پرزيدنت ياسر عرفات كه در روز پنجشنبه ١١ نوامبر
درگذشت، برای هميشه، مظهر آرمان فلسطينیها ، ايجاد دولتی ملی
و مستقل خواهد
بود.
ياسر عرفات در ٢٤ اوت ١٩٢٩ در قاهره متولد شد و بيشتر
دوران كودكی اش را در آن شهر گذراند. او يك فلسطينی است. از
طرف خانوادهء پدری به
خاندان پرنفوذ الحسينی منسوب است. او در سال ١٩٤٨، دانشگاه
قاهره را ترك كرده و به
نبرد در فلسطين پيوست. پس از شكست، ابتدا به غزه پناهنده شد و
در سال ١٩٥٠ به قاهره
بازگشت و تحصيلات عالی را تا كسب درجهء مهندسی ساختمان ادامه
داد. او سپس برای كار
به كويت رفت و در آن كشور، جنبش آزادی بخش ملی، الفتح را بنياد
نهاد. (الفتح
وارونهء حروف اول حركت التحرير الفلسظينی است.). اين سازمان بر
اهميت نقش مركزی فلسطينیها برای آزادی وطن شان انگشت گذاشته و
نسبت به رژيمهای عرب ، بديدهء ترديد مینگريست. اين بينش
عرفات و همرزمانش توضيحی است بر روابط پيچيدهء آتی جنبش فلسطين
با پايتختهای مختلف خاورميانه. از سوی ديگر، شرايطی كه شكست
مصر، سوريه و اردن از
اسرائيل در ژوئن ١٩٦٧ بوجود آورد، خود تأييدی است بر ضرورت
مبارزات مسلحانهء مستقل
فلسطينی ها. ياسر عرفات با تكيه بر وجههء فدائيان، رزمندگان
فلسطينی، به رهبری هيئت
اجرائی سازمان آزادی بخش فلسطين (ساف) رسيد. ساف حاصل اتحاد
گروههای مختلف فلسطينی
(جبههء
خلق برای آزادی فلسطين به رهبری جورج حبش، جبههء دموكراتيك
برای آزادی فلسطين به رهبری نايف حواتمه، گروه صاعقه -
پيروسوريه و غيره) بود.
بدون وارد شدن در جزئيات زندگی نامهء رهبر فلسطينی،
يادآوری دستاوردهای بزرگ نبرد وی اهميت دارد. ياسر عرفات موفق
شد سازمان آزادی بخش
فلسطين را به مثابه تنها نمايندهء خلق فلسطين بشناساند و از
اين سازمان ، مظهری بسازد برای اتحاد و آرزوی استقلال يك خلق؛
او موفق شد تا به قضيه فلسطين تولدی دوباره دهد و به رغم همهء
توطئههای نابود كننده، جه از سوی اعراب و چه اسرائيل
(سپتامبر
سياه ١٩٧٠ در اردن، مداخلهء سوريه در لبنان در ١٩٧٦)، آن را بر
روی نقشهء
سياسی خاورميانه تثبيت نمايد.
علاوه بر آن، ياسر عرفات نخستين رهبر فلسطينی بود كه
واقعيت شرايط حاصل از ايجاد دولت اسرائيل و حضور چند ميليون
شهروند اسرائيلی را درك
كرد. او كه از سال ١٩٦٨ به وجود يك دولت واحد دموكراتيك برای
همزيستی يهودی ها،
مسلمانان و مسيحيان معتقد بود، پس از سال ١٩٧٤ برای ايجاد يك
دولت فلسطينی در كنار
دولت اسرائيل موضع گرفت. او موفق شد كه ساف و مردم خويش را
نسبت به لزوم اين مصالحه
قانع نمايد.
امضای قراردادهای اسلو در ١٣ سپتامبر ١٩٩٣، روشن كرد
كه ياسر عرفات حاضر به شركت در روند مذاكرات و راه حل سياسی
است. او به غزه بازگشت
و حكومت خودمختار فلسطين را بنياد گذاشت و در فوريه ١٩٩٦ در يك
انتخابات عمومی به
رياست آن انتخاب شد. گرچه مديريت او بر تشكيلات حكومتی و
امنيتی فلسطين به سختی و
اغلب بدرستی، مورد انتقاد واقع شده، اما اين رياست، او را از
هدف اصلی اش، يعنی خروج ارتش اسرائيل از سرزمينهای اشغال شده،
منحرف نساخت. او در طول سال ها، تلاش
كرد كه در ميان بدخواهیهای اسرائيل (ادامهء مستعمره سازی، به
تأخيردراجرای پيمانهای عقب نشينی و غيره ) و خشم فزايندهء خلق
خود ( كه رشد قوی جنبش حماس واكنشی بر
آن است) امور را به پيش ببرد.
برخلاف ديدگاه رايج برخی تبليغات اسرائيلی، در مذاكرات
سران در كمپ ديويد در ژوئيه ٢٠٠٠، ياسر عرفات «پيشنهاد سخاوت
مندانه»ء ايهود باراك
را رد نكرد. در حقيقت، در طرح باراك، اسرائيل ده درصد
سرزمينهای كرانهء باختری رود
اردن و بخش مهمی از بيت المقدس عربی را حفظ ميكرد و در مورد
مسئلهء پناهندگان سكوت مینمود. اين مطلب را ناظرين بسياری از
جمله آمريكائی كه در مذاكرات حاضر بودند،
تأييد كرده اند. ( به مقالات لوموند ديپلماتيك در مورد اين
موضوع مراجعه كنيد).
درست است كه آقای عرفات در اداره شرايط حاصل از شكست كمپ ديويد
، گاهی دچار لغزش
شده و نيز در ارزيابیها دچار اشتباه گرديد، اما مسئوليت اصلی
فروپاشی روند صلح بر
دوش اسرائيلیها و آمريكائی هاست كه تشكيل دولت فلسطين بر كل
سرزمينهای كرانهء
باختری رود اردن و غزه با پايتختی بيت المقدس شرقی را
نپذيرفتند.
آغاز انتفاضهء دوم در پايان سپتامبر ٢٠٠٠، گواهی بر
خشم اهالی فلسطين است. انتخاب آريل شارون در فوريه ٢٠٠١،
افزايش سريع خشونت، نابودی همهء زيربنای سياسی و مدنی فلسطين،
سوءقصدهای انتحاری و غيره را تقويت كرد. ياسر
عرفات محبوس در مقاطعه، مظهر مقاومت فلسطينیها در برابر
سياستهای تحميلی و يك
جانبهء آريل شارون، در ماههای اخير بود. او نماد روحيهء
مقاومتی بود كه به رغم
تحمل رنجهای وحشتناك، به خلق فلسطين حيات بخشيده است.
آيا امكان راه اندازی دوبارهء روند صلح وجود دارد؟
آقای شارون و آقای بوش آن قدر تكرار كرده اند كه ياسر
عرفات مانع اصلی برای صلح
بود، در آن صورت و با اين منطق، بايد شاهد راه حلی سريع
باشيم. آيا اين دو رئيس
دولت در اين راه گام برخواهند داشت؟ برای رسيدن به اين
هدف، بايد كه اين دو، تنها
شرط برقراری صلح عادلانه را بپذيرند. و آن ايجاد دولت
مستقل فلسطين بر روی تمامی سرزمينهای اشغالی از سی و پنج
سال تا كنون است
*
Alain GRESH
مسئول هيئت تحريريه لوموند ديپلماتيك و مؤلف كتاب
اسراييل و فلسطين، انتشارات فايارد، پاريس ٢٠٠٢ اين كتاب به
ترجمه آقای بهروز عارفی توسط انتشارات خاوران در پاريس به چاپ
رسيده است.
|