محمد علی ابطحي

چند وقت قبل با يك sms من را برای ديدن فيلم فقر و فساد و فحشاء به كارگردانی آقای ده نمكی در يك نمايش خصوصی دعوت كردند. يكی دو روز بعد هم اعلام كردند كه كنسل شده است. بعد از مدتی خود آقای ده نمكی به همراه يك نامه CD فيلم را فرستادند. من هم آن را ديدم. چند نكته حاشيه ای به نظرم رسيد كه درباره اين فيلم بنويسم. طبيعی است كه اين فيلم در چهارچوب هنری و فنی يك فيلم سينمايی و حتی مستند نبايد مورد بررسی قرار گيرد كه احتمالاً خود ده نمكی نيز اين ادعا را ندارد. در اين فيلم، عمدتاً  به وجود فساد و فحشاء در تهران و كمی هم دختران ايرانی در دبی پرداخته شده است. اگرچه تأسف آور است و اگرچه اين واقعيتی است كه با گذری در دو سه خيابان تهران قابل مشاهده است، ولی انتقال مستند آن به مسئولان كاری قابل تقدير است. گمان من اين است كه در محيط بسته مسئولان كه حداكثر با خواندن چند جمله نوشت بولتنی و يا جزوه ای اين مسائل منتقل می شود، اين كار مفيد بود. ولی نگاه احساسی به اين مسأله و دادن اين تئوری كه پس بايد به كوهها پناه برد و در تهران نماند، (همچنانكه در فيلم آمده است) راه حل نيست. اغراق گويی هم اشكال جدی ديگر فيلم است. مرز بين دختران و خانمهايی كه به حجاب توجه نمی كنند با آنان كه تن به تن فروشی می دهند اصلاً مشخص نيست. اين همان مشكل اساسی تفكر حاكم است كه هر دختر و زن كم حجاب را تن فروش می پندارد و تا اين مشكل حل نشود، مسأله فحشاء در ايران حل نخواهد شد. چه بسيار كسانی كه در تور حملات همه جانبه نيروهای انتظامی می افتند كه نه تنها جزء تن فروشان نيستند بلكه اين دستگيری ها زمينه چنين رفتارهايی را برای آنان مهيا می كند. در فيلم ده نمكی اصلاً راه حل علمی برای مبارزه با فحشاء نشان داده نمی شود و حتی در جاهايی چنين وانمود می شود كه آنان حق دارند چنين باشند. شايد از ده نمكی انتظار نمی رود كه از چمبره انديشه های سياسی بيرون بيايد لذا در اين فيلم به طيف مخالفان سياسی نيز اشاره دارد كه اين هم از آفات مبارزه با فحشاء است. اگر باور كنيم كه اين نوع مسائل اجتماعی، مشكلات همه كشورهاست و دركشوری كه بيش از 60% آن جوان است مشكل جدی تر است، بايد به راه حل های علمی مبارزه با فحشاء و نيز جدا كردن مرز فحشاء از روابط عادی دختران و پسران توجه جدی داشت.

اما با عرض معذرت از ده نمكی اينكه اين جريان از ضرب و شتم مخالفان در خيابانها و مجالس و محافل به اين رشد رسيده اند كه فيلم بسازند جای خوشحالی فراوان دارد. حمله كردن به كار ده نمكی نيز مشكلی را حل نمی كند، بايد جدی، علمی و واقع بينانه به مشكلات اجتماعی پرداخت و از تجارب تحصيل كردگان جامعه شناسی و ديگران استفاده كرد.