محمد خاتمی رئيس جمهور كه در
آستانه ششمين سال تاسيس خبرگزاری دانشجويان ايران و در آخرين
ماههای دوران رياست
جمهوریاش در جمع خبرنگاران، دبيران و دستاندركاران ايسنا
حضور يافت و اين حضور را
افتخاری برای خود دانست.
خاتمی اين وسايط را پديده دنيای مدرن دانست و اظهار داشت:
ارتباط و واسطه
ارتباط و ايجاد ارتباط هميشه به انحای مختلف از جارچیها تا
تريبونها وعظ و كتاب و
به انحای مختلف وجود داشته است.
اگر نظام مردمسالار میخواهيم آزادی در آن يك اصل است و آزادی
انديشه و آزادی اعمال حق حاكميت بر سرنوشت خويش است. میگويند
فرياد آزادی میزنی، بیبندوباری زياد میشود. اين آزادی ربطی
به بیبندوباری ندارد. اين آزادی،
آزادی شخصيت انسانی، آزادی حق تعيين سرنوشت و لوازم آن يعنی
آزادی بيان است و
چارهای جز داشتن اينها در مردمسالاری نيست كه اگر اين نبود
ديگر مردم سالاری نخواهد بود؛ هر اسمی كه بر روی آن بگذاريم.
جامعه ما تجربه مردمسالاری را - كه در آن تحمل و شكيبايی و
پذيرفتن ديگری به عنوان يك واقعيت شرط آن است - ندارد. در
نظامهايی كه قرنها تحت
تاثير استبداد بودهاند يك نوع رسوبات استبدادزدگی در حاكمان و
شهروندان و همهی آحاد اجتماعی وجود دارد و از بين بردن آن از
كارهای مهمی است كه زمان میخواهد.
اصلاحات واقعی - در طول زمان- تبدل و تحول اين فرهنگ است و
آماده شدن جامعه (مردم و
حاكمان) برای استقرار يك نظام مردمسالار كه تحمل در آن، اصل
مهمی است.
در كشور ما تحمل كم است.
قدرت - حتی شايد با
حسننيت - تحمل انتقاد را كمتر دارد و دلش میخواهد صداهايی كه
بيرون میآيد
تاييدكننده سياستهايی باشد كه در جامعه وجود دارد.
بنابراين وسائط ارتباط جمعی در
كشورهايی مثل ما تا وقتی كه امر دموكراسی - كه ما دموكراسی
دينی را میخواهيم -
پايدار شود، با اين مشكل روبه رو هستند كه قدرت به طور كلی غير
را
نمیپذيرد. توقع از آحاد
شهروندان به خصوص وسائط ارتباط جمعی، همسويی و همراهی كامل با
سياستهايی است كه
قدرت میخواهد، از اين رو به سادگی ممكن است ميان قدرت و وسائط
ارتباط جمعی،
سوءتفاهم ايجاد شود.
يك نوع بدبينی به آزادی كه از طريق آن محدوديت آزادی توجيه
میشود، اين است كه آزادی در كشورهايی كه تجربه آزادی ندارند
میتواند زمينهساز
نفوذ بيگانگان و انحراف اذهان جامعه از منافع اصلی میشود. اين
حرف اجمالا حرف
درستی است و بيشتر از حاكمان، روشنفكران بايد نگران آن باشند،
اما همين هم وسيله
اعمال فشار بر ديگران میشود، يعنی
هرچه را كه قدرت نمیپسندد به
عنوان سرپنجه
نفوذ بيگانه بهانهای
قرار میدهند برای برخورد با كسانی كه میخواهند به صورت شفاف
و آزادانه اطلاعرسانی كنند؛ اين مشكلات در نظير
كشور ما بسيار سنگين است.
در شكلگيری وسائط ارتباط جمعی به هيچ وجه نبايد اجازه
دهيم ابزار دست قدرت - به معنای عام كلمه چه قدرت سياسی، چه
قدرت اقتصادی، چه قدرت
اجتماعی - در جامعه شود و واقعا مستقل باشد و البته اين كار
آسانی نيست.
وی همچنين خاطرنشان كرد كه علاوه بر اين بايد متوجه باشيم كه
قدرت تحمل در كشورهای ما كمتر است و از سوی ديگر، آسيبپذيری
جامعهی ما از طريق
آزادی واقعی هم امری توهمی نيست، اما متوجه باشيم كه هستند
كسانی كه میخواهند از
اين طريق وارد شوند تا منافعشان را تامين كنند و در عين حال
بايد متوجه باشيم كه
همين امر بهانهی فشار بيشتر در جامعه و آينده نشود.
از دعواهای ما با ديگران اين است كه بعضی رفتارهايی كه در
حكومت میشود به اين انقلاب ضربه میزند و به آزادی هم از اين
منظر مینگريم؛ آزادی جزو ارزشهای انقلاب ماست و ما از
ارزشها پاسداری میكنيم، زيرا به انقلابمان
معتقديم. ما بايد مدافع آزادی باشيم و در اين راه نبايد حكومت
را خارج از انتقاد
بدانيم. نبايد آزادی انتقاد را وقتی به رييسجمهور، رييس قوه
قضاييه و به مجلس
میرسد ناديده گرفت.
|