|
الهه کولایی استاد علوم سیاسی دانشگاه
تهران و عضو شورای هماهنگی زنان اصلاح طلب، نماینده اسبق مجلس
که حدس و گمان هائی بر سر ریاست او بر دانشگاه تهران جریان
دارد، بمناسبت روز جهانی زن با وبسایت تازه تاسیس تدبیر گفتگو
کرد. او در این گفتگو از ضرباتی گفت که در دوران 8 ساله ریاست
جمهوری احمدی نژاد به جنبش زنان وارد آمد و از تلاشی گفت که در
آن 8 سال برای خانه نشین کردن زنان صورت گرفت. گولائی از جمله
گفت:
«یکی از مهم ترین دست آوردهای تحولات 35
سال گذشته در کشور حضور گسترده زنان در حوزه عمومی به ویژه در
حوزه سیاست بوده است . در واقع بر اساس دیدگاه های بنیان گذار
انقلاب، زنان مکلف به حضور در عرصه عمومی و مقدرات اساسی کشور
شدند. بر همین اساس در دوره های مختلف انتخابات ما شاهد حضور
فعال زنان به عنوان رای دهنده بودیم اما در تمام این سال ها
هیچ گاه زنان جایگاه مناسبی در قدرت پیدا نکردند . در طول 8
سال گذشته هم با توجه به شرایط کلی کشور زنان حضور کم رنگی
داشتند هرچند زنی به عنوان وزیر انتخاب شد اما در مجموع افت
شدیدی در مدیریت سیاسی زنان در سال های گذشته اتفاق افتاد و ما
شاهد انفعال شدید زنان در نهاد قانون گذاری بودیم
.
متاسفانه از ظرفیت های کارشناسی و تخصصی
زنان در 8 سال گذشته بهره برداری نشد . در طول 8 سال گذشته
شاهد تلاش سازمان یافته برای بازگرداندن زنان به خانه ها بودیم
. در واقع نقش خانگی زنان دوباره مورد تایید قرار گرفت. نقش
مادری و همسری در تناقض با نقش های اجتماعی و بیرون از خانه
معرفی شد و تلاش شد تا با وضع قوانین و اجرای این قوانین عرصه
های فعالیت زنان در بیرون از خانه محدود و بسته شود و یا حداقل
به حوزه های زنانه تقلیل پیدا کند . بر همین اساس ما شاهد
اعمال سهمیه بندی جنسی در حوزه آموزش عالی علیه دختران بودیم و
در این زمینه فرصت های آموزشی برای دختران بسیار محدود شد.
قوانینی در خصوص بومی گزینی و تک جنسیتی کردن برخی از رشته های
دانشگاهی و حتی سهمیه بندی جنسیتی، سیاستی بود که در دولت قبل
دنبال شد و در واقع دست آوردهای چشمگیر گذشته در حوزه آموزشی
برای زنان محدود شد .
در حوزه قانون گذاری با وضع قوانینی در
مجلس تلاش شد تا زنان به نقش های خانگی خود باز گردند . از آن
بدتر وضع قوانینی به نام حمایت از خانواده بود که بر اساس آن
قوانینی تصویب شد که بنیان خانواده را هدف قرار داده و باعث
شد در کنار مجموعه ای از عوامل دیگر مثل عوامل اقتصادی و
فرهنگی نهاد خانواده به شدت متزلزل شود . تصویب لایحه ای تحت
عنوان لایحه حمایت از خانواده و ترویج چند همسری و ازدواج موقت
در کنار عوامل دیگر به کاهش میل دختران به ازدواج دامن زده است
. متاسفانه سیاست های نادرست 8 سال گذشته گریز از ازدواج را
در میان جوانان رواج داده است. در واقع یک معضل جدی در جامعه
به وجود آورده است . در این زمینه سست شدن نهاد خانواده به
دلیل نبود کار آموزشی و فرهنگی مناسب برای جایگزین کردن
رفتارهای تبلیغاتی به جای آن دشواری هایی به وجود آورده است .
نبود آموزش و اقدامات فرهنگی مناسب باعث شده در خانواده مشکلات
جدی به وجود بیاید که البته نقش عامل اقتصادی نیز باید در جای
خود مورد توجه قرار داد.
در طول دو دوره دولت های نهم و دهم نهاد
های زنان با انواع گوناگون محدودیت رو به رو شدند و به تبع
محدودیت هایی که برای نهاد های اجتماعی سیاسی و غیر سیاسی
ایجاد شد تشکل های زنان هم شاهد افت شدید فعالیت های این
نهادها بوده است . در دولت محمود احمدی نژاد جامعه از یک ظرفیت
عظیم اثربخشی زنان در جهت رفع نیازهای خود محروم و ظرفیت های
اجتماعی زنان را محدود شد. امکان سازمان یافتن زنان چه در مقام
دفاع از حقوق انسانی خود و دیگران و چه در جهت مشارکت در حل
مسایل و مشکلات اجتماعی از دیگر عوارضی است که در این دو دوره
دامن گیر جامعه زنان شد . با توجه به افت شدید فعالیت نهادهای
مدنی در این دو دوره تشکل های زنان نیز با محدودیت ها و مشکلات
زیادی مواجه شدند . همه این نکات به یمن انتخابات خرداد 92 در
مسیری متفاوت قرار گرفته و می توان امیدوار بود که با پایان
این دوره تلاش شود تا قوانین مناسب در جهت دفاع از حقوق زنان
به ویژه استحکام خانواده و نه ایجاد فرصت برای تنوع طلبی ها
وضع شود و از سوی دیگر نهاد خانواده نه در شعار بلکه با رفتار
و برنامه های عملی و علمی تقویت شود . نهاد ها و تشکل های زنان
تقویت شوند و در نهایت زنان به عنوان نیمی از سرمایه های توسعه
در کشور بتوانند در رفع نیازها و رفع موانع کنونی نقش شایسته
ای ایفا کنند.
دولت نهم و دهم تلاش کرد با انتخاب وزیر
زن در کابینه شعار حمایت از فعالیت و مشارکت زنان در عرصه های
سیاسی و اجتماعی را سر داد.
در واقع داعیه ای به عنوان دفاع از حقوق زن
اصلا وجود نداشت چرا که جریان حاکم وضعیت زنان را دارای مشکل
خاصی برآورد نمی کرد که بخواهد توجه ویژه ای برای آن داشته
باشد . بنابراین ما در دولت نهم و دهم شاهد یک نوع عوام گرایی
در این زمینه ها بوده ایم . آنچه که آمار ها نشان می دهند چه
در بخش های بودجه و اعتبارات و چه در بخش های مدیریتی و اجرایی
ما شاهد کاهش شدید توجه به نقش های اجتماعی زنان و در کنار آن
تلاش برای برجسته کردن نقش خانگی زنان بودیم . این نگرش به
دنبال خانه نشین کردن زنان و محروم کردن جامعه از نیمی از
ظرفیت های توسعه بوده است.
اقدامات دولت یازدهم امید را زنده کرده؟
با توجه به تجربه 8 سال گذشته باید صبوری و
بردباری پیشه کرد؛ اما در حوزه سیاسی آنچه به گزینش ها و
انتصابات دولت مربوط می شود تا کنون تجربه موفقی در عملکرد
دولت یازدهم نیز در به کار گیری زنان توانمند و شایسته شکل
نگرفته است. اما این به مفهوم ناامید شدن زنان از تغییر در این
زمینه نیست . به هر حال در کنار دیگر تغییرها، امید است که
رویکردهای متناسب با ظرفیت ها و توانمندی های زنان در جامعه
شکل بگیرد.
»
پیک نت 20 اسفند |
