سیدمحمد خاتمی، در جمع دانشآموختگان دانشکده فنی دانشگاه
تهران و در جشن سالیانه این دانشکده که از سوی کانون
فارغالتحصیلان
دانشکده فنی برگزار شده
بود گفت:
"71
سال پیش دانشگاه تهران برای شناخت و انتقال دانش و فناوری جدید
تاسیس شد و
دانشکده فنی از اولین دانشکدههایی بود که مجموعه کوچک
دانشگاههای آن
روز را تشکیل میداد. در این 70 سال نقش این دانشکده، استادان
و
فارغالتحصیلان در ساختن، نوسازی، انتقال دانش و تکنولوژی به
نسل جدید
بیبدیل بوده است. هزاران تن از
فارغالتحصیلان این دانشکده در شاخهها و شعبههای علوم منشاء
آثاری
بودند و تا بعد از انقلاب نیز بسیاری از مدیران ارشد نظام از
جمله
دانشآموختگان این دانشکده بودند. دانشکده فنی از کانونهای
جوشان
علمآموزی و روشنگری در دانشگاهها بود و زمانی که
آزادیخواهی،
استقلالطلبی و هویتجویی در بین دانشجویانمان تجلی یافت،
دانشجویان و
اساتید دانشکده فنی در این عرصه دارای جایگاه ممتازی بودند.
تردیدی نداریم که این فناوری همه شئون زندگی
انسان را در بر گرفته و زندگی فردی و اجتماعی انسان امروز
مبتنی بر
تکنولوژی است و با ورود به هوا و فضا گستردهتر میشود و با
ریزفناوری و
زیست فناوری تا ژرفترین شئون زندگی انسان نفوذ میکند. با بسط
تکنولوژی،
فرهنگ، ادب، سیاست، روابط و ارتباطات شکلدیگری مییابد و با
تکنولوژی
ارتباطات میزان تاثیرگذاری انسان بر انسان دیگر و تصرف در شئون
معنوی
عاطفی و عقلانی شکلی غیرقابل مقایسهای با گذشته پیدا میکند.
بر خلاف
ظاهر جهان، شرایط به گونهای شده که آدمی نیز به بخشی از جهان
طبیعت که
باید شناخته و فرا فرمان آورده شود مبدل میشود. این نظر یکی
از مشهورترین
فیلسوفها و رایجترین فلسفههای غرب درباره تکنولوژی است و
متعلق به
افرادی است که نمیخواهم نامشان را ببرم، چون در کشور ما انسانها
یا
فرشته شناخته میشوند یا شیطان و صاحبان این نظریات گاه در
جامعه ما از
شیطانها پستتر میشوند.آیا راهی وجود
دارد تا در جهانی که چارهای جز گرفتن تکنولوژی ندارد و تکنولوژی
در همه
شئون زندگی مردم رسوخ کرده، انسان بتواند هم از تکنولوژی
برخوردار باشد و
هم از چنگال خونبار تکنولوژی که عالم و آدم را ابزار کرده و در
واقع
استیلای تکنولوژیک بر انسان یافته رهایی یابد؟ اگر راهی بیابیم،
نظریهای
که درباره تکنولوژی گفتهشد باید اصلاح شود. اینطور نیست
که انسان گذشته قانع بوده و بشر مدرن چنین نیست، بلکه انسان
همیشه میل به
تسخیر داشته است. انسان امروز دید خود را گسترش میدهد و با
نیروهای نهفته
طبیعت آشنا میشود و آنها را تسخیر میکند. در دنیای امروز با
بحث
تکنولوژی، تسخیر و استیلای انسان شکل بیشتری مییابد.
تکنولوژی، استعمار
نوینی آفریده و در دنیای مدرن تکنولوژی و نظامات فکری امتداد
وجود انسان
است. حفظ استیلاطلبی آسانتر از گذشته گسترش مییابد. راه نجات،
گریز از
تکنولوژی نیست. اگر ما بگریزیم او ما را رها نمیکند. اما در
دنیای امروز
هر کشوری برای استقلال خود باید تولید کند و تولید اضافه را با
دیگران
مبادله کند. برای جلوگیری از بروز زورگویی میتوان تکنولوژی را
توام با
زندگی انسانی داشت.
بازگشت به ریشههای اصیل به معنای بازگشت به گذشته و
به معنای مقدس کردن سنتهایی که در یک زمان انسان به نام دین و
فرهنگ
داشته نیست؛ چراکه سنتها واندیشههای دینی و غیر دینی، خود،
امور انسانی
هستند و برای رجوع به ریشههای اصیل ضمن رجوع به سنت، دین و
اصالتهای
دینی و فرهنگ برای مهار کردن دیو درون انسان نیاز دائم به
نوسازی سنت، فکر
و اندیشه دینی داریم تا بتوانیم به پرسش و نیاز بشر امروز با
رجوع به
اصلها پاسخ گوییم. |