|
آنچه می خوانید خلاصه ایست از مهم ترین نکاتی که توسط دکتر
ابراهیم فیاض در یک مصاحبه بیان شده است. از این خلاصه نیز،
نکاتی را استخراج کرده ایم که در عنوان اول پیک نت امروز می
خوانید. لینک اصل مصاحبه در پایان این خلاصه قابل دسترسی است.
«قم شهری است که سال‌ها در وضعیت سنتی باقی مانده بود، اما با
انقلاب به جریان جهانی وارد شد. تقریباً 197 قومیت مختلف وارد
قم شده‌اند. برای مثال، ترک‌ها به قم آمدند و هم‌اکنون بخش
عظیمی از جمعیت قم را تشکیل می‌دهند. همین‌طور خارجی‌هایی که
به قم وارد شده‌اند، چهرة یک شهر جهانی‌شده را به آن می‌دهند.
قم همچنان به این سمت در حال حرکت است و این موضوع در آینده،
بیش از این، خود را نشان خواهد داد. ما امروز سیاه پوستان،
اروپایی‌ها و آمریکایی‌هایی را در قم می‌بینیم که به لهجة قمی
صحبت می‌کنند. یعنی خارجی‌هایی در قم حضور دارند، که در حال
رفت و آمد به شهر و کشور خودشان هستند و در عین حال قمی نیز
شده‌اند که به نظر من این پدیده روزبه‌روز عمق و گستردگی
بیشتری هم پیدا خواهد کرد. به همین دلیل باید آماده بود؛ باید
جهانی شدن قم را پذیرفت، نه این‌که با آن مقابله کرد، چرا که
هر مقابله‌ای به عقب‌ماندگی بیش از پیش قم می‌انجامد. مسئولان
هنوز هم نخواسته‌اند باور کنند که شهرشان جهانی شده و این
اتفاق بسیار هم مهم است.
البته بگویم که بسیاری، نه‌تنها این جهانی‌شدن را پذیرفته‌اند،
بلکه به عوارضی از آن تن داده‌اند که عجیب است. الان مراجع
روشنفکر تجارت‌های بین‌المللی دارند. یکی از دوستان قمی ما
می‌گفت: «دفتر مراجع شده دفتر تجارت بین‌الملل!» برخی از
آقازاده‌های مراجع از بزرگترین تاجرهای شکر هستند. من یقین
دارم نیروهایی که در قم هستند در آینده‌ای نزدیک کار تجارت
جهانی را در همة کشورها شروع خواهند کرد.
تجارت و اقتصاد که رونق بگیرد، همة معادلات تغییر می‌کند،
مسائل فکری و فرهنگی هم تغییر می‌کند. هیچ کدام از مراجع
نیستند که فعالیت‌هایشان جنبة اقتصادی نداشته باشد. ساختار
حوزه و تشیع نیز، که مستقل از حکومت است، اصولاً به واسطة همین
امر، یعنی استقلال اقتصادی از حکومت، شکل گرفته است.
آقازاده‌های مراجع به اروپا و آمریکا رفت و آمد دارند و تجارت
می‌کنند و از اخبار اقتصادی و تجاری به‌خوبی مطلع هستند. سهامداران
مراکز اقتصادی و تجاری قم آقازاده ها هستند.
همین امروز نوه‌ها و نتیجه‌های مراجع مهم، حتی مراجع مرحوم، در
دانشگاه‌های مهم لندن تحصیل کرده و می‌کنند.
در قم با جوانان طبقة متوسطی روبه‌رو هستیم که بینش‌ها و
ارزش‌های خاص خود را دارند. در کنار این رشد مادی و اقتصادی
آقازاده‌ها، نه مناسبات و جایگاه اقتصادی ویژه‌ای دارند و نه
از آزادی بهرة کافی دارند.
مشکل امروز قم همین اختلاف‌هاست؛ مسئله‌ای که منجر به نوعی
تقابل و حتی شورش می‌شود. بدانید که آیندة این وضعیت چیزی جز
شورش نیست. همین امروز در شهر قم، آثار این شورش آشکار شده
است؛ از تلگرام و اینستاگرام و... می‌توان این آثار را دید.
برای مثال، در روز عاشورا بیشترین آمار بازدید از سایت‌های
پورنوگرافی مربوط به شهر قم است. رواج روابط جنسی خارج از
خانواده، زنای محصنه و روابط جنسی متقاطع و... در قم در حال
افزایش است و به نظر من این‌ها اصلاً بی‌معنا نیست. علت اصلی
این پدیده‌ها فاصلة طبقاتی است.
در قم یک انقلاب مذهبی رخ خواهد داد. به عقیدة من رنسانس
اسلامی از آن‌جا آغاز می‌شود؛ رنسانسی که اولین تحول آن در علم
کلام است. من در حال حاضر، به‌ویژه در میان طلبه‌ها، ارتداد
زیادی می‌بینم؛ ارتداد به معنای از دست دادن امور تعبدی و
ایمان. وقتی ایمان از دست برود، به طور خودکار مناسک هم از
میان می‌رود. تصور من این است که در آینده، ارتداد از خود
طلبه‌ها آغاز می‌شود و این همان اتفاقی است که در غرب هم برای
کشیش‌ها رخ داد و منجر به رنسانس شد.
چند وقت پیش در فرودگاه، وقتی که از سفر مشهد بازمی‌گشتم، طلبة
موجهی را دیدم که از متدین‌ها «سهم سادات» می‌خواست. واقعاً از
دیدن آن صحنه شوکه شده بودم؛ این اتفاق یعنی این‌که دیگر سهم
امام را به حوزه ندهید، به من که نیازمندم کمک کنید. شک نکنید
که این اتفاق نشانگر یک شکاف عمیق است. این طلبه‌ها به مردم
می‌پیوندند و در نهایت، یک نوع عرفی‌گری یا «لائیسیته» رخ
خواهد داد. خیلی هم طول نمی‌کشد و در حدود 2 سال آینده این
اتفاق می‌افتد. همین امروز هم در قم لائیسیته در حال رخ دادن
است، فقط تلاش می‌شود پنهان بماند.
موجی که در مشهد ایجاد می‌شود سکولاریسم است. زیرا در مشهد
تعداد دانش‌آموختگان دانشگاهی بیشتر از قم است. در قم قضیه
حادتر است، اما در مشهد به شدت و حدت آن‌جا نخواهد بود. البته
فاصلة طبقاتی‌ای که آستان قدس رضوی بین نزدیکان خود و مردم
ایجاد کرده، به‌شدت مسئله را حاد کرده است و آثار این فاصلة
طبقاتی را به‌وضوح می‌توان در مشهد دید. اما مسئلة مهم این است
که آنچه در انتظار قم است، لائیسیته است ولی آنچه در انتظار
مشهد است سکولاریسم است. در تاریخ تحولات اروپا هم ما دو شهر
مهم پاریس و لندن را داریم که در پاریس لائیسیته و در لندن
سکولاریسم رخ داد
. تأکید
من بر لائیسیته خیلی مهم و ظریف است؛ دقت کنید که در پاریس هم
کشیش‌ها لائیسیته را آغاز کردند. لائیسیته در این معنا می‌گوید
که دین و آیین موجود، برای اشراف است و در نتیجه، هر کس باید
دین خود را داشته باشد! در این صورت، دین مردم یک دین عرفی
خواهد شد، یعنی همان چیزی که الان مداحان در قم دنبال می‌کنند.
در قم مداح‌محوری رخ داده است، یعنی یک دین عرفی ساده در حال
ترویج و محوریت یافتن است، نه آن دین پیچیدة فقهی آخوندی،
اسقفی و کاردینالی. در حال حاضر، مداحان در قم قدم اول را برای
این کار برداشته‌اند و یک دین عرفی ساده را با صدای خوش، در
قالب دستگاه‌های موسیقی ارائه می‌کنند که پذیرش زیادی هم داشته
است.
موج جدیدی از روحانیان جوان‌تر هم هستند که به هر شکل مردمی‌تر
و اجتماعی‌ترند. به نوعی از سیستم مرجعیت سنتی فاصله گرفته‌اند
و کار خودشان را می‌کنند. این‌ها هم در همین جایگاه تعریف
می‌شوند؟
همة این افراد شاخه‌های لائیسیته را نمایندگی می‌کنند، هرچند
که خودشان منکر چنین چیزی باشند و نسبت به این جریان خودآگاهی
نداشته باشند. اما باید ادعاها را رها کرد و معنا را دید. این
لائیسیته است که دارد پیش می‌رود. ساختارهای معنایی که این
افراد بازتولید می‌کنند، یک لائیسیتة مردمی را در خود دارد.
آن‌ها شدیداً با مرجعیت زاویه دارند و البته علما و مراجع هم
با این‌ها زاویه دارند. آن‌ها حتی می‌خواستند جامعة مدرسان قم
را هم زمین بزنند. در این فضا، مرجعیت سنتی و فقهی که من
همه‌شان را در چهارچوب دین اسقفی و کاردینالی می‌بینیم و در
اقلیت قرار می‌گیرند و طلبه‌های جوان به مردم می‌پیوندند و به
عرفی شدن دین دامن می‌زنند. مراد من از لائیسیته همین است.
در این شرایط، حتی حاکمیت هم تحول پیدا می‌کند و نسلی که در
انتخابات‌ها و مجلس خبرگان حضور پیدا می‌کنند، نسل جوانی هستند
که با نسل قبلی تفاوت‌های اساسی دارند. هر شخص یا نهادی هم
تلاش کند جلوی این روند را بگیرد، نمی‌تواند. حتی اگر همین
الان هم این کار را بکنند، در قم نهادی قوی شکل می‌گیرد که
برای رسیدن به ساختار سیاسی تلاش می‌کند و قم دارای ساختار
سیاسی می‌شود. آن زمان، اعتبار مجلس خبرگان و مجلس شورای
اسلامی و... زیر سؤال می‌رود و روند مذکور در سطوح سیاسی دنبال
می‌شود.
وقتی در قم به زن و مرد و دختر پسری که با هم راه می روند زیاد
نگاه می‌کنند به این دلیل نیست که مخالف باشند، در واقع
موافقند، فقط در حسرتند! یعنی مسئله این است که حسرت می‌خورند.
امروزه هم که همه از طریق اینترنت ارتباط برقرار می‌کنند و
ارتباطات بسیار زیاد شده است. سالانه میلیون‌ها عراقی به ایران
می‌آیند و من خبر دارم که برای آن‌ها هم این ارتباطات زیاد
است. در مشهد هم این پدیده زیاد است. »
منبع:
http://fararu.com/fa/news/323607/%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%88%D9%82%D9%88%D8%B9-%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%8
به تلگرام پیک نت بپیوندید
https://telegram.me/pyknet
@pyknet
پیک نت 9 اسفند |
