراحت مي‌گويم كه ثبات، آرامش و پيشرفت در كشورهای عراق و افغانستان به معنی ثبات امنيت و پيشرفت كشور ماست و هيچ كشوری به اندازه ايران از ثبات و استقرار مردمسالاری و پيشرفت و امنيت در كشورهای عراق و افغانستان به اندازه جمهوری اسلامی بهره نمي‌برد و به همين دليل هم عليرغم مخالفتهايی كه با خيلي‌ها داشته‌ايم هركاری كه از دست ما برآمده است برای ايجاد ثبات و كمك به سازندگی و امنيت در اين كشورها انجام داده‌ايم و از اين به بعد هم انجام خواهيم داد.