|
اگر بر روی شبكه اينترنت و در موتورهای جستجو اين عبارت را جست
و جو كنيم، نتايج متعددی در پاسخ دريافت خواهيم كرد. اين كه
اولين بار چه كسی اين عبارت را به كار برد اصلا مهم نيست. اين
عبارت همان عبارت بيان شده معروف توسط دكارت است كه گفت : "من
می انديشم پس هستم."شايد اين برای بيان ضرورت به وجود آمدن
وبلاگ ها بسيار كلی گرايانه باشد اما ضرورت نوشتن و ثبت آرا و
انديشه ها و در پی اش به چالش گرفتن اين انديشه ها از بودن
انسان جدا نيست. علاوه بر اين ،وبلاگ رسانه قوی عصر ماست.
رسانه ای كه به شدت همه گير می شود و علت آن هم علاوه بر وسعت
و سرعت برقراری ارتباط، ساده و ارزان بودن آن است. قطعا رسانه
ای كه با تعداد بيشتری ارتباط برقرار كند، رسانه قويتری است.
در حوزه های انديشه، ادبيات و اطلاع رسانی وبلاگ ها بسيار
ارزنده اند.
وبلاگ های اوليه، وب سايت هايی بودند كه زود به زود آپ ديت می
شدند و به موضوعات و مقالات بر روی شبكه اينترنت لينك می
دادند. يك وبلاگ يك تور ادامه دار است كه راهنمايی انسانی دارد
و او همان كسی است كه صاحب وبلاگ است. وبلاگ ها مخاطبان خود
را دارند ارتباط بين وبلاگ نويس و مخاطبش می تواند بسيار
صميمانه و دوستانه باشد و يا ارتباطی حرفه ای و كاری باشد.
ارتباطی كه نويسندگان وبلاگ در نوشته ها يشان بعضا به آن
اشاره می كنند. وبلاگ به نوعی پل ارتباطی عصر ارتباطات هم هست
، پلی كه بيشتر ازچند نفر را به هم مرتبط می كند. جوامع وبلاگی
كه هر روز شكل می گيرند، می توانند تشكل های مستقلی باشند كه
برای رسيدن به اهدافشان، رسانه قوی و ارزانی را در دست دارند.
به وجود آمدن وبلاگ به عنوان رسانه اين عصر اجتناب ناپذير بود
و ادامه كارشان همچنين.وبلاگ رسانه مستقل و خاصی است كه به علت
سرويس های رايگان، تجربه اش برای هر كسی كه به كامپيوتر و
اينترنت آشنايی داشته باشد ، مجانی است. وبلاگ می تواند مصرف
كنندگان اطلاعات را به توليد كنندگان آن بدل كند و انديشه ها و
دريافت های يك شخص را با تعداد نامحدودی مخاطب در ميان بگذارد
و آن را به چالش بگيرد.
تاريخچه وبلاگ
اولين وبلاگ سايت
Cern
بود كه تيم برنرز لی آن را اداره می كرد و از آن سايت به تمام
سايت های نويی كه به وجود می آمدند لينك می داد. محتوای اين
وبلاگ اكنون آرشيو شده و در آدرس
www.w3.org/history
.
موجود است.با گسترش اينترنت ايده وبلاگ سريعا رشد كرد . وبلاگ
ها بر خلاف وب سايت ها سريعا آپ ديت می شدند و زنده و فعال
بودند.
از اولين بلاگر ها
Dave Winner
از شركت
Userland
بود كه اكنون سايت/وبلاگ
Scripting News
را اداره می كند. شركت
Userland
برای وبلاگ دو محصول توليد كرد كه يكی مانيلاست و ديگری راديو
يوزر لند. مانيلا يك سيستم متمركز مديريت محتواست و راديو
يوزرلند يك وبلاگ ساز قوی است. وبلاگ
Dave winner
در سال 1996 به وجود آمد كه يك فهرست پست الكترونيكی از آمريكن
ان لاين داشت كه مزيتی محسوب می شد. وبلاگ های اوليه ديگر را
رابرت ويزدوم و... كم وورد داشتند. نام وبلاگ را در سال 1997
Jern Berger
گذاشت و تا سال 1998 تعداد انگشت شماری وبلاگ در سراسر دنيا
وجود داشت. وبلاگ اوليه كم وورد يك لينك 23 تايی داشت كه در آن
زمان ،تعداد بسياری را به هم مرتبط می كرد. در سال 1999 شركت
پيرا ، بلاگر را به بازار عرضه كرد كه رايگان و سهل الوصول
بود.بلاگر يك سيستم عرضه كننده وبلاگ بسيار فعال است و در ميان
بلاگرها، از قديمی ترين هاست. با ظهور وبلاگ ها ، رسانه های
ديگر در معرفی آن نقش عمده ای را ايفا كردند ، در سال 1999
تعدادی از روزنامه ها درباره وبلاگ مطالبی نوشتند و اما با
انفجار اطلاعات و شبكه اينترنت وبلاگ ها هم سريعا افزايش پيدا
كردند.
در ايران از نخستين كسانی كه از اين ابزار استفاده كردند ،
حسين درخشان بود. درخشان در
روزنامه اصلاح طلب آن زمان می نوشت و به اينترنت دسترسی داشت
. او برنامه ای ساده برای فارسی كردن وبلاگ نوشت. البته موج
وبلاگ نويسی موجی جهانی بود و طبيعتا ايران هم از آن دور نمی
ماند. امروزه حدود 60 تا 75 هزار
وبلاگ فارسی وجود دارد كه بيشتر از 80 درصد آن ها در پرشين
بلاگ است. حدود 12 ميليون نفر هر ماه از پرشين بلاگ و وبلاگ
هايش استفاده می كنند. البته كاربران ايرانی اينترنت 4 تا 5
ميليون هستند اما طبق آمار بيشترين آن ها وقت خود را در وبلاگ
های خود و يا ديگران سپری می كنند.
ظهور وبلاگ در ايران با بسته شدن بسياری از روزنامه ها همراه
بود و اين امر به نظر نويسنده اين سطور در رشد وبلاگ نويسی
در ايران موثر بود. وبلاگ يك تريبون آزاد بود كه جانشين صفحاتی
می شد كه نويسندگانشان از نوشتن در آن منع شده بودند. و به
نوعی آزادی را در نوشتن تجربه می كردند. بسياری هم كه تجربه
ژورناليستی نداشتند از اين طريق جذب مطبوعات شدند. مجله
اينترنتی كاپوچينو از جمع وبلاگ نويس های اوليه تشكيل شد كه
بعدا عد ه ای از آن ها به شكل حرفه ای ژورناليست شدند. در
سومين سالگرد تاسيس وبلاگ های ايرانی ، بی بی سی فارسی از سه
وبلاگ نويس معروف، مسعود بهنود ، حسين درخشان و ابطحی ،
مقالاتی درباره وبلاگ چاپ كرد. مسعود بهنود معتقد است كه
وبلاگ ها به حوزه اطلاع رسانی در ايران وارد نشده اند و صحت
اطلاعات آن ها مورد ترديد است. و بعضا مانند شب نامه ها عمل
می كنند.ابطحی نوشت كه بسياری در ايران وبلاگ را با ايميل عوضی
گرفتند و از آن برای حمله به مقدسات استفاده كردند.
در دی ماه 1381 همايش وبلاگ های برتر برگزار شد و برای اولين
بار وبلاگ نويس های برتر معرفی شدند وعده ای جايزه گرفتند.
من شخصا در آن جلسه حضور داشتم و از سطح پايين همايش و اين كه
مجری برنامه نمی دانست وبلاگ يعنی چه ، تعجب كرده بودم . بعد
از آن جشنواره های ديگری برگزار شدند كه از آن جمله می
توان به مسابقات وبلاگ نويسی نمايشگاه قران اشاره كرد كه دو
سال پياپی با موضوعات جوانان و قرآن و جوانان و انتظار برگزار
شدند. ايران در كشورهای جهان مقام سوم تا چهارم را از نظر
وبلاگ نويسی داراست كه البته اين آمار قابل تحليل است. اين كه
جوانان 75 درصد مردم ما را تشكيل می دهند، بيكاری، نياز به
ارتباطات آزادانه و ... می تواند از مسائلی باشد كه به اين
آمار بالا مرتبط است.
رشد وبلاگ ، بازار خوبی برای توليد ابزار مديريت صفحات وبلاگی
در جهان توليد كرده است. هر روز بلاگرهای جديدتری به بازار می
آيند و امكانات بيشتری را ارائه می دهند.
امكانات وبلاگ
وبلاگ رسانه ای است كه با وجود سادگی امكانات زيادی را در
اختيار وبلاگ نويس قرار می دهد.مثل سينما كه يك ابزار خاص است
كه هم زمان مجموعه ای از هنرها و امكانات را برای ابلاغ
پيام خويش به كار می گيرد، وبلاگ با استفاده از عكس ، صدا ،
تصوير، شاخه نظرات و پيشنهادات، لينك و .... می تواند به شكلی
عميق تر با مخاطب ارتباط برقرار كند . امكانات تصوير و صدا
علاوه بر جذب مخاطب، امكان درك بهتر ذهنيات و عوالم نويسنده را
ممكن می كند.
لينك، كه نقطه عطف و وجه تمايز وبلاگ ها در آغاز فعاليتشان
است، می تواند شما را به آدرس های نامحدودی در حوزه علايق و
نيازهايتان متصل كند و از اين روست كه لينك عامل مهمی در
ارزشيابی يك وبلاگ است. يك وبلاگ غنی لينك های غنی دارد. لينك
نبايد مرده باشد به اين معنی كه جايی كه به آن اشاره می شود و
راهنمايی می شويم بايد فعال باشد و حرفی برای گفتن داشته
باشد.مثلا سايت ادبی قابيل در قسمت لينك هايش تعداد زيادی از
سايت های ادبی ايرانی را جمع آوری كرده كه با مارك كردن آن می
توان به آن سايت ها دسترسی داشت. يا سايت كافه كلمه در قسمت
دوم لينك هايش به سايت های ادبی خارج از ايران لينك داده كه
مجموعه خوبی است.
آرشيو امكان باارزش ديگری است كه وبلاگ در اختيار قرار می دهد.
اين آرشيو به جست و جو گر امكان می دهد كه مقاله ای كه سال ها
قبل نوشته شده را از ميان مقالات بی شمار پيدا كند. علاوه بر
اين نويسنده ، پايگاهی مطمئن برای ثبت آرشيوش خواهد داشت كه
محفوظ تر از آرشيوهای متداول است.
كامنت، امكان ديگر وبلاگ، به نظر نويسنده اين مقاله اگر به
عنوان فيد بك استفاده شود، موجب انقلابی در آرا و انديشه ها
خواهد بود. فقط چند سال قبل ازاين ممكن بود نويسنده ای فيد
بكی از آثارش را در زمان حياتش دريافت نكند اما با وجود
كامنت، فيد بك ها بلافاصله پس از انتشار مطلب دريافت می شوند.
اين فيد بك ها در بازنگری و رشد نويسنده اثر مهمی دارند.چالشی
كه در پی اين كامنت ها پديد می آيد، باعث درك بهتر مطلب و بعضا
انگيزه ای برای مطالعه و تحقيق می شود. اگرچه در قسمت آفت های
وبلاگ به كامنت هايی اشاره خواهيم كرد كه برعكس اين عمل می
كنند.
وبلاگ پنجره ای برای ارتباط طبقات مختلف اجتماعی و سياست
گذاران هم باز می كند . اگر چه هنوز آمار كسانی كه در كشور ما
به اينترنت دسترسی دارند نسبتا كم است اما مقام سوم از نظر
وبلاگ نويسی اشاره به اهميت اين موضوع دارد.در مهر ماه سال 81
وقتی سينا مطلبی وبلاگ نويس معروف دستگير شد، تعداد زيادی از
وبلاگ نويسان و كاربران اينترنت طومار امضا كردند كه به گفته
خودش در آزادی اش نقش داشت و يا در چند ماه اخير وقتی نشريه
National Geography
نام خليج عربی را به جای خليج فارس بر روی نقشه هايش چاپ كرد،
تعداد زيادی از وبلاگ نويسان به اين امر اعتراض كردند. يا در
واقعه زلزله بم كه وبلاگ نويسان حركت هايی برای كمك به آسيب
ديدگان انجام دادند.
وبلاگ و ادبيات
اگر چه اولين قدم های وبلاگ نويسی در حوزه های ژورناليستی،
اجتماعی و سياسی بودند اما در حوزه ادبيات ، وبلاگ حتی جلوه
برجسته تری داشت. بسياری از استعداد های ادبی با وبلاگ معرفی
شدند كسانی كه برای دلشان می نوشتند، دل نوشته ها را به صفحه
وبلاگ منتقل كردند و مورد نقد و بررسی قرار گرفتند. عده ای از
نويسندگان حرفه ای هم به اين نتيجه رسيدند كه برای ارتباط با
مخاطبان اين عصر ناگزيری جز قدم نهادن به اين وادی ندارند.
ادبی نويس های زيادی امروز، وبلاگ های شخصی و يا جمعی دارند.
عده ای از نويسندگان هم كتاب هايی را كه به هر دليلی، اعم از
سانسور و غيره امكان چاپ نداشتند را بر روی وبلاگ هايشان
منتشر كردند. تنها آمار وبلاگ های ثبت شده ادبی در
پرشين بلاگ تا زمان نوشتن اين مقاله_هر روز تعداد
زيادی وبلاگ ثبت می شود_ 1122
و در زير گروه نويسندگی 874
تاست. بسياری از وبلاگ های شخصی و عمومی و اجتماعی هم به شكل
آماتور، ادبی می نويسند. حتی وبلاگ های طنز هم بعضا طنزهای
ادبی دارند و اين آمار تنها در پرشين بلاگ است .
بسياری از وبلاگ هايی كه مخاطب خود را پيدا كردند به سايت
تبديل شدند. مزيت سايت ها اين بود كه هم فضا و امكانات بيشتری
در اختيار می گذاشتند و هم كنترل آن ها ساده تر بود. تكامل
بيشتر با ورود سيستم موبيل به دست آمد كه ثبت تعداد نامحدودی
وبلاگ را بر يك سايت ممكن می كرد و به اين شكل هر سايتی خودش
سروری برای وبلاگ های بيشمار می شود كه همه نويسندگان سايت در
آن وبلاگی برای خود دارند.
در مجموع وبلاگ كمك بزرگی به افزايش محتوای فارسی و رشد زبان
فارسی ، كرد. رسانه ای مانند اينترنت كه می توانست به حذف
زبانی غير جهانی منجر شود، باعث رشد آن شد. صفحات زبان فارسی
بر روی شبكه اينترنت با ظهور وبلاگ ها آن قدر رشد كرده اند كه
می تواند حتی باعث جذب به اين زبان شوند. در مبحث دانشگاه های
مجازی مطرح می شود كه بسياری از دانشگاه ها برای حفظ زبانی كه
رو به نابودی است بنيان نهاده شدند از جمله دانشگاه تاميل كه
به اين منظور طرح ريزی شد. با آمدن بلاگرهای فارسی، زبان فارسی
بر روی اينترنت به سرعت رشد كرد. حتی مباحث تغيير زبان فارسی
كه مدت ها روی آن بحث می شد با امدن اين ويرايشگر ها و
امكانات كمرنگ تر شد.
آفات وبلاگ
وبلاگ مانند بقيه ابزار وابسته به اينترنت از آفات آن در امان
نيست، اگرچه روز به روز امنيت اينترنتی بالا می رود اما هر روز
جرايم جديدی شناخته می شوند. مبحث
Cyber Stalkingدر
وبلاگ شكل شديدتری دارد. استاكرز ها با وجود وبلاگ اطلاعات
مورد نياز برای فردی كه قربانی آن هاست را ساده تر به دست می
آورند. به سادگی می توانند از طريق لينك ها و كامنت ها به
افرادی كه با نويسنده وبلاگ در ارتباطند، مرتبط شوند. نويسنده
معروفی كه پيش از اين تنها شبحی بود، حالا به راحتی در دسترس
است، می توان او را رسوا، متهم و يا توبيخ كرد، می توان در
روابط دوستانه او اعما ل نظر و يا دخالت كرد و...او را مورد
آزار قرار داد. بسياری از كامنت باكس ها زمينه ای برای اين نوع
استاكرها هستند كه گاهی با نام جعلی و گاهی با نام خودشان
نويسنده را آزار می دهند. البته راه هايی برای تعقيب و يا بلاك
كردن آن ها وجود دارد اما هميشه برای آزار رسان راه های نو
تری هست.
ساده ترين آزار، برملا كردن مسائل خصوصی وبلاگ نويس و تهديد و
ناسزاست. بسياری از وبلاگ نويس ها به خاطر رهايی از آزارهای
استاكر ها آدرس اينترنتی خود را عوض می كنند و حتی عده ای دست
از نوشتن می كشند، و يا با نام خود كامنت نمی گذارند،چرا كه
درگيری با اين مشكل را فراتر از انرژی و يا بازده وبلا گ خود
می دانند.
همان طور كه در بزرگداشت سومين سالگرد وبلاگ مطرح شد عده ای از
وبلاگ به عنوان ايميل استفاده می كنند در واقع نامه های
سرگشاده در آن می نويسند كه بعضا سند و مدركی هم ندارند. عده
ای از يك وبلاگ رايگان برای كارهای تجاری خود و كسب و كار
استفاده می كنند . كامنت ها همان طور كه در قبل اشاره شد می
توانند محل درج فيد بك ها و جهشی در نقد و بررسی باشند اما
متاسفانه بعضا برای احوال پرسی و يا ثبت چيزهای نامرتبط با متن
و يا حتی يادداشتی برای يك و يا چند مخاطب استفاده می شوند.
بسياری از وبلاگ نويس ها از كامنت ها به عنوان كارت دعوت به
وبلاگشان و يا پاسخ به دعوت استفاده می كنند .
لينك گذاری هم آفت هايی اينچنين دارد، بسياری به هر كسی كه به
آن ها لينك بدهد لينك می دهند. و در واقع بده و بستان های شخصی
خود را در وبلاگ ها اعمال می كنند. بسياری از وبلاگ برای فحش و
ناسزا به دشمنان فرضی يا واقعی خود استفاده كردند. عده ای برای
توهين به مقدسات و عده ای هم برای تبليغات فرقه ای و سوء
استفاده های مالی و يا حتی جنسی از آن سود جستند.
آينده وبلاگ نويسي
طبق پيش بينی های افراد صاحب نظر با گسترش ارتباطات ، تا سی
سال ديگر اثری از دانشگاه های امروزی بر جا نخواهد ماند و
دانشگاه ها مجازی خواهند شد. اساسا مباحث فرهنگی و از جمله
نوشتن از اين مقوله جدا نيستند. تنها يك قرن پيش از اين ،پيش
از اختراع گوتنبرگ، شعرها بر سينه ها منتقل می شدند تا بمانند.
با اختراع چاپ و گسترش صنعت چاپ و كاغذ، انقلابی نو در عرصه
نوشتن و فرهنگ آغاز شد و زبان شعر به تكامل خاصی رسيد. كه
علاوه بر شنيدنش، ديدنش هم لازم بود تا درك از آن را به اوج
برساند. در آينده ای نزديك شعرها و كتاب ها همه بر روی شبكه
اينترنت خواهند بود و كاغذ ، به نوعی جايش را به صفحات كوچكی
ديجيتالی خواهند داد كه هم يادداشت است و هم آرشيو و هم تلفن و
هم پل ارتباطی بين مخاطبان و نويسندگان. گسترش شبكه های
ارتباطی دنيای امروزی دنيای شعر و ادب را تغيير خواهد
داد.حتی الان هم سايت هايی هستند كه می توان شعر شاعر را با
صدای خودش شنيد بی آن كه او را بشناسيم. می توانيم خوانش خود
را برای او بفرستيم و ....
در حوزه ادبيات و تجربه، وبلاگ و امكاناتش از اساسی ترين
مباحث است. كارگاه های نقدی كه منتقدانش همديگر را نمی شناسند
و اما به آخرين خوانش ها و دريافت های هم ، آگاهند. اين نگاه
جدا از آفت ها، ارزش وبلاگ را بيشتر از پيش آشكار می كند. در
آينده ای نه چندان دور، مباحث حقوقی، جامعه شناسانه و روانشنا
سانه مرتبط با اين رسانه عصر ما ، مطرح خواهند شد . مجموعه ای
از بحث ها كه موجب تغييرات اساسی در همه جنبه های زندگی اين
عصر خواهند شد. |
