بچه که بودم، دلم می خواست نانوا بشوم، خانه مان در انشکده کشاورزی کرج بود و درست از در دانشکده که بیرون می رفتی، وارده ده کرج می شدی. دهکده ای تمیز و کوچک که در دل شهر کرج واقع شده بود و نام ویژه ای نداشت، همانطور به «ده کرج» معروف بود. باغبان هایی که در دانشکده کار می کردند معمولا از اهالی همین ده بودند. خودشان روزها در دانشکده کار می کردند و زن و دخترهایشان هم گهگاه در کارهای خانه، به خانواده استادان که در محل دانشکده کشاورزی می زیستند، کمک می کردند.

یکی از این باغبان ها مشهدی عباس بود، تا آنجا که به یاد دارم، مشهدی عباس همیشه از کمر درد می نالید، ریش تنگ سفیدی داشت و همیشه روی شلوار گشاد سیاهش لباده ای می پوشید که زیاد بلند نبود و کمر بند پهنی هم روی آن می بست که دامن لباده را عین شلیته می کرد. زنش، عالمتاج، قیافه زمختی داشت. چشمهایش سیاه و نافذ و لب هایش به هم فشرده و قلوه ای بود. همیشه اخم می کرد. انگار با خودش هم قهر بود. لچک کوچکی به سر می بست که به زحمت موهای زبر و مشکی اش را می پوشاند. ولی برخلاف ظاهر خشن اش، بسیار مهربان بود. یکی از لذت های زمان کودکی من این بود که به خانه مشهدی عباس و عالمتاج، در ده کرج بروم و هنگام غروب کنار تنور نانوائی نبات علی بایستم و به حرکات ماهرانه دست های زبر و زمخت زنش «عروس» چشم بدوزم که خمیر را چگونه مالش می دهد تا بعد نبات علی نان را به تنور به چسباند. نبات علی پسر مشهدی عباس بود و تمام اهالی «ده کرج» به همسر او «عروس» می گفتند. نام واقعی عروس را هنوز هم نمی دانم. ولی درست به یاد می آورم که چه دست های پرقدرتی داشت. «عروس» برای من سمبل زمان کودکیم بود. حتی گاهی شب ها توی خواب خودم را می دیدم که در شکل و شمایل «عروس» کنار تنور نشسته ام و نان ها را جونه می گیرم و مست بوی نان تازه هستم. چقدر عروس با صلابت بود و من چقدر دلم می خواست مثل او نانوا بودم.

بزرگتر که شدم، تصمیم گرفتم معلم بشوم. کلاس ششم دبستان بودم که هوس معلم شدن به سرم زد. علتش هم خانم ریاحی بود، معلم کلاس ششم. خانم ریاحی چادری بود و علاقه عجیبی به چادرش داشت. حتی سر کلاس هم بدون چادر نمی آمد. آرام و با طماتینه صحبت می کرد. بسیار با تقوا بود. هنوز هم معتقدم که اگر یک مسلمان درست و حسابی توی دنیا باشد همان خانم ریاحی، معلم کلاس ششم خودمان است. خیلی دلسوز بود. گاهی وقت ها به حال و روز شاگردهایش که اکثرا از خانواده های تنگدست و فقیر کرج بودند، دل می سوزاند و حتی رایشان اشک می ریخت. نمی دانم آن زمان چقدر حقوق می گرفت، همین قدر یادم هست که مرتب برای بچه هایی که احتیاج داشتند کفش و لباس می خرید. هر روز صبح از تهران با اتوبوس راهی کرج می شد. غذای مختصری در قابلمه می گذاشت و با خود می آورد.

من جزو شاگردانی بودم که ناهار در مدرسه می ماندم. همیشه هم با خانم ریاحی ناهار می خوردم، چون مرا خیلی دوست داشت. می گفت بچه باسوادی هستم. به قدری خانم ریاحی را دوست داشتم که عصرها وقتی به خانه می رسیدم، به هوای این که باید درس به خوانم، خود را توی اتاقم حبس می کردم و جلو ایینه ادای خانم ریاحی را در می آوردم. در عالم بچگی همیشه فقط با خودم بازی می کردم. یک چادر به سر می کشیدم و خانم ریاحی می شدم. با بچه ها حرف می زدم، آنها را نصیحت می کردم و برایشان تکه هایی از گلستان و بوستان را می خواندم. معلمی شغل دلخواه و رویائیم شده بود. وقتی سال تحصیلی به پایان رسید، خانم ریاحی را به تهران منتقل کردند. تا آمدم عصه دوری او را بخورم، وارد دبیرستان شدم و دنیایم به ناگهان عوض شد. اینجا هوس تازه ای به سرم زد. نویسنده شدن!

هر چه کتاب بود می خواندم، پرشتاب و عجولانه، هر چه می دیدم می نوشتم. بله من حتما باید نویسنده می شدم، آن هم نویسنده ای مثل آقای نجفی!

آقای نجفی، یا به قول ما بچه ها «آقا نجفی» جوان بلند بالای نزدیک بینی بود که موقع حرف زدن، اگر صدایش را نمی شنیدی، فکر می کردی یک مجسمه ساکن و صامت است. چون از زیر عینک کلفت ذره بینی بدون این که مژه بزند، توی چشم های آدم زل می زد و لب هایش آنچنان در میان سبیل انبوهش گم شده بود که هیچ حرکتی نداشت. موهایش را یک طرفی به سمت چپ شانه می زد و ما خیال می کردیم هر روز صبح موهایش را پوش می دهد و تافت می زند. او معلم انشای کلاس هشتم ما بود.

آن وقت ها کرج برای معلم های جوانی که سرشان بوی قرمه سبزی می داد، تقریبا به عنوان تبعید گاه بود. هرکسی کمی گردن می جنباند، بلافاصله به کرج منتقل می شد. اوایل ما نمی دانستیم که آقای نجفی یک نویسنده است ولی وقتی به اصرار او کتاب «پیاده شطرنج» را خواندیم و مجبور شدیم در باره آن انشائی بنویسیم، احساس کردیم که این کتاب برای آقا نجفی عزیزتر از کتاب عادی و خواندنی است. عاقبت فهیمدیم که خود او نویسنده کتاب است و نام روی جلد کتاب، نام حقیقی اوست. آقا نجفی اسم مستعاری بود که معلم انشایمان از روی شخصیت یکی از قصه هایش برای خود انتخاب کرده بود.

اولین باری که تصمیم گرفتم به طور قطع نویسنده شوم، روزی بود که آقا نجفی موضوع انشایی داده بود به این مضمون «زندگی یک حیوان از زبان خودش» تقریبا تمام بچه ها خودشان را در قالب حیوانات ملوسی مثل گربه و بلبل و آهو و غیره برده بودند. من قصه ای نوشتم که تا آخر معلوم نمی شد چه حیوانی هستم. فقط در آخرین جمله همه می فهمیدند که از زبان یک مار عینکی سخن می گویم. وقتی خواندن انشایم به پایان رسید، یک لحظه کلاس ساکت ماند و بعد آقا نجفی در میان حیرت و ناباوری من شروع کرد به کف زدن و پشت سر او همه بچه ها برایم کف زدند. نمره هیجده را گرفتم و بی تردید تصمیم گرفتم نویسنده بشوم؛ آنهم نویسنده ای به چیره دستی آقا نجفی!

نویسنده عالیقدری که هفته پیش میهمان ما بود، به خاطر استعدادی که در چند تا از بچه ها دیده از این به بعد سه شنبه ها به عنوان معلم انشا به کرج خواهد آمد. بعد هم مرا سر صف برد و از طرف نویسنده عالیقدر کتابی به دستم داد و گفت که نوشته کوتاهم همین هفته در مجله چاپ خواهد شد. گیج شده بودم، چشم هایم می سوخت، باورم نمی شد، قصه من در مجله، چه کسی فکر می کرد به این اسانی و سرعت نویسنده شوم؟ در شانزده سالگی به بزرگترین آرزو و هدفم دست یافته بودم.

باز هم نوشتم و باز هم خواندم. با روزنامه ها و مجله ها همکاری کردم. طبعا رشته تحصیلیم نیز نویسندگی و روزنامه نگاری شد.

با وجودی که ازدواج کردم و بچه دار شدم باز هم به نوشتن ادامه دادم تا این که بالاخره مدیر مسئول و سردبیر یک نشریه هفتگی شدم. حالا می شد گفت که من هم یک نویسنده حرفه ای هستم.

سرو صدای انقلاب که بلند شد، کاسه کوزه نویسندگی من هم به هم ریخت. اول نشریه ام را منحل کردند، بعد هم بی تامل به وزارت آموزش و پرورش منتقلم کردند و شدم معلم کلاس چهارم تجربی. دیگر وقت نوشتن نداشتم. تمام هوش و حواسم متوجه شاگردانم بود. دختران جوانی که در یکی از جنوبی ترین محلات تهران درس می خواندند و از تمام مزایای زندگی محصل های بالای شهر بی نصیب بودند، اما در میانشان استعدادهای بی نظیر یافت می شد.

کلاس های درس من بعد از ظهر بود. صبح ها با عجله بچه ام را به کودکستان می رساندم و غذائی سرهم می کردم و با اتوبوس از میدان تجریش راه می افتادم، حدود دو ساعت در راه بودم تا به قلعه مرغی می رسیدم و آنجا نفسم باز می شد، احساس می کردم در خانه واقعی خود هستم، احساس می کردم خانم ریاحی شده ام، همان خانم ریاحی ولی نه با چادر، بلکه با چارقد و مانتوی اسلامی!

زندگی شاگردانم در آن محله جنوبی تهران زندگی خودم شده بود. گاهی وقت ها با تمام خستگی و رفت و آمد و شلوغی که در روز پشت سر گذاشته بودم، تا نیمه شب بیدار می ماندم و برای شاگردانم دستور زبان فارسی را به شیوه ساده می نوشتم. اگر چه معلمی خلاقیت نویسندگی را نداشت، ولی به هر حال ارضایم می کرد. دیگر مجبور نبودم جلو آیینه راه بروم و ادای خانم معلم ها را در بیاورم. حالا یک معلم واقعی شده بودم.

چرخ گردون می گردید و من شادمانه با گردشش می رقصیدم.

اما با پایان سال تحصیلی، دوره معلمی من هم به پایان رسید. گزارشی از طرف مدیر دبیرستان به اداره آموزش و پرورش ناحیه رسیده بود که فلانی یک نویسنده طاغوتی است که به بهانه موضوع های مشکوک انشاء بچه ها را منحرف می کند. البته هیچ مدرک دندانگیری در مورد طاغوتی بودن من در دست نداشتند.

به همین دلیل هم نتوانستند بیرونم کنند ولی به دور افتاده ترین مخروبه ای که در انتهای جاده ساوه قرار داشت منتقلم کردند. انتهای جاده ساوه، انتهای راه معلمی من بود.

بعد از آن، همه چیز به سرعت عوض شد، تند بادی که با آن انتقال در زندگیم وزید به سرعت تبدیل به طوفان و گردباد شد و این گردباد به چندین هزار کیلومتر دورتر از وطن پرتابم کرد. یک روز به خود آمدم که در اینجا بودم بی زبان، ناآشنا، غریبه...

امروز خود را در هیبت «عروس» می بینم. پشت پیشخوان این نانوایی می ایستم، ابلهانه به روی مشتری های بیگانه لبخند می زنم و دست های زبر و زمختم چونه خمیرهای کوچک را ورز می دهند.

نانها را روی سینی می چینم و توی تنور مدرن این نانوایی کوچک که در دل یک محله دور افتاده، در سی کیلومتری شهر مونیخ است، می گذارم. سعی می کنم نانهایم خوش رنگ و خوش طعم باشد، می کوشم که نانوای ساعی و پسندیده ای باشم.

امروز غروب وقتی با کمال میل و رغبت، دانه های کنجد را روی نان های کوچک می پاشیدم و گوشه لب هایم به لبخندی رضایت آمیز باز بود، احساس می کردم که در زندگی به هر آرزوئی که داشته ام رسده ام. حالا اگر این رسیدن ها وارونه و معکوس بوده، دیگر گناهش گردن کسی نیست.

به هر حال، من بچه که بودم، دلم می خواست نانوا شوم و حالا به آرزویم رسیده ام.