|
کاخ چهل ستون بین خیابان چهار باغ و میدان نقش جهان اصفهان
قرار دارد.
با مساحت 67هزار متر مربع که در زمان شاه عباس اول ساخته شد.
عمارت چهلستون در وسط باغ قرار گرفته و چون کوچک بوده، آن را
"کوشک" نام نهادند. در قسمتی استخری وسیع میان باغ به جام
بزرگی می ماند در محاصره درختان. بدستور شاه عباس دوم ستونها,
ایوان و اتاق هائی به کوشک اضافه شد و بدین ترتیب بود که تبدیل
شده به کاخی برای پذیرایی از میهمانان و سفیران کشورهای دیگر.
(قرن 11 هجری) مراسم کاخ تشریفاتی و ملاقات ها شاه نیز در آن
ترتیب داده می شد.
تالارهای این کاخ عبارت از تالار ستون دار , تالار آیینه و
تالار تخت که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند.
کاخ چهلستون در واقع 20 ستون بیشتر ندارد که همه از چوب
چنارند، زیرا چنار تلخ است و موریانه به آن کاری ندارد. البته
با سلطنت صفویه و پادشاهان آن کار داشت چنان که می گویند
موریانه فساد و خودکامگی ریشه های آن را جوید.
به دو دلیل این کاخ بیست ستونه را چهلستون مینامند. اول این که
عمارت در برابر حوضی پر آب قرار دارد که از انعکاس ستون های
تالار در آب، آن را چهل ستونه جلوه میدهد. دلیل دیگر اینکه عدد
40 نمادی از برکت و فراوانی است.
عدد 40 در فرهنگ های مختلف معانی خاصی دارد. مثلا در آیین یهود
خداوند موسی را در 40 سالگی فرا می خواند و یا عدد 40 نمادی از
تنبیه است چنانکه قوم یهود به چهل سال آوارگی در بیابان مجازات
شد. عروج مسیح از قبر , پس از 40 ساعت اتفاق افتاد و یا پیمان
با نوح چهل روز بعد از طوفان اتفاق افتاد.
و یا در ادبیات عرفانی ایران عدد 40 به "چله نشینی" معروف است
و آن پایان 40 روز مراقبه و انزوا و راز و نیاز با خداوند است
برای وصل شدن به او. اما در زمان شاه عباس، عدد 40 نمادی از
کثرت و کمال بوده است.
تالارهای کاخ هر کدام جذابیت خود را دارند. تالار ستوندار همان
تالاری که ستون های کاخ بر آن استوارند دارای سقفی چدنی و پر
شکوه است با حدود پنجاه پنجره مشبک که دور تا دور نمای بیرونی
برای تهویه هوا ساخته شده است
.
تالار آیینه با سقف آیینه کاری شده بسیار زیبا، در پشت تالار
ستوندار قرار گرفته است. آیینه های آن بیشتر ونیزی ودر قرن
شانزدهم ساخته شده است. معماری این تالار بگونه ای است که
دارای حوضی سه طبقه است، اما بدلیل آنکه قابلیت مرمت شدن
نداشته آنرا پر کرده اند.
اما "تالار تخت". در این تالار بزرگ نقاشی های دیواری و آینه
کاری اصلی ترین تزیینات است.
در سالن موزه تزیینات بسیار دیدنی طلا کاری و قالیچه تبریز
بافت در قرن دهم هجری, آثار و اشیا عتیقه و تابلو نقاشی های
زیبایی از مجلس پذیرایی شاه عباس از فرمانروای ترکستان در قرن
یازدهم و همینطور پرده نقاشی تاریخی دیگری به سبک " قهوه خانه"
ای، که یادآور جنگ تاریخی " چالدران" است در دشتی به همین نام
که مطمئنا برای همه ما ایرانی، بدلیل شکست سپاه شاه اسماعیل
صفوی از ارتش عثمانی و از کف رفتن بخش هائی از ایران و تقسیم
مناطق کردنشین ایران میان چهار کشور ایران، سوریه، ترکیه و
عراق نامی آشناست.
میدانید که عثمانی ها تبریز را هم در آن جنگ تسخیر کرده بودند
اما مردم این شهر در یک مقاومت منفی آذوقه ها را پنهان کردند و
سپاه عثمانی زیر فشار گرسنگی از تبریز عقب نشینی کرد.
پرده زیبای دیگر، پذیرایی شاه طهماسب از همایون پادشاه بر کنار
شده هندوستان همراه با رقص و موسیقی است که این تابلو از اصیل
ترین تابلوهای این قصر سلطنتی است.
پرده نقاشی دیگر هم دیدنی ست: جنگ نادر شاه افشار با محمد
گورکانی و البته ورود پیروزمندانه سپاهیان ایران به دهلی که
هنرمندانه تصویر شده است.
اتاقهای اطراف تالار به نامهای اتاق شاه عباسی و اتاق چهار
شنبه سوری پر از نقاشی های دیواری دوره صفویه میباشد.
در اتاق شاه عباس که بروایتی اتاق خواب او بوده تصاویری از
"خسرو و شیرین" و همینطور تصاویر نقاشی شده از "یوسف و
زلیخا"بر دیوار است.
در اتاق چهارشنبه سوری تابلوی نقاشی بسیار زیبا یی بر دیوار
نصب است که یک جشن آتش را روایت می کند. می گویند پسر نادر شاه
پس از ازدواج با دختر یکی از شاهزاده های هند می میرد و دختر
برسم هندوها برای جاودانگی آن عشق خود را زنده زنده در آتش می
سوزاند و این تابلو سرگذشت آن عشق جاودان است.
کاخ زیبای " چهلستون " در حقیقت آثار پراکنده ای هم از دوران
صفویه مانند سر در قطبیه و سر در زاویه و نقاشی های زیبایی که
نقاشان هلندی از شخصیت های سیاسی کشورهای کشیده اند را در خود
جای داده است.
آلات موسیقی, نقاشی حرکات نمایشی همراه با رقص هایی موزون و
زیبا و همینطور صحنه های پیکار و مبارزه در تابلوهای دیواری
دیدنی ست . انگار که نوای خوش موسیقی در همه کاخ طنین انداز
است. بی دلیل نبود که سالها پیش باغ زیبای چهلستون در اصفهان
میهمان طنین خوش آوای استاد شجریان بود با ناله دوباره "مرغ
سحر
."می
بینیند که بیهوده نمی گویند "اصفهان نصف جهان است"!
----
این مطلب از فیسبوک زیر نقل شده است:
https://www.facebook.com/sorayya.rasekh
پیک نت 2
مـــــــــرداد |
