شب جعفری- شب امیرکبیر
در تهران برگزار شد!

در ادامه سلسله شب هائی که مجله "بخارا" به همت "علی دهباشی" درایران برپا می کند، سرانجام نوبت به عبدالرحیم جعفری بنیانگذار موسسه انتشاراتی امیرکبیر هم رسید. موسسه ای که بعد از انقلاب مصادره اش کردند و حداقل این دوراندیشی را نداشتند که مدیریت امیرکبیر مصادره شده را به خود جعفری بدهند نه آنکه او را به زندان ببرند!

 شب «عبدالرحیم جعفری» یکصد و شصت و پنجمین شب از شبهای مجله بخارا بود که با همکاری بنیاد فرهنگی هنری ملت، مرکز دایره‎العمارف بزرگ اسلامی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینه پژوهشی ایرج افشار و انتشارات فرهنگ معاصر یکشنبه ۲۲ تیر ۱۳۹۳ در تهران برگزار شد.

علی دهباشی در ابتدای این شب گفت:

شصت و پنج سال از آبان سال ۱۳۲۸ که مؤسسه امیرکبیر در یک بالاخانۀ ۱۶ متری در خیابان ناصرخسرو تأسیس شد می‎گذرد.

عبدالرحیم جعفری در دوازدهم‌ آبان‌ ماه‌ سال‌ ۱۲۹۸ شمسی‌ در آخر بازار عباس‌آباد یکی‌ از محلات‌ فقیرنشین‌ جنوب‌ تهران‌ متولد شد‌. پس از مرگ پدر آن هم ‌ چند ماه قبل‌ از تولد او، مادرش برای تأمین زندگی خود و تنها فرزندش‌ به کار نخ‌ریسی‌ برای‌ جوراب ‌بافها روی آورد.

عبدالرحیم تا کلاس‌ چهارم‌ ابتدایی‌ در مکتب‌خانه‌ و دبستان های‌ علامه‌ و ثریا در تهران‌ درس‌ خواند و چون‌ مادرش‌ قادر به‌ تأمین‌ مخارج‌ خانواده‌ نبود در حالی‌ که‌ بیشتر از دوازده‌ سال‌ نداشت‌ او را به‌ چاپخانة‌ علمی‌ که‌ در آن‌ سالها به‌ طریقة‌ چاپ‌ سنگی‌ کار می‌کرد سپرد و او نیز پس از چند سال کار متمادی، در ۱۳۲۰ و با ورود متفقین به ایران به خدمت سربازی رفت و پس از گذراندن این دوران به کار در چاپخانه برگشت و تا ۱۳۲۸ به کار در کتابفروشی علمی مشغول بود. سپس از این کار استعفا داد و با پس‌انداز سالهای‌ کارگری‌ و کارمندی‌ مؤسسه امیرکبیر را در یک‌ اتاق  ۴ در ۴ در قسمت‌ فوقانی‌ یکی‌ از ساختمانهای‌ خیابان‌ ناصرخسرو تأسیس‌ کرد.

به این ترتیب، عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار مؤسسه انتشارات امیرکبیر، با همت ستودنی و بی‎نظیر خود موفق شد «صنعت نشر» را در سرزمین ما معنا و مفهوم بدهد. در طی چندین دهه دست به انتشار صدها کتاب مهم در عرصه‎های گوناگون زد که مجموعۀ این کتابها در ارتقاء سطح فلسفی و فرهنگی، هنری و ادبی و علمی جامعۀ ما مؤثر بود.

امشب خوشحالیم که آقای جعفری در دهۀ نهم زندگی همچنان سرشار از شور و شوق و امید در میان ماست.

آقای جعفری در طول چندین دهه زندگی فرهنگی خود با مهم‎ترین و مؤثرترین نویسندگان، شاعران و مترجمان و پژوهشگران و استادان دانشگاه کار کرده وآثار آنها را در مجموعه‎های انتشارات امیرکبیر منتشر نمود. خوشبختانه بسیاری از آنها هستند و همین امشب برای قدردانی از آقای جعفری در این مجلس حضور دارند. بسیاری هنگامی که با آقای جعفری و مؤسسه امیرکبیر آغاز به کار کردند جوان بودند و اکنون زنان و مردانی نام‎آور در عرصۀ فرهنگ ایران هستند.

اما بسیاری دیگر از نویسندگان و پژوهشگران و شاعران و مترجمانی که با مؤسسۀ امیرکبیر همکاری داشتند و آثارشان در این مؤسسه منتشر شد اکنون در بین ما نیستند و جای آنها در این مجلس بسیار خالی است و اگر بودند حتماٌ در این مجلس شرکت می‎کردند:

بدیع‎الزمان فروزانفر، محمد معین، ابراهیم پورداود، سعید نفیسی، محمدتقی بهار، علی دشتی، پرویز ناتل خانلری، ذبیح‎الله صفا، مجتبی مینوی، رشید یاسمی، یحیی مهدوی، عبدالحسین زرین کوب، عباس زریاب خویی، احسان نراقی، سید محمد علی جمالزاده، بزرگ علوی، احمد آرام، ابراهیم یونسی، اسماعیل رائین، محمد جعفر محجوب، شجاع‎الدین شفا، مرتضی کیوان، وحید مازندرانی، علی اکبر مهتدی، کاظم انصاری، ایرج افشار، محمد عباسی، مشفق همدانی، فریدون آدمیت، سید ابوالقاسم انجوی شیرازی، محمود تفضلی، محمدابراهیم باستانی پاریزی، محمود هومن، اسدالله مبشری، حسین مکی، امیرحسین آریان پور، سادات ناصری، ذبیح الله منصوری، حسن قائمیان، مسعود رجب نیاف عباس آریان پور کاشانی، کریم کشاورز، منیر جزنی، فروغ فرخزاد، غلامحسین ساعدی، حسن شهباز، محمد خزایلی، احمد گلچین معانی، احمد شاملو، نادر نادرپور،رهی معیری، حمید مصدق، رضا آذرخشی، حسن هنرمندی، محمد ابراهیم ریاحی، حسینقلی مستعان، پرویز نقیبی، رحمت الهی، علی اکبر بامداد، سید صادق گوهرین، مصطفی مقربی، فریدون کار، شاهرخ مسکوب، بهمن محصص، سیمین دانشور، خسرو همایون پور، اسماعیل فصیح، بهمن فرزانه، مهدی سحابی، سیاوس کسرایی، نصرت رحمانی، سعید سلطانپور، احمد محمود، پیروز ملکی، نادر ابراهیمی، سیروس طاهباز.

در همین شب فیلم مستندی که مهرداد شیخان با عنوان «در جست‎وجوی صبح» ساخته بود و بخش اصلی آن به زندگی«عبدالرحیم جعفری» اختصاص داشت به نمایش گذاشته شد.

مهرداد شیخان تهیه کننده فیلم مستند “در جستجوی صبح “ در باره مراحل تهیه این فیلم و برای حاضران سخن گفت. فیلمی که در آن پوراندخت سلطانی ( همسر مرتضی کیوان) از چاپ مجموعه « چه می‎دانم» سخن گفت که با تشویق و هدایت مرتضی کیوان در این مؤسسه منتشر شد.

ابراهیم حقیقی از نحوه کار برای تهیه روی جلد کتابهایی سخن گفت که در این مؤسسه به چاپ می‎رسید.

عبدالحسین آذرنگ از دعوت ناشران توسط احسان نراقی برای تشکیل سمیناری دربارۀ سمینار روایت کرد و احسان نراقی نیز از چند و چون این سمینار سخن گفت.

بهمن فرزانه از دیگر راویان این فیلم بود که حکایتی داشت از ترجمه "صد سال تنهایی" و چاپ آن در انتشارات امیرکبیر.

لیلی گلستان نیز از ترجمه "زندگی، جنگ و دیگر هیج" اوریانا فالاچی روزنامه نگار مشهور ایتالیائی و انتشار آن توسط آقای جعفری حکایت کرد.

مهد خت معین از چگونگی تألیف و انتشار "فرهنگ معین" در این مؤسسه امیرکبیر گفت و رضا جعفری از فراز و نشیب مؤسسه امیرکبیر و کار با پدرش.

کامران فانی گفت که « وقتی آقای جعفری مؤسسه امیرکبیر و دیگر مجموعه‎های انتشاراتی‎اش را از دست داد، باعث شد که ما از وجود کسی که واقعاً بنیانگذار نشر نوین در ایران است، از تجربه‎هایش، از آن همه ایثار و فداکاری که ایشان در طی سی سال کار انجام داده بود محروم شویم، جامعۀ ما محروم شود. البته آقای عبدالرحیم جعفری همچنان پیگیر پرونده مصادره مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر است.

کیارس ساکت و سالار زمانیان قطعاتی را به افتخار آقای عبدالرحیم جعفری با تار نواختند و در پایان پرتره عبدالرحیم جعفری کار فخرالدین فخرالدینی  را به وی هدیه کرد  و هدایایی نیز از سوی دایره العمارف بزرگ اسلامی و موقوفات دکتر محمود افشار به آقای جعفری داده شد.

از جمله حاضران در شب عبدالرحیم جعفری می‌توان به : ناهید طباطبائی، فریده گلبو، تورج اتحادیه، فریبا وفی، رضا یکرنگیان، اصغر علمی، شهلا طهماسبی، ماندانا صدیق بهزادی، محبوبه مهاجر، افسانه گیدفر، کیوان ساکت ، منوچهر مشیری، قدرت الله مهتدی، جمشید مرادی، فرزانه قوجلو، حمید دهقان، صالح رامسری، سرمد قباد، عرفان قانعی، دکتر نصرالله پورجوادی، دکتر روشن وزیری، فریده زندیه، رکسانا شایگان، پژمان موسوی، پژمان جعفری، مهرداد دفتری، مسعود عرفانیان، بهمن سراج و حمید تبریزی اشاره کرد.

پیک نت 31 تیر