براساس
آخرين تحقيقات و اعلام رسمى
۷۳
درصد از جوانان مراكز استان ها به سهولت به ماهواره دسترسى
دارند.
جوانان تهرانى در استفاده از ماهواره رتبه نخست را دارند. پس
از آن جوانان شهر ها و روستا هاى چهارمحال و بختيارى و
آذربايجان غربى رتبه بعدى را كسب كرده اند. قم و سيستان و
بلوچستان، خوزستان، يزد، خراسان و اردبيل نيز در رتبه هاى بعدى
كاربران ماهواره قرار مى گيرند. اين تعداد از جوانان در بيان
عادات خود از نحوه استفاده از ماهواره اظهار داشته اند كه
اولويت ديدن برنامه هاى ماهواره اى آنان به ترتيب مربوط به
فيلم سينمايى، جنگ، اخبار و برنامه هاى موسيقى است. اگرچه به
دليل شرايط فرهنگى موجود و ممنوعيت قانونى استفاده از تجهيزات
دريافت تصاوير از ماهواره و نيز به دليل سابقه زمانى كم
استفاده از اين تجهيزات در داخل كشور گزارش هاى جامع و كامل در
خصوص استفاده جوانان از برنامه هاى ماهواره اى و ميزان
تاثير گذارى اين برنامه بر روى رفتار جوانان بسيار محدود و
اندك است، اما براساس نظرسنجى از شهروندان تهرانى كه از سوى
معاونت امور مطبوعاتى و تبليغاتى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى
انجام شده است،
از ميان هزار و
۳۰۶
نفر از شهروندان تهرانى و نحوه بهره گيرى آنان از ماهواره مشخص
شده است كه
گرايش به ماهواره افزايش يافته است. به عنوان مثال
۸/۶۶
درصد جوانان
۱۵
تا
۲۹
سال،
۶/۶۵
درصد از افراد مجرد و
۷/۷۱
درصد از پاسخگويان با تحصيلات عالى از برنامه هاى ماهواره اى
استفاده مى كردند.
روستا ها نيز از اين پديده محروم نماندند و چه بسا
پربيننده ترين برنامه هاى آن سو را روستاييان كشور تشكيل
مى دهند.
در فضاى ايران از تعداد ماهواره هايى كه مى توان امواج و
سيگنال هاى آن را دريافت كرد حدود
۲۸
ماهواره برآورد شده است كه
۹
ماهواره از آنها هزار و
۸۴۰
شبكه تلويزيونى را تقويت و پخش مى كند كه از اين تعداد شبكه با
تجهيزات معمولى خانگى حدود
۶۳۶
شبكه آ ن قابل دريافت است.
۱۱
شبكه فارسى زبان خارج از كشور فعاليت دارند كه فقط
۸
شبكه آن در ايران قابل دريافت است. با يك بررسى سرانگشتى از
ارزيابى برنامه هاى اين شبكه ها و همچنين سن مخاطبان آن مشخص
مى شود كه برنامه هاى پخش شده توسط ماهواره
Hotbirde
در
۱۵۹
كانال بيشتر در قالب خبر، فيلم و موسيقى است و برنامه هاى
كمترى به مطالب هنرى، علمى و تحقيقاتى پرداخته است.
تعداد
۹
ماهواره از مجموع
۲۸
ماهواره موجود در جو ايران هزار و
۸۴۰
شبكه تلويزيونى را رله و پخش مى كنند كه با تجهيزات خانگى
موجود
۶۳۶
شبكه تلويزيونى قابل دريافت است. رويكرد موضوعى برنامه هاى پخش
شده از ماهواره هاى تلويزيونى خارج از كشور بيشتر به خبر
۵۲/۱۹
درصد فيلم
۱۵/۱۷
درصد و موسيقى
۱۵/۱۷
درصد و شبكه هاى ملى
۸۷/۸
درصد اختصاص دارد. بيش از
۹۰
درصد از مردان و نيز بيش از
۴/۳
درصد زنانى كه برنامه هاى ماهواره اى را تماشا مى كنند تفريح و
سرگرمى را اصلى ترين دليل استفاده از اين برنامه ها مى دانند.
از نيمه دوم سال
۷۰
امكان تماشاى برنامه هاى شبكه هاى تلويزيونى خارجى در كشور
فراهم شد و تا پاييز و زمستان سال
۷۲
به دنبال ورود عمده تجهيزات دريافت تصاوير ماهواره اى در بازار
سياه، بام هاى تهران و شهر هاى بزرگ ديگر پر از ديش هاى
ماهواره اى شد.
به دليل در دسترس نبودن اطلاعات رسمى، تخمين تعداد ديش هاى
دريافت از ماهواره در روز هاى آغازين آن در كشور مشكل است. در
تهران اين تخمين براى دوره اى كه از پاييز
۷۲
شروع و تا اواسط بهار
۷۳
به دراز مى كشد از
۲۰۰
هزار تا
۳۰۰
هزار در نوسان بوده است. اما براساس گزارش هاى غيررسمى تعداد
ديش هاى ماهواره اى در تهران
در آن زمان بين
۳۰
تا
۴۰
هزار دستگاه برآورد مى شد. اگر چه تمام نواحى تهران به نوعى با
اين تحول درگير شدند اما به ظاهر تب ماهواره اى بين اقشار بالا
و متوسط بيشتر بالا گرفته بود و اغلب آنتن ها در مناطق
شمال و شمال غرب و شمال شرق
تهران نصب شده بود. اين تعداد اگر چه به طور غيررسمى از مرز
يك ميليون و
۵۰۰
هزار دستگاه
گذشته است اما قيمت آن در بازار كه مجموعه كامل آن از ديش، ال
ان بى و ريسيور تشكيل شده با قيمت زير
۱۵۰
هزار تومان به فروش مى رسد و صرف اين هزينه براى دستيابى به
برنامه هاى سرگرم كننده آن سوى آب وسوسه انگيز است.
شبكه هاى تلويزيون ماهواره اى كشور هاى مسلمان سوريه، پاكستان
و حتى در برخى موارد عربستان براى راضى نگه داشتن مخاطبان خود
علناً برنامه هاى رقص و آواز پخش مى كنند حتى در مصر پخش
فيلم هاى مربوط به هنرپيشه هاى قديمى هيچ ممنوعيتى ندارد. در
هند و عراق نيز به ترتيب رقص و آ واز و تبليغات سياسى دو مقوله
محورى محتواى برنامه هاى ماهواره اى هستند. |