|
در جمهوری اسلامی، بویژه از دهه دوم، یکباره ایران "سید" باران
شد. هرکس که توانست با سند سازی یک شجره سیدی برای خودش درست
کرد تا از این طریق "رانت"ی نصیبش شود. همچنان که مهر بر
پیشانی کوبیدن همین نان و آب را یافت و خیلی از روحانیون و
مذهبیون پیشانی خود را با مهر داغ کردند. اما چرا در کردستان
این همه سید وجود دارد؟ نه در جمهوری اسلامی، بلکه از قبل از
جمهوری اسلامی. ریشه این مسئله باز می گردد به همان انگیزه ای
که در جمهوری اسلامی باعث رانت خواری از "سید"ی شده است.
علی گلاویژ، محقق برجسته تاریخ کردستان که در قتل عام سیاسی
سال 67 در زندان به دار آویخته شد؛ در کتاب تحقیقاتی خود
پیرامون مالکیت، اراضی و عشایر در کردستان، در همین ارتباط می
نویسد:
«اکثر خرده مالکان کردستان یا از بقایای عشایر و طوایف از هم
پاشیده بودند و یا کسانی بودند که بیشتر به دودمان های مذهبی و
سادات تعلق داشتند. مثلا از قریب 300 سال پیش موقوفه های
ماهیدشت برای مدت نامحدود در اختیار خاندان سادات سامره گذاشته
شده بود. در اواسط قرن 20 تعداد خانوارهای این سادات به 200
رسیده بود و هر یک از آنها قطعه ای از این زمین ها را عملا به
ملک خود تبدیل نموده و خود به صورت خرده مالک درآمده بود.
دهقان دودان و بله بزان واقع در اراضی ایناخی و امامی نیز به
صورت مالکیت های کوچک در اختیار قریب 90 خانوار سید قرار داشت
که با هم خویشاوند بودند. قریه وزمله واقع در محال میره ده نیز
به همین ترتیب در دست خانواده های خرده مالک سید قرار داشت.
همین سخنان را می توان در باره دهات سبتلو (در نزدیکی بانه) و
صفاخانه (در خاک افشار) و غیره نیز تکرار نمود. در خاک سنجابی
هم نواحی عباسوند و برزه، زمین "خرده مالک" و "رعیت" بود و این
قاعده قدیمی در اینجا تا نیمه دوم قرن 20 ادامه داشت.
این که اکثر دهقانان مستقل و برخی خرده مالکان کردستان سید
بودند، امر تصادفی نبود. دهقانان مستقل و خرده مالکانی که با
هیچ عشیرتی و ایلی بستگی نداشتند، در محیط سلطه پاتریارکال –
فئودال سابق نمی توانستند به صورت انفرادی ملک و موجودیت خود
را تامین و از دستبرد محفوظ بدارند. لذا به حرمت دین و خاندان
سیادت پناه می بردند. عده ای یا در واقع سید بودند و یا با
تظاهر سید بودند، در محیط آکنده از هرج و مرج آن روزی جان
پناهی برای خود ایجاد می کردند. گروه های مذهبی – سیاسی –
فئودالی کردستان اکثرا به یکی از طریقت های رایج در کردستان
(نقشبندیه و قادریه) و یا مذهب اهل حق و یا یزیدیه (شکل تحول
یافته زاروآستریسم) منسوب بودند و رهبران طریقت و مذهب و خلفای
آنها و خانقاه ها و دیگر کانون های طریقتی – مذهبی از آنها
حفاظت می نمودند.»
به تلگرام پیک نت بپیوندید
https://telegram.me/pyknet
@pyknet
پیک نت 11 مهر |
