مجتهده ها
پشت در
مجلس خبرگان
هادی قابل

بحث حضور زنان در مجلس خبرگان رهبری، ماهيتا هيچ منع قانونی و يا شرعی ندارد. تمام سخنانی كه درباره عدم ورود زنان به خبرگان گفته می شود، صرفا بهانه جويی كسانی است كه اعتقاد و باوری به حضور اين قشر در عرصه مديريتی جامعه ندارند.ايشان می خواهند اساسا زنان در عرصه های رقابتی مجلس خبرگان رهبری حضور نداشته باشند.

براساس ادله شرعی و نظر آيت الله العظمی خويی، كه از بزرگ ترين فقيهان است، زنان می توانند مجتهد و يا قاضی شوند.مرحوم آيت الله العظمی خويی، در كتاب «اجتهاد التقليد» آورده است كه «هيچ دليل شرعی و نقلی بر اينكه ما بتوانيم زنان را از تصدی قضاوت و اجتهاد محروم كنيم، نداريم» اما ايشان هم در پايان می افزايد «سيره متشرعه بر اين بوده است كه زن در خانه بنشيند و دخالتی در كارهای اجتماعی نكند».لكن ما در هيچ جايی مطلبی نداريم كه «سيره متشرعه» جزء ادله استنباطی فقه باشد. بنابراين، به صراحت می توان گفت كه هيچ دليل عقلی، نقلی و يا از سيره معصومين نداريم كه زنان را از حقوق اجتماعی به ويژه اجتهاد و مباحث مديريتی كشور منع كرده باشد.

هر چند كه افرادی همچون آيت الله مقتدايی و آيت الله يزدی معتقد باشند ما زنان «مجتهده» و يا بالاتر از آن «زنان مجتهده معروف» نداريم، ولی بايد گفت هم اكنون تعداد متنابهی از زنان در حوزه های علميه سراسر كشور حضور دارند كه برخی از آنان دارای معلومات فقهی در سطح اجتهاد نيز هستند. از جمله مشهورترين اين اشخاص، خانم «ثبوتی» هستند كه فقه بزرگ ما او را می شناسند، در قم تدريس می كند و بسيار هم مشهور است.

شاگردان خانم مجتهده «امين» نيز همگی مجتهدند. در حال حاضر، ما در حوزه های علميه زنانی را داريم كه دوره خارج فقه را گذرانده اند و اين دوره، همان مقطعی است كه شورای نگهبان قانون اساسی از كانديداهای ورود به مجلس خبرگان رهبری امتحانش را می گيرد. از سوی ديگر، اين سخن نيز كه «در صورت وجود زنان مجتهده، آنها معروف و شناخته شده نيستند» نيز وارد نيست. بسياری از طلابی كه در انتخابات خبرگان رهبری شركت می كنند و يا در امتحان شورای نگهبان حضور می يابند و تاييد می شوند، برای مردم شناخته شده نيستند.حتی در انتخابات خبرگان دوره های پيشين اتفاق افتاده است كه مجتهدی را به استانی فرستاده اند در حالی كه مردم آن حوزه انتخابيه، هيچ شناختی از او نداشته اند.

به طور كلی تا بهانه جويی برای جلوگيری از حضور زنان در مجلس خبرگان، بيشتر از ناحيه آقايانی است كه به توانايی های زنان باوری ندارند. چنانچه اصرار جامعه و زنان برای شركت در رقابت های اين نهاد افزايش يابد می توان اميد داشت كه تابوی عدم حضور زنان در مجلس خبرگان شكسته شود. اين تابويی كه نه مبنای عقلی و نه مبنای نقلی دارد. در اين حال، بايد توجه داشت كه مجموعه تفكری كه حامی ممانعت شركت زنان در خبرگان رهبری است، همان مجموعه ای است كه در زمان پيروزی انقلاب و حيات امام، بر اين باور بودند كه زنان به طور كلی حق انتخاب كردن ندارند چه رسد به انتخاب شدن. اما امام به مخالفت با اين قشر پرداخت و حق انتخاب شدن و انتخاب كردن را به آنها داد.