خانه قوام السلطنه

موزه ای که عتیقه های آن پر زده!

https://www.facebook.com/reza.ghavifekr

از خیابان قوام السلطنه که حالا شده سی تیر پیاده بالا می آیم. هوای پاک استثنایی این روزهای تهران تشویقم کرد کارهایم را با پای پیاده انجام دهم .نرسیده به خیابان شاه و جمهوری فعلی! دیوار آجری خوش نقش و نگار یک باغ قدیمی با سر در با شکوهش و ویترین های دایره شکل که در دل دیوار جای گرفته اند کنجکاویم را تحریک کرد: خانه ی قوام و موزه آبگینه !

از خیابان، خانه ی مجلل و قدیمی در انتهای باغ در سینه کش حوضی آبی رنگ چشم را می نوازد. یادم آمد که اینجا همان خانه ی قوام السلطنه نخست وزیر اصلاح طلب عهد قاجار و نخست وزیر قدر پهلوی دوم است که نه پهلوی اول و نه پهلوی دوم چشم دیدنش را نداشتند اما به اجبار بارها تن نخست وزیری اش دادند چرا که سیاستمداری زیرک تر از او نداشتند. این خانه حالاشده موزه شیشه و سفال!

وقتی توی ذهنم مرور می کنم یادم می آید که از همین موزه در سال 1379 دزدان، اشیای آنتیک و گرانبهایی را به سرقت بردند که هنوز پس از 15 سال دستگیر نشده اند و پرونده همچنان مفتوح است .

زیبایی باغ و خانه یکطرف و خبر این سرقت عجیب از موزه ای پر بازدید کننده برای من به عنوان خبرنگار حوادث 40 سال پیش از سوی دیگر جذاب بود .

این خانه را قوام السلطنه برادر کوچک وثوق الدوله که پهلوی دوم پس از واقعه سرکوب حکومت آذربایجان به او لقب "حضرت اشرف" را اهداء کرد، زمانی که نخست وزیر احمدشاه بود دستور داد برایش در یکی از بهترین مناطق تهران آن زمان بسازند. خانه در باغی 7 هزار متری با هندسه ای 8 ضلعی بنا شده که در آن 50 نوع آجر و در و پنجره های منحصر به فرد ملهم از عهد سلجوقیان به کار رفته .

این خانه که در حقیقت گوشه ای از تاریخ ایرانست از سال 1300 تا 1330 خورشیدی محل سکونت قوام بوده است. قوام از پر نفوذ ترین سیاستمداران ایرانست که 5 بار در عهد قاجار و پهلوی نخست وزیر شد و 14 بار وزیر داخله ، 4 بار وزیر خارجه، 4 بار وزیر مالیه و 2 هم بار وزیر جنگ و یک بار وزیر عدلیه .

این خانه با تلفیق معماری ایرانی و اروپایی ساخته شده و پله های ان به سبک روسی . پس از قوام این خانه به ترتیب به سفارت مصر، سفارت افغانستان و بانگ بازرگانی واگذار شد.

در سال 1355 فرح پهلوی آن را خریداری کرد تا به موزه آبگینه بدل شود. همسر شاه طراحی این موزه را به مهندسان ایرانی و طراحی ویترین ها و معماری داخلی آن را به معمار برجسته اتریشی "هو لاین " سپرد.

در طراحی موزه از آثار برجسته تاریخی از جمله ستون های تخت جمشید کاخ تچر و کاخ های صفوی و کعبه زرتشت الهام گرفته شده است.

در ضلع شمال غربی باغ کتابخانه ای با 4 هزار جلد کتاب درباره تاریخ هنر و باستان شناسی ساخته شده است.

پس از انقلاب به آیینه کاری های طبق دوم اضافه شد که در آن مضامین مذهبی و انقلابی کار شده است. اما ساختمان موزه در حال فرسودگی است و نیاز مبرم به بازسازی دارد. وقتی در ساختمان راه می روی صداهایی می آید که نشان از ضعف ساختمان دارد. گوئی استخوان های قوام است که زیر پا می شکند.

در روزگاری که مردم دل و دماغ داشتند و گردشگر خارجی هم می آمد سالی دو میلیون نفر از این ساختمان بازدید می کردند اما امروز من جز چند کارمند و چند بازدید کننده ایرانی کس دیگری را ندیدم.

برگرفته شده از فیسبوک زیر

پیک نت 17 دی