|
در جریان اولین فاز بحران اقتصادی جهان در دسامبر 2008، صندوق
بین المللی پول به دولت های مختلف هشدار "ناآرامی های خشونت
آمیز در خیابان ها" را داده بود. رهبران صندوق بین المللی پول
هشدار داده بودند که "اگر سیستم اقتصادی کشورها آنطور بازسازی
نشود که جز گروه معدودی از افراد (گروه نخبه) افراد دیگر
نتوانند از منفعت اقتصادی آن بهرمند نشوند، آنگاه اعتراضات
خشونت آمیز می تواند در سراسر کشورهای جهان شیوع یابد."
در ژانویه 2009، مدیر وقت سازمان اطلاعات ملی اوباما، یعنی
دنیس بلیر به کار گروه اطلاعاتی مجلس سنا اینطور گفت که
بزرگترین خطر برای امنیت ملی ایالات متحده تروریسم نیست، بلکه
بحران اقتصادی جهانی است:
من می خواهم با بحران اقتصادی جهانی شروع کنم، چرا که این
بحران، به جدی ترین بحران در دهه های اخیر تبدیل شده است.
البته اگر نخواهیم بگوییم در سده های اخیر... بحران های
اقتصادی اگر بیشتر از یک دوره ی 1 یا 2 ساله ادامه یابند، خطر
بی ثبات شدن رژیم ها را افزایش می دهند... و بی ثباتی نیز می
تواند گیره ی شکننده ای را که بسیاری از کشورهای در حال توسعه
در قوانین اقتصادی و دستورالعمل های مختلف تبعیت می کنند، شل
کند (منظور اقتصاد مبتنی بر بازار است –مترجم)، که نتیجه ی آن
عواقب خطرناکی برای جامعه ی بین المللی خواهد داشت.
در سال 2007، یک گزارش از وزارت دفاع انگلستان منتشر شد که
تمایلات جهانی را در 30 سال آینده ارزیابی می کرد. در ارزیابی
انجام شده در قسمت "نابرابری جهانی" (Global
Inequality)،
30 سال آینده اینطور توصیف شده است:
فاصله ی بین غنی و فقیر به احتمال زیاد افزایش خواهد یافت و
فقر مطلق یکی از چالش های جهانی باقی خواهد ماند... نابرابری
ها در ثروت و منفعت در نتیجه آشکارتر خواهد شد، که البته خشم و
نارضایتی متعاقب آن نیز نمود بیشتری خواهد یافت. این خشم حتی
بین افرادی که از والدین و جد خودشان وضع مادی بهتری دارند و
اتفاقا این عده رو به افزایش خواهند بود نیز وجود خواهد
داشت... فقر مطلق و نابرابری محسوس آگاهی افراد را راجع به
بی عدالتی (اقتصادی) بین آن دسته از مردم که انتظاراتشان
برآورده نشده است به صورت تصاعدی افزایش خواهد داد، که در
نتیجه ی آن تنش و بی ثباتی نیز افزایش خواهد یافت. این تنش
ها هم در درون جوامع و هم بین جوامع (ملت ها) مختلف وجود
خواهند داشت که در قالب بی نظمی، بزه کاری، تروریسم و شورش
نمود می یابد. با این وضعیت نه تنها ممکن است به تجدید حیات
ایدئولوژی های ضد سرمایه داری بیانجامد، نه تنها امکان اتصال
این وضعیت به جنبش های مذهبی، آنارشیستی یا نیهیلیستی و
پوپولیستی وجود دارد، بلکه به احیای مارکسیسم نیز می انجامد.
این گزارش به زمینه های موجود در انقلابی که از افراد ناراضی
طبقه های متوسط نشات بگیرد، نیز اشاره می کند:
طبقه های متوسط می توانند به طبقه ی انقلابی تبدیل شوند و نقش
پرولتاریا را که مورد پیش بینی مارکس بود، بازی کنند.
جهانی شدن بازارهای کار و کاهش سطح رفاه ملی و میزان کار می
تواند به کمتر شدن اعتماد مردم به برخی از دولت ها بیانجامد.
فاصله ی در حال افزایشی که بین مردم و گروه کوچکی از افراد
بسیار ثروتمند (که عموما در راس حکومت نیز هستند) ممکن است به
جدایی مردم از ایده ی مریتوکراسی (حکومت بر مردم بوسیله ی
افراد شایسته – یا همان شایسته سالاری در ایران) بیانجامد، و
از طرف دیگر نیز جمعیت شهری زیر طبقه ی متوسط وجود دارند که به
محض عدم تحمل در بازپرداخت وام ها و ناکارآمدی بیمه ی
بازنشستگی و تامین معاش، مممکن است تهدیدی برای شکل طبقات
اجتماعی و ثبات کشور باشند. در قبال این دو چالش، طبقات
متوسط در تمام دنیا ممکن است متحد شوند، و با توجه به دستیابی
شان به دانش، منابع و مهارت ها در صدد تغییر مناسبات پیشین و
روندهای سنتی، در جهت منافع طبقه ی خودشان برآیند.
اکنون به نقطه ای رسیده ایم که بحران اقتصادی جهانی به بیش از
2 سال ادامه یافته است. انعکاس های اجتماعی در سطح جهان رفته
رفته خودشان را به عنوان پاسخی هماهنگ به بحران نشان می دهند. |
