|
در سال 1948 و پس از جنگ جهانی دوم و در راستای "طرح مارشال"
تشکلی به نام "سازمان همکاری اقتصاد اروپا" تاسیس شد. هر چند
"بازسازی اروپا" یکی از اهداف تاسیس این سازمان بود ولی لبۀ
تیزش در اصل متوجه اتحاد شوروی بود. در سال 1961 با ورود ترکیه
به این سازمان تعداد اعضا به 20 رسید و در سال های بعدی با
عضویت 14 کشور دیگر (از جمله مکزیک و اسراییل و استرالیا و
...) تعداد اعضا 34 و نامش به "سازمان همکاری و توسعۀ
اقتصادی" تغییر یافت.
هم اکنون یکی از اعضای این سازمان، یعنی ترکیه وارد یک بحران
اقتصادی شدید شده و رئیس جمهورش در" تلاش" نجات کشور از این
بحران است. هدف از اشارۀ اولیه به "سازمان همکاری و توسعۀ
اقتصادی" این است که ارزش پولی ترکیه (بعنوان یکی از اعضای
سازمان مذکور) بیشترین سقوط در کل 34 کشور را پشت سر می گذارد.
هر چند بنا به اظهارات مسئولین دولتی این بحران جهانی می باشد
ولی تاثیر این بحران بر اقتصاد و خصوصا کاهش ارزش "لیر" ترک
مشهود تر است. این کاهش ارزش لیر ترک در مقابل دلار در سه ماهه
اخیر نزدیک به 15 درصد بوده و در مقابل "یورو" حدودا 11 درصد.
(که این خود نشانه کاهش ارزش یورو در مقابل دلار نیز می باشد.)
کاهش ارزش لیر ترکیه بویژه تحت تاثیر کودتای 15 جولای و سرکوب
های حکومتی پس از آن است. این کودتا درگیری اقتصادی بین جناح
های سرمایه در ترکیه را تشدید کرد. نخست وزیر وقت ترکیه فردای
کودتا گفت که مردم جهت مقابله با کودتا 10 میلیارد دلارشان را
به لیر ترک تبدیل کرده اند و این دروغی بیش نبود. احتمالا همان
مقدار دلار نه از جانب مردم بلکه از جانب بانک مرکزی به "لیر"
تبدیل شد.
بدنبال کاهش فزاینده و شدید ارزش لیر ترکیه رئیس جمهور اردوغان
از مردم (و در واقع شرکت های بزرگ) خواهان تبدیل دلارهایشان به
لیر ترکیه و طلا شد. قبل از هر چیز باید یادآوری کرد که ترکیه
وارد کننده طلاست و برای خریدش مجبور به استفاده از دلار می
باشد. بنابراین نمی توان با تبدیل دلار به طلا اقتصاد را نجات
داد. خرید طلا در مقابل دلار برای نخستین بار در سال 1944 یعنی
یک سال قبل از پایان جنگ دوم جهانی در قصبۀ "بریتون وودز"
ایالات متحده طرح شد. بر اساس این طرح یک "انُس" طلا را معادل
35 دلار کرده بودند و این در حالی است که اقتصاد ترکیه قادر به
تثبیت یک اونس طلا به واحد پولی اش (لیر) نمی باشد. از طرفی
هم اکنون نزدیک به 60 درصد از مبادلات تجاری جهانی بر اساس
واحد پول آمریکا یعنی دلار صورت می پذیرد. بدهی خارجی کنونی
ترکیه بالغ بر 400 میلیارد دلار می باشد و بی شک طلبکاران
مطالبه شان را بر اساس این واحد پولی طلب خواهند کرد.
اردوغان مصرانه خواهان دلارهای زیر بالشت مردم و تبدیلش به لیر
و یا طلا است. روز گذشته (یکشنبه) در یکی از سخنرانی های
روزانه اش نسخه دیگری برای اقتصاد ترکیه پیچید و گفت "من بعد،
ترکیه با سه کشور روسیه و چین و ایران بر اساس واحد پول ملی
شان تجارت خواهد کرد". و این یعنی" شما نیز با لیر ترک با ما
معاملۀ تجاری کنید.
تغییرات قیمت دلار در روزهای آتی نشانگر درستی و یا نادرستی تز
و اندیشه اردوغان خواهد بود.
به تلگرام پیک نت بپیوندید
https://telegram.me/pyknet
@pyknet
پیک نت 15 آذر |
