|
جمعی از جوانان، فعالان سیاسی، هنرمندان و روزنامه نگاران، در
آستانه دوم خرداد با محمد خاتمی دیدار و گفت و گو کردند. دراین
دیدار محمد خاتمی نکات مهمی را در ارتباط با ناگزیری اصلاحات
در جمهوری اسلامی بطور عام و دورن ریاست جمهوری خویش و برنامه
های اصلاحی آن دوره سخن گفت. از جمله نکات زیر:
به دوم خرداد نباید به عنوان یک واقعه ای که نظیر آن بارها در
انقلاب اسلامی رخ داده است نگریست و درباره شخص و اشخاص سخن
گفت، بلکه دوم خرداد را باید به عنوان تجلی اراده و خواست
تاریخی مردم دید.
در دوم خرداد حادثه ای غیرمترقبه رخ داد که عامل اصلی آن مردم
بودند.
به عبارت دیگر خواست تاریخی مردم و امید به تحقق آن دوم خرداد
را رقم زد، نه این که ملت فقط یک تفنن سیاسی کرده باشد.
ادعای من این است که دوم خرداد حاصل مواجهه دو دیدگاه، دو طرز
تلقی از انقلاب و جمهوری اسلامی و دو تشخیص اولویت و دو نقطه
نظر درباره مصالح و امنیتی ملی و جایگاه مردم نسبت به قدرت بود
و کسانی که رأی داده اند یا اغلب آنان، توجه به این اختلاف
دیدگاه و نظر داشتند.
در همین جا بگویم که من احترام زیادی برای جناب آقای ناطق نوری
قائلم. ایشان از چهره های ارزنده و با سابقه و روشن بین و
خیرخواه هستند. وقتی می گویم دو دیدگاه به هیچ وجه در صدد نفی
و حتی نقد دیدگاه های شخصیت عزیزی چون آقای ناطق نوری نیستم،
ولی در جریان انتخابات به حق یا ناحق هر کدام از نامزدها به
عنوان نماینده دیدگاه و رویکردی خاص معرفی شدند و ادعای من این
است که رأی مردم بیش از آن که به شخص باشد به دیدگاه تعلق گرفت.
فکر و شخصی در جریان انتخابات پیروز شد که شعارهایی متفاوت و
رویکردی خلاف آنچه جریان داشت مطرح کرد و با این که جز در میان
بخشی از نخبگان و خواص در میان توده مردم چندان شناخته شده
نبود یا کمتر شناخته شده بود در مدت دو سه ماه با حضور در میان
مردم و طرح رویکردها و دیدگاه های خود مورد استقبال غیرمترقبه
قرار گرفت و سکان اجرایی کشور به دست او سپرده شد.
بعد از دوم خرداد ادعا شد که مردم از همه چیز راضی بودند، جز
از مدیریت موجود و اوضاع اقتصادی و در واقع مردم رأی به تغییر
شیوه مدیریت و بخصوص در بخش اقتصادی داده اند! ولی این ادعا
باطل است، زیرا در جریان انتخابات معلوم شد که من به دولت و
ریاست دولت وقت نزدیک ترم تا رقبای من و تازه اگر مشکلات فقط
اقتصادی بود که دیگران بیشتر شعار اقتصادی داده بودند و راه
کارهای حل آن را نیز بیان می کردند.
استقبال نخبگان و تحصیل کرده ها و بخش مهمی از طبقه متوسط
جامعه قطعا نشان از همدلی و همراهی آنان با شعارهایی دارد که
در جریان انتخابات هفتم ریاست جمهوری شنیدند و توده های مردم
هم بدون تردید فطرت و ذهن تاریخیشان خواستار آزادی، استقلال و
پیشرفت بود.
وقتی شعار مردم سالاری سازگار با دین، جامعه مدنی، آزادی های
اساسی و در کنار آن پیشرفت همگام با عدالت و اخلاق و معنویت
داده شد این احساس پدید آمد که بسیاری از دردها ممکن است درمان
شود یا کاهش یابد.
مردم خواستار تغییر بودند و تغییر مورد نظر اصلاح سیاست ها و
روشها در درون نظام بود، بخصوص که از شعارهای عمده قانون
گرایی و بخصوص استقرار کامل و درست قانون اساسی بود.
به هر حال اصلاحات با توجه به پیشینه روشنش در ایران دوباره هم
مطرح شد و مورد اقبال قرار گرفت، منتهی از درون و بیرون جریانی
را که مردم روی کار آورده بودند با مشکلاتی روبرو شد و موانعی
بر سر راه تداوم آن پدید آمد که به نظر من یک درد مزمن تاریخی
یعنی استبداد زدگی دیرپا در کشور و تاریخ ما چنان است که به
محض این که فضا باز می شود با غلبه احساسات بر عقلانیت فضای
آزاد به میدان ستیز میان جناح های مختلف که در جنبه سلبی مشترک
و در جنبه ایجابی اختلاف دارند یا دچار سوء تفاهمات فراوان اند
می شود، چنان که بعد از مشروطیت، بعد ازشهریور
۲۰
و حتی بعد از انقلاب شاهد آن بوده ایم که حتی در مواردی به
درگیری های خونین نیز انجامیده است.
نمی شود اصلاحات را پذیرفت ولی همه چیز و همه کس و حتی نظام را
زیر سؤال برد. از سوی دیگر برخورد شعاری صرف با امور که فقط می
توانست توقعات را بالا ببرد بی آن که امکان برآوردن آن باشد یا
اصلا سبب پدید آمدن توقعات بی جا شود نیز مزید بر علت شد و بخش
مهمی از جامعه متدین و بسیاری از مسؤولان را نیز نگران کرد و
مهم تر این که این نابسامانی زمینه ساز یک جنگ روانی از سوی
اقتدارگرایان و افراطیون شد تا در ذهن جامعه چهره ای دگرگون از
اصلاحات را القاء کنند و نیز بهانه ای باشد در دست کسانی که با
آمدن اصلاحات احساس غبن می کردند تا با اصل اصلاحات برخورد
کنند و تصمیم گرفته شد تا ساز و کاری تعبیه شود برای
بازگرداندن راه و رسمی که مردم به آن نه گفته بودند و حذف
جریان اصلاحات از صحنه قدرت.
این جریان ما را به یاد داستان زمان مرحوم دکتر مصدق می اندازد
و لازمه آزادی خواهی مصدق این بود که احزاب و گروه ها بگویند و
بنویسند و فعال باشند و از جمله حزب توده که شاید بیشترین
حملاتش هم لااقل در برهه ای از زمان متوجه دولت و دکتر مصدق
بود، ولی بدخواهان و طرفداران استبداد و استعمار فریاد
برآوردند که مصدق کمونیست ها را تقویت می کند و ایران و اسلام
در خطر است و این ادعای واهی بود که متأسفانه در خیلی از مردم
عادی و حتی رهبران دینی مؤثر افتاد و سبب خالی کردن پشت مصدق
شد.
در این دوره نیز بعضی بداخلاقی ها و مطلبی که شاید خود
گویندگان آن هم اصراری نداشتند که اصلاح طلب نامیده شوند به
نام اصلاحات بیان شد و یک جریان افراطی و تندرو و یک بعدی نگر
که حیاتش در ایجاد چالش های سیاسی و دروغ پردازی و جنگ روانی
است و فقط به حذف می اندیشد با هیاهو و مغالطه فراوان این
مطالب را به حساب اصلاحات گذاشت و همه اصلاح طلبان را نیز
دارای چنین بینش و گرایشی به حساب آورد و حتی بعد از انتخابات
اخیر ریاست جمهوری (22 خرداد 88) که مردم واقعا رفتار مدنی و
بی خشونت و با رعایت ادب و موازین مردم سالاری داشتند و به علت
رفتار نادرست عده ای ساختار شکن که نسبتی هم با مردم معترض
نداشتند متهم کردند که ساختار شکن اند، ضد امام حسین و ضد امام
خمینی و آلت دست اجانب هستند.
به هر حال لازمه آزادی بروز سخن ها و مواضع متفاوت است، ولی ما
در این که حساب اصلاحات واقعی را از بسیاری از حرف و سخن ها و
رفتارهای نادرست مجزا کنیم چندان موفق نبودیم و طرف مقابل هم
در جنگ روانی و سفسطه و تلاش برای حذف رقیب توفیق هایی داشت و
اصلاحات و بیش از آن مردم آسیب دیدند.
بیرون کردن امور از دست رویکرد اصلاح طلب به هیچ وجه به معنی
پیروزی طرف مقابل نیست. زیرا پیروزی واقعی در حرکت و اداره
کشور بر اراده آزاد مردم و اقناع آنان است. تردید نکنیم که
دیر یا زود باید به آن برگشت
و در غیر این صورت جامعه با تلاطم ها و زیان های بزرگ مواجه
خواهد بود.
گرچه هیچ گاه نباید نومید شد، چنان که ملت ما در تمام این
دوران بلند نومید نشده است و انتظار بوده است که شاهد تحول در
رویکردهای جاری، بخصوص حبس و حصرها و ایجاد محدودیت ها بر خلاف
قانون اساسی و روح انقلاب باشیم تا جامعه بار دیگر نشاط لازم
را در جهت ساختن کشور، رسیدن به هدف های بلندی که انقلاب داشت
و استقرار همه جانبه جمهوری اسلامی به معنی واقعی کلمه با حضور
همه نیروها و سرمایه ها باشیم و امیدوارم چنین شود، ولی با
تأسف این روزها خلاف آن را می بینیم. تشدید فشار روی زندانیان
سیاسی، تنگ تر کردن دامنه حصر و بازداشت ها و احکام جدید بخصوص
نسبت به بانوان که گرفتاری
آنان آسیب بیشتری به خانواده و جامعه می زند.
پیک نت 2خـــــرداد فروردین |
