|
به گزارش سایت «اسپوتنیک» اولین نشست مقدماتی همسوشدن اتحادیه
اقتصادی اوراسیا و جاده ابریشم برای بررسی آِینده اورآسیا روز
پنجشنبه در پایتخت قزاقستان برگزار شد.
در این نشست بیش از پانصد کارشناس برجسته و همچنین سیاستمداران
روسیه، ایران، آمریکا، چین، آلمان، هند و ژاپن حضور
داشتند.
کارشناسان در طول مدت نشست ها، نتوانستند تعریف دقیقی از
اصطلاح «اوراسیا» ارائه
کنند. امریکایی ها تا آخرین لحظه به این اصطلاح با تردید نگاه
کردند و «اوراسیا» را منطقه ای وسیع با مرزهای نامشخص از
ایسلند تا کامبوج عنوان
کردند
که راهکار واحدی برای آن نمی توان در نظر گرفت.
یکی از مسئولین کلوپ آستانه در گفتگو با خبرگزاری «Ь»
گفت
که ارزش تحلیلی «اوراسیا» سئوالات زیادی را به وجود می آورد.
اما برنامه های چین برای احداث «جاده ابریشم» توجه همه را به
منطقه آسیای مرکزی جلب می کند. برگزار کنندگان کلوپ آستانه نیز
به نوبه خود می گویند که قزاقستان نقش این گفتگوها درباره
آینده منطقه را مهم می بیند. به گفته سلطان آکیمبِکوف مدیر
انستیتوی اقتصاد و سیاست جهانی
وابسته به
این
بنیاد رییس جمهور قزاقستان، بیطرفی
این کشور
نسبت به روابط با روسیه و امریکا و چین
را
حفظ می
کند.
یکی از موضوعات اصلی مورد بحث در کلوپ، آینده کمربند اقتصادی
جاده ابریشم بود. ایده این پروژه ژئوپولتیکی برای اولین بار
توسط رهبر چین در دیدار با رهبر قزاقستان در سال 2013 مطرح شد.
هدف از طرح جاده ابریشم تقویت زیرساخت های مشترک و همکاری
تجاری از جمله با ارز ملی و تسهیل روند تجارت و ایجاد منطقه
آزاد تجاری است.
در سال جاری ولادیمیر پوتین و همتای چینی او نیز بیانیه
مشترکی درباره یکی شدن سمت و سوی برنامه های «جاده ابریشم» و
اتحادیه اقتصادی اوراسیایی شامل ارمنستان، بلاروس، قزاقستان،
قرقیزستان و روسیه امضا کردند.
رقابت اقتصادی چین و ژاپن نیز از جمله پدیده های نو ظهور در
منطقه است.
چین قصد دارد از پروژه گازی ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و
هند حمایت کرده و توکیو نیز می خواهد با پیشی گرفتن از چین،
حمایت مالی چند پروژه بزرگ چین را در کمربند اقتصادی جاده
ابریشم به عهده بگیرد.
نماینده یکی از کشورهای غربی در گفتگو با روزنامه کامرسانت می
گوید: «آسیای مرکزی صحنه مبارزه ژئوپولتیک قدرتهای جهانی نمی
شود، اگرچه واشنگتن سعی دارد نقش خود را در این منطقه بازنگری
کند، بویژه اینکه آمریکا به زودی نیروهایش را
از افغانستان خارج خواهد کرد.
مساله «بازگشت» (از زمان پایان اجاره پایگاه نظامی امریکا در
ازبکستان و قرقیزستان) امریکا به منطقه بعد از انتخابات سال
2016 در امریکا دوباره مطرح خواهد شد.
بخشی از شرکت کنندگان تاکید می کنند که جاده ابریشم را به
عنوان یک پروژه اقتصادی نگاه می کنند و نه طرح سیاسی. آستانه
این طرح را برای ده سال آینده کلیدی می داند. با این حال
قزاقستان هنوز مطمئن نیست که نزدیک شدن اتحادیه اقتصادی
«ارواسیا» و جاده ابریشم در چه
چارچوبی
بهتر خواهد بود. یکی از گزینه های مناسب می تواند تشکیل مناطق
آزاد تجاری شانگهای باشد که اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای
جاده ابریشم در آن حضور دارند و چین نیز در آن قرار می گیرد.
این ساختار می تواند از نظر مقیاس با منطقه آزاد تجاری شراکت
«ترانس پاسیفیک» برابری کند. در موافقتنامه این شراکت که اول
اکتبر امضا شد، 12 کشور و از جمله امریکا، کانادا، ژاپن و
استرالیا حضور دارند.
«اندرو کاچینس» کارشناس ارشد مرکز مطالعات اوراسیایی، روسی و
شرق اروپا از دانشگاه جورج تاوون می گوید: «با وجود اینکه
اتحادیه اقتصادی اوراسیا از طرح «جاده ابریشم» چین بزرگتر
است، اما هر دو نسبتا جوان هستند و مذاکرات درباره همگرایی
آنها فعلا در مراحل اولیه است. ما به این مساله توجه کافی
داریم». «لی فِنلین» مدیر انستیتوی توسعه اجتماعی کشورهای
اروپا و آسیا وابسته به مرکز مطالعات توسعه شورای دولتی چین در
گفتگو با رسانه ها می گوید که چشم انداز همگرایی طرح های
ژئوپولتیک روسیه و چین درخشان است. فقط باید این چشم اندازها
به مرحله اجرا برسند.
در همین رابطه سایت عصر دیپلماسی در ایران ترجمه ای از
اندیشکده واشنگتن منتشر کرده است که خلاصه ای از آن را نیز در
زیر می خوانید:
مایکل سینگ مدیرعامل این موسسه نوشت: رایزنی‌های چین در پی
تأسیس پایگاه نیروی دریایی در جیبوتی قطعاً نگرانی‌های واشنگتن
را در خصوص آمال ژئوپولتیکی پکن افزایش می‌دهد و این در حالی
است که امریکا خود در این کشور در کمپ لمونییر پایگاه نظامی
دارد.
توجه به انرژی، اقدامات ضد تروریستی و جریان آزاد تجارت منطقه
تنها منحصر به چینی‌ها نیست. اما از آنجا که میزان نیازهای چین
و همچنین تمایل آن به دعوی قدرت جهانی افزایش یافته است، پکن
از سیاست «عدم مداخله» و اتکا بر امریکا دست برداشته است و
زمینه را برای سیاست رو به جلو فراهم آورده است. کشتی‌های
نیروی دریایی چین در ایران و امارات متحده‌ی عربی بندرگاه‌هایی
را ایجاد کرده و به منظور خارج نمودن چینی‌های مقیم یمن و لیبی
از این کشورها مأموریت‌های پرهزینه‌ای را انجام می‌دهند. این
اقدامات آنها در حالی است که نیروهای روس و چین به تازگی
مانور مشترک بی‌سابقه‌ای را در دریای مدیترانه اجرا کرده‌اند.
امارات متحده عربی نیز از وتوهای مکرر چین در قطعنامه‌ی شورای
امنیت ملل در خصوص سوریه به شدت، ناراضی است. به دنبال تشدید
ناامنی در یمن، چین در بیانیه‌ای اعلام بیطرفی نمود و پس از
آن به منظور عدم مداخله در این آشوب‌ها «شی جین پینگ»،
رییس‌جمهور خلق چین، سفر برنامه‌ریزی‌شده‌ی خود را به عربستان
سعودی و مصر لغو کرد که این اقدام او خشم سعودی‌ها را به همراه
داشت.
چین همچنین طرح نو و ابتکاری را تحت عنوان «یک کمربند- یک
جاده» (جاده ابریشم) ارائه نمود که در آن کانال‌های حمل‌ونقل و
پروژه‌های زیر بنایی از شرق آسیای تا خاورمیانه به تصویر کشیده
شده است. در میان کشورهای منطقه تنها ایران و مصر بودند که از
این طرح استقبال کردند. عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهور مصر
خاطرنشان ساخته است که همکاری با چین برای تعریض آبراه کانال
سوئز بر هر کشور دیگری ارجح است اما در اواخر سال
۲۰۱۴،
قاهره پیشنهاد‌های چند میلیارد دلاری چین را در این راستا رد
کرد.
درمحافل سیاسی آمریکا همواره این سئوال مطرح است که آیا امکان
همکاری چین و آمریکا بر سر منافع مشترک وجود دارد؟
در میان موضوعاتی که در حال حاضر در دستور کار واشنگتن قرار
دارند، رقابت با یک رقیب قدرتمند مانند چین بر سر قدرت
منطقه‌ای را نباید نادیده گرفت. با این وجود تلاش‌های چین برای
کسب قدرت و منابع می‌تواند یک فرصت برای آمریکا محسوب شود.
آنها می‌توانند چین را متقاعد سازند تا به جای پیگیری منافع
خود در آسیای شرقی، منابع و انرژی خود را بر سر اهداف آمریکا
در منطقه صرف کنند، اهدافی که در نهایت هردوی این کشورها و
متحدان منطقه‌ای آنها را منتفع خواهد ساخت. البته این موضوع
نیز با توجه به تنش‌های گوناگون بین این دو کشور دور از دسترس
به نظر می‌رسد. و اگر آمریکا همچنان فاقد یک استراتژی برای
بسیج کردن دیگر کشورها باشد، این موضوع تشدید خواهد شد.
پیک نت
25 آبان |
