|
سازمان دانش آموختگان ايران كه به "ادوار تحكيم وحدت" شهرت
دارد، هفته گذشته و در ادامه بحث های هفتگی خود از محمدعلی
عموئی قديمی ترين زندانی سياسی ايران دعوت كرد تا درباره تاريخ
احزاب درايران سخنرانی كند. اين جلسه برگزار شد اما متن كامل
سخنرانی عموئی تا كنون منتشر نشده است. تنها، روز گذشته بخش
گزين شده ای از اين سخنرانی را خبرگزاری ايلنا منتشر ساخت كه
در ادامه می خوانيد. عموئی كه پس از كودتای 28 مرداد مدتی بالغ
بر 24 در زندان بود، پس از انقلاب با سمت دبير و عضو هيات
سياسی در رهبر حزب توده ايران قرار گرفت. در بهمن 1361 بار
ديگر دستگير و زندانی شد كه اين بازداشت، همراه با شكنجه ها
بمدت 13 سال ادامه يافت. بسياری از رهبران سالهای نخست جمهوری
اسلامی برای دوران های كوتاه و گاه بلند مدتی را با او در
زندان های جمهوری اسلامی طی كرده بودند، اما همين زندانيان( از
جمله رهبران موتلفه اسلامی و شخص اسدالله لاجوردي) با بی حيائی
كامل به طراحان و مجريان سخت ترين شكنجه ها عليه قديمی ترين
زندانيان سياسی غيرمذهبی نظير عموئی شدند.
عموئی به نوشته خبرگزاری ايلنا در جلسه دانش آموختگان تحكيم
وحدت، پيرامون كودتای 28 مرداد و تاثيری كه اين واقعه تاريخی
بر حزب توده ايران گذاشت و همچنين زندان و مبارزه در راه آرمان
گفت:
كسانی كه بر مبنای باورهايشان وارد مبارزه می شوند، بايد تمام
پيامدهای اين مبارزه را هم تحمل كنند. البته زندان رفتن در
هيچ دورهای ارزش نيست، كم نيستند كسانی كه مدت زيادی از
عمرشان را در زندان به سر بردهاند ولی بعد از آن احساس غبن
نموده و روشهايی مغاير با آرمانهايشان را اتخاذ كردهاند
.
عموئی درباره تاريخ حزب توده ايران گفت: حزب توده ايران در
تاريخ 10 مهر 1320 بنيانگذاری شد. گروههای زيادی درابتدا عضو
حزب شدند كه در روند فعاليت معلوم شد كه آنها نه تنها صلاحيت
ندارند، بلكه در عمل هم دشمنان واقعی راه مردم اند. كسانی مثل
محمد يزدی، عباس نراقی، عبدالغدير آزاد افرادی بودند كه بعدها
معلوم شد خدمتگزار شركت نفت انگليس يا قوامالسطنه هستند كه
خوشبختانه حزب زود اينها را شناخت و تصفيه كرد.
عموئی كه از افران سازمان نظامی حزب در دوران قبل از 28 مرداد
بوده است، درباره كودتای 28 مرداد و تعلل های دكتر مصدق برای
مقابله با كودتاچيان گفت:
مصدق در يك مقطعی اصطلاح "توده نفتی” را به كار برد. بعدها
خيلی از معاندين تلاش كردند اين اصطلاح را به كل تاريخچه حزب
معطوف كنند، در حالی كه مصدق خود با تاريخ حزب توده ايران
آشنا بود و ميدانست چه كسانی در بدو تأسيس حزب در اطراف آن
بنا به دلايل مختلف جمع شده بودند.
حزب هنگام تأسيس، هيچ روزنامه و دفتری نداشت و آن موقع مسأله
جنگ جهانی دوم و مسأله تشكيل يك جبهه ضد فاشيست مطرح بود و همه
كسانی كه توان و ظرفيت و سابقه سياسی در ايران داشتند،
ميتوانستند عليه عوامل فاشيست تبليغات كنند.( دراين بخش
ترديد نيست كه سخنران مسئله تشكيل جبهه ضد فاشيسم، جمعيت
مبارزه با استعمار و جمعيت هواداران صلح را كه همگی از سازمان
های وابسته به حزب توده ايران بودند و هر كدام روزنامه ای
بعنوان ارگان مطرح كرده اما خبرگزاری ايلنا با انگيزه ها و
دلائلی كه بر خود آن خبرگزاری بايد معلوم باشد از انتشار آن ها
خودداری كرده است.)
عمويی در بخش ديگری از سخنرانی خود مسئله نوع مناسبات احزاب
كمونيست جهان و از جمله مناسبات حزب توده ايران با حزب كمونيست
اتحاد شوروی را طرح كرد و در اين باره گفت:
احزاب كمونيست دنيا، از جمله حزب توده ايران، در آن سال ها
اتحاديه شوروی سابق را كعبه آمال خود ميدانستند. امروز در
مورد رخدادهای شوروی كه در 1930 اتفاق افتاد ؛ كتاب نوشته
ميشود . جوانهای آن روز هيچ اطلاعی از اين موضوعات
نداشتند.
درباره حكومت خودمختار آذربايجان به رهبری فرقه دمكرات
آذربايجان عموئی گفت:
برخلاف همه تبليغاتی كه كردند و می كنند، آن حكومت و فرقه هرگز
خواهان جداسازی آذربايجان از ايران نبودند. آذربايجان نه در
گذشته و نه اكنون، جدا از مجموعه ايران هيچ آيندهای ندارد،
اما آنها مطالباتی دارند كه در طول تاريخ ناديده گرفته شده است
.
ارتباط حزب توده ايران با فرقه و حكومت خودمختار آذربايجان نيز
اينگونه بود كه كميته ايالتی حزب بدون همآهنگی با رهبری حزب در
تهران، به فرقه پيوست و رهبری حزب در برابر عمل انجام شده قرار
گرفت.
درمورد اختلاف نظرهای بخشی از رهبری وقت حزب توده ايران با
سياست های سالهای اول زمامداری دكتر مصدق نيز عموئی گفت:
اولين چالش های حزب با مصدق بر سر نفت شمال بود كه
آمريكاييها برای بدست آوردن آن با دولت وقت به توافق رسيده
بودند و مصدق كه در آن زمان نماينده مجلس بود به همراه
فراكسيون حزب توده ايران در مجلس با اين مسأله مخالفت كردند .
پس از توافق امريكائی ها با دولت وقت برای نفت شمال بود كه
شوروی نيز پيشنهاد كسب امتياز نفت شمال را داد. برداشت دولت
شوروی اين بود كه با داشتن امتياز نفت می تواند در مقابل
پايگاهی كه امپرياليسم برای خود درايران ايجاد می كرد، پايگاهی
برای خود در ايران بوجود ميآورد. ما(حزب توده ايران) دراينجا
از اين خواست اتحاد شوروی حمايت كرديم و اين سياست درستی نبود.
درمورد كودتای 28 مرداد و انتقادهائی كه نسبت به عدم واكنش حزب
و سازمان نظامی آن در برابركودتاچيان می شود نيز عموئی گفت:
درست اين بود كه ما به ميدان ميرفتيم، هر چند ممكن بود كودتا
ساقط نشود و ماهم پيروز نشويم، اما ما با اين عمل از حيثيت
سياسی حزب دفاع می كرديم. كودتا به اعتبار سياسی حزب لطمه زد.
(البته روز كودتا رهبری حزب تلاش های خود را برای هوشيار ساختن
مصدق و پيشگام شدن او برای مقاومت و مقابله با كودتاچيان انجام
داد. مثلا) همسر كيانوری چند بار تلفنی به مصدق وجود كودتا را
خبر داد اما مصدق آن را باور نكرد. |
