علی یونسی دستیار ویژه روحانی در امور اقوام و اقلیت ها

اقلیت های قومی و مذهبی

علی یونسی وزیر خوش فکر اطلاعات در دوران ریاست جمهوری محمدخاتمی است. پیش بینی می شد که در کابینه حسن روحانی نیز بار دیگر وزیر اطلاعات شود، اما بازندگان انتخابات چنان حساسیتی از خود در این زمینه نشان دادند که روحانی ترجیح داد برای پرهیز از کشاکش، از علی یونسی در عرصه دیگری، در کابینه اش استفاده کند. او دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت ها شد.

روزنامه "آرمان" که گفته می شود مورد حمایت هاشمی رفسنجانی است و می گویند اکنون پرتیراژ ترین روزنامه ایران شده، با یونسی مصاحبه مشروحی کرده است که ما سعی کردیم از این مصاحبه خلاصه ای تهیه کنیم. در این خلاصه کردن سعی کردیم نکات خبری و تحلیلی از قلم نیفتد.

یونسی:

برخی جریانات سیاسی - در انتخابات 92 - خیلی عقب تر از مردم بودند. در سال گذشته قانع کردن برخی شخصیت ها را در دستور کار داشتم که نه احتمال می دادند پیروز می شوند و نه امیدوار بودند در صورت پیروزی، آقای روحانی بتواند این نقش را ایفا کند و می گفتند امکان پیروزی و امکان رخ دادن چنین اتفاقی نیست و بسیار بعید است که آقای روحانی بتواند این نقش را ایفا کند. برخی افراد که اکنون در وزارتخانه ها و پست های مهم دولت حضور دارند افرادی بودند که بنده ماه ها با آنها بحث می کردم که ایده آل فکر نکنند بلکه واقع بین باشند. در آن مقطع بارها عنوان داشتم حضور آقایان هاشمی یا خاتمی عملی نیست و حتی به مصلحت هم نیست که این دو بزرگوار بیایند لذا باید به گزینه ای روی بیاوریم که در شرایط فعلی به صلاح است. تعداد افرادی که می توانستند در آن موقعیت آن نقش حساس بی بدیل را ایفا کنند بسیار کم و شاید دو نفر بودند که این توانایی را داشتند. آقایان روحانی و ناطق .

آقای ناطق قبول نکردند لذا انتخاب در آقای دکتر روحانی منحصر شد. جریان اصلاح طلب و جریان متمایل آقای هاشمی از دکتر روحانی حمایت کردند. درست است که بخش بزرگی از اصولگرایان هم آمدند اما پایگاه اصلی رای آوری آقای روحانی جریان اصلاح طلب و معتدل و طرفدار آیت ا… هاشمی است و این یک واقعیت است. جریان از شهرهای کوچک شروع و سپس به شهرهای بزرگ رفت و در نهایت به تهران رسید. یعنی از پایین این موج و نهضت برخاست و به بالا رسید.

مردم به خوبی و زودتر از روشنفکران و صاحبنظران و رجال سیاسی مسائل را درک می کنند و موقعیت خطیر کشور که دشمن از هر طرف داشت ما را محاصره می کرد را تشخیص می دهند. گفتمان زمان احمدی نژاد به شکلی بود که کشور در بسیاری جهات قفل شده بود و در داخل با مشکلاتی مواجه بودیم و در خارج مرزها هم جمهوری اسلامی در مقابل همه قرار گرفته بود. آقای جلیلی و دوستانش بسیار شفاف شعارهایشان را مطرح کردند و از توانمندی های زیادی برای طرح خودشان برخوردار بودند یعنی ابزارهای زیادی داشتند که یک هزارم آن ابزارها در اختیار ستاد آقای روحانی نبود. یکبار برای سخنرانی به کاشان رفته بودم و در مسیر بازگشت به تهران دیدم که یک اتوبوس با آرم برخی نهادها برای تبلیغ به نفع جلیلی به سمت تهران می آمد. تمام بیابان ها و جاده ها مملو از امکانات تبلیغاتی جناب آقای جلیلی بود. یعنی او ابزار زیادی در اختیار داشت اما مردم به آن گفتمان رای ندادند چون احساس می کردند آن گفتمان ادامه گفتمان آقای احمدی نژاد است.

مردم به یک تغییر رای دادند و معتقد بودند که وضع باید تغییر کند. نماد آن تغییرهم آقای روحانی بود. او در تبلیغات و گفتمانش تغییر را دنبال می کرد و مردم در گفتمان کاندیداهای دیگر نمودی از گذشته را می دیدند. یعنی آقای روحانی را «نه» بر گذشته می دیدند.

ممکن بود که آقای ولایتی هم این تغییر را می خواست اما می گفتند که آقای ولایتی نمی تواند این نقش را ایفا کند و دقیقا همین حرف را در مورد آقای عارف هم می زدند. ممکن است آقای عارف در گفت وگو، گفتمانش و در تبلیغاتش شفاف تر از آقای روحانی بود اما احساس می کردند که او نتواند به وعده هایش عمل کند. آقای روحانی را قدرتمند دیدند به ویژه در سخنرانی ها و مناظراتش بسیار قوی برخورد کرد، این تغییرات را صریح اعلام کرد و گفت من یک حقوقدان هستم. مردم این پیام را درک کردند و فهمیدند منظور او چیست و برخی رقبای او را در نقطه مقابل دیدند. آقای روحانی می خواست بگوید که من تفکر نظامی ندارم. مردم آقای روحانی را مرد تغییر یافتند. روحانی با شعار حقوق شهروندی آمد و در اولین روزی که او اعلام کاندیداتوری کرد اعلام نمود که من برای حقوق شهروندی آمده ام و هنوز هم به این مساله اعتقاد دارد که باید حقوق شهروندی در تمام سطوح که منبعث از قانون اساسی است، رعایت شود. بخشی از این حقوق شهروندی حقوق اقلیت هاست؛ اگر حقوق شهروندی به طور کامل اجرا شود، به شعار و اقدام دیگر نیازی نیست. آقای دکتر روحانی مشکلات راه را خوب احساس می کند، در جریان بوده و می داند برای رسیدن به این اهداف باید نسبی فکر کرد اما برخی حقوق دارای اولویت بیشتری هستند که از جمله آنها، مساله حقوق اقلیت هاست؛ حقوق اقلیت های قومی، مذهبی و دینی که هر سه در حکم ایشان برای من آمده است.

واقعیت این است که نباید فردی به دلیل ترک، بلوچ، کرد یا عرب یا مسیحی و یهودی بودن، از حقوق قانونی خود محروم شود، اما در عمل ممکن است احساس شهروندان اقلیت ما مطابق این موضوع نباشد.

یکی از مهم ترین گلایه مناطق قوم نشین و اقلیتی، روند کند توسعه است. مثلا سیستان وبلوچستان از مناطق کمتر توسعه یافته در مقایسه با دیگر استان هاست. البته شاید از برخی مناطق شیعه نشین وضع بهتری داشته باشد اما دولت به دلایل امنیتی و دلایل دیگر باید به آنها اولویت بیشتری بدهد. یکی از اقداماتی که باید دولت تدبیر کند، اولویت قرار دادن مناطق قومی برای توسعه است. ثانیا یکی از انتظارات اقلیت های قومی، محرومیت زدایی است. انتظار دیگر آنها این است که در مناصب و مشاغل همانند دیگران دیده شوند. تاکنون آنها به دلیل اینکه تحصیلاتشان محدود و در مناطق اهل سنت و محروم امکان تحصیل کمتر بود شاید آنچنان توجهی نمی شد اما اکنون به برکت نفوذ دانشگاه ها در تمام مناطق، طبقه فرهیخته تحصیلکرده ای در مناطق سنی نشین و قوم نشین حضور دارند که تفاوتی با استان های دیگر ندارند، لذا توقع دارند باید مثل دیگران دیده شوند.

آقای رئیس جمهور وعده داده بودند یکی از معاونان خود را از اهل سنت انتخاب کنند که اینگونه نشد.

امیدواریم محقق شود. اینکه تحصیلکردگان اقلیت ها توقع دارند در بخش های مختلف حضور داشته باشند توقع درستی است و آنها باید همانند سایر هموطنان فقط با ملاک شایسته سالاری از همه فرصت های شغلی و اجتماعی برخوردار باشند. آنها باید استاد دانشگاه، مدیر، استاندار، فرماندار و وزیر و… شوند و باید شایستگان آنها در این مناصب و مشاغل و فرصت های بدون هیچ تبعیضی حضور داشته باشند. آنها نباید احساس تبعیض کنند. یعنی هیچ کردی به دلیل کرد بودن و هیچ بلوچی به دلیل بلوچ بودن، هیچ عربی به دلیل عرب بودن و هیچ مسیحی و یهودی به دلیل مسیحی یا یهودی بودن نباید برای احراز مناصب و مشاغل سیاسی، اجتماعی، علمی و… محروم شود. این مهم ترین هدفی است که ما آن را دنبال می کنیم. دولت آقای روحانی وعده تحقق قانون اساسی و حقوق شهروندی را داده است. حقوق شهروندی در قانون اساسی به رسمیت شناخته شده و آقای رئیس جمهور این وعده را داده که نباید اقلیت ها احساس نابرابری و تبعیض کنند.

اقلیت های قومی و مذهبی به هیچ وجه تهدید نیستند بلکه فرصت هستند. آنها برای وحدت ملی ما فرصت هستند و هم می توانند فرصت امنیتی باشند. یعنی می توانند مرزها را بهتر از تهران حفظ کنند و هم می توانند فرصت فرهنگی باشند. بدین نحو که تعاملات فرهنگی ما را با اقوام برون مرزی تقویت کنند و هم فرصت اقتصادی باشند. یعنی سرمایه داران و متمکن های اقلیت با توسعه اقتصادی در مناطق محروم همراه باشند. می توانیم به سرمایه گذاران اقلیت اطمینان دهیم که بیایند در توسعه مناطق محروم مشارکت کنند. یعنی وقتی آنها را فرصت بدانیم، از نظر اقتصادی و امنیتی و فرهنگی می توانند همراه ما باشند.

در دوران وزارت اطلاعات خودتان چگونه به این اقلیت ها نگاه می کردید؟

خیلی راحت. این نگاه قابل انتقال است و باید به آنها اطمینان داد و به آنها اعتماد کرد. باید رفاه بدهیم، آنها را به کار بگیریم و با آنها راست وصادق باشیم. در انتخابات ریاست جمهوری اقلیت ها بیشتر از تهران رای دادند. چرا برخی نمی خواهند قبول کنند؟ این بلوچ و کرد و ترکمن بیشتر از شهروند تهرانی و اصفهانی رای داد.

پیک نت  28  مــــــــــهر