بوسه فقر بر دست های
نیازمند كارگران ایران
علی افشاری

منصور اسانلو آخرین بازمانده از خیل وسیع بازداشتی های رانندگان شركت واحد محسوب می شود كه هنوز در كنج محبس به سر می برد و در غیاب توجه رسانه ها و فعالین جامعه مدنی و سانسور سنگین دولتی، در حال فراموش شدن است.

قریب به شش ماه حضور در سلول انفرادی، شرایط سخت امنیتی و اعمال فشار بر خانواده ، تاوان تلاش و كوشش وی برای احیای فعالیت سندیكای مستقل كارگری است.

او و همراهانش با فعالیت حساب شده و گام به گام توانستند از مرز ممنوعه "راه اندازی تشكلهای مستقل كارگری و سازمند كردن علائق صنفی كارگران در نهادی غیر دولتی " عبور كنند و با حركت هماهنگ و سازمان یافته، حساب های كسانی را كه فكر می كردند برای همیشه نیروهای كارگری را در محدوده های مورد نظر مهار كرده اند، بر هم بزنند. تهدید به بیكار كردن، انحصار تشكلهای كارگری به سازمان های وابسته به حكومت مانند خانه كارگر و بسیج كارگری، قانون كار ضد تولیدی و شرایط سخت معیشتی از جمله سیاست هایی هستند كه طی سالیان گذشته برای تخته بند كردن كارگران و كنترل این نیروی پرتوان اجتماعی اعمال شده اند .

منصور اسانلو و همراهانش در زمانی اقدام به احیای سندیكای اتوبوسرانی شركت واحد كردند كه تحلیلگران امیدی به تحرك و بروز اراده جریان كارگری نداشتند. بویژه با توجه به فروپاشی شوروی سابق و افول اندیشه چپ و دولت رفاه، اوجگیری لیبرالیسم نو و سیطره نسبی سرمشق سنتگرایی در توده كارگری، انتظار چنان تحركاتی از كارگران، آن هم در كشوری چون ایران نمی رفت. كارگر ایرانی چنان به درآمد و حفظ رابطه كاری با كارفرما نیازمند است كه معمولا مجبور است هر ناملایمتی را تحمل كند؛ چون اگر شغل خود را از دست بدهد توانایی تامین مخارج زندگیش را حتی در كوتاه مدت ندارد. این طبقه علی رغم تمجید ها و تشویق های لفظی فراوان از سوی ساختار قدرت همچنان از محروم ترین اقشار جامعه ایران است .

ایران از جمله كشورهایی است كه در آنها سندیكاهای مستقل كارگری وجود ندارند و حق اعتصاب برای كارگران به رسمیت شناخته نشده است. مناسبات شبه سرمایه داری، سوداگرانه و رانت پروانه حاكم بر اقتصاد سیاسی ایران طبقه كارگر را در شرایطی مشابه با موج اولیه سرمایه داری قرار داده است و هیچ نشانی از سرمایه داری به عقل آمده در آن دیده نمی شود .

در ایران تعارفات زیادی از جمله "پیامبر بر دست كارگر بوسه زده است" و غیره با چاشنی ایدئولوژیك نثار كارگران می شود، ولی در عمل مناسبات به ضرر این قشر زحمتكش و مولد است .

قانون كار علی رغم ظاهر حمایتی آن از كارگران، به دلیل جهت گیری ضد تولیدی آن در نهایت مخل حقوق كارگران است. زیرا این قانون برای فعالیتهای تولیدی ایجاد مشكل كرده و نقش بازدارندگی دارد و منجر به ركود تولید می شود. طبیعی است كارگر محروم و بی پناه قربانی اصلی چنین ركود و كاهش تقاضا در بازار كار است. برای صحت این مدعا كافیست نگاهی به اعتراضات و حوادث كارگری سالیان اخیر انداخته شود تا ببینیم حجم گسترده تعویق طولانی مدت پرداخت حقوق ها، تعدیل نیروی انسانی و اخراج ها از چه سازوكارهایی نشات می گیرد.

در چنین شرایطی، ممانعت از تشكیل نهادها، سندیكاها و اتحادیه های صنفی مستقل كه خواسته های جامعه كارگری را بازتاب دهند از مهم ترین سیاست هایی است كه حاكمیت در ارتباط با حركت های مستقل كارگری در پیش گرفته است. خانه كارگر به عنوان تشكیلات شبه كارگری كه در اصل یك گروه سیاسی با منافع مشخص است، وظیفه باز تولید ایدئولوژی قدرت و حراست از منافع حاكمیت در محیط های كارگری را بر عهده دارد. البته برای طبیعی جلوه دادن، مجال انجام اعتراضات محدود و در داخل چارچوب نیز به آن داده شده است. ولی در مجموع این تشكل می كوشد انرژی كارگران را در مسیر خواسته های سیاسی خود جناح خاصی از قدرت هدایت كند. از این رو است كه می بینیم نخستین برخورد با فعالین سندیكای اتوبوسرانی شركت واحد توسط  وابستگان خانه كارگر انجام می شود كه با توجه به برخورداری از مصونیت قضایی و امنیتی از ارتكاب خشن ترین اعمال فیزیكی نیز ابایی ندارند و هنگامی كه آنان در این راه ناكام می مانند، دیگر نیروهای امنیتی و قضایی مستقیما وارد صحنه می گردند .

تلاش سندیكای كارگران شركت واحد برای شكست انحصار فعالیت تشكل های وابسته در محیط های كارگری، چرایی برخورد با امثال اسانلو و تلاش برای اعمال سناریوی امنیتی بر وی و انتسابش به گروههای سیاسی مخالف حكومت را روشن می سازد. برخوردی كه قرار است تا او را "آئینه عبرت" دیگر فعالین كارگری نمایند .

تقویت جامعه مدنی ریشه در رشد و گسترش عرصه عمومی دارد و عرصه عمومی نیز از خرده جنبش های اجتماعی از جمله حركت كارگری تشكیل یافته است. پس تلاش برای آزادی اسانلو و تقویت تشكل های مستقل كارگری علاوه بر اینكه اقدامی اخلاقی برای دفاع از حقوق انسانی یك شهروند می باشد، در تقویت و اعتلای جامعه مدنی نیز از جایگاهی مهم برخوردار است.( اصل و كامل این مقاله در سایت ادوار نیوز منتشر شده است)