|
تاریخ سیاسی ترکیه خصوصا در پنج سال اخیر که همزمان با تهاجمات
تروریستی به سوریه گذشته، همواره شامل بحران ها چه در سیاست
داخلی و چه خارجی این کشور بوده است.
نهضت مردمی موسوم به "پارک گزی" در ژوئن 2013،
افشای پروندۀ فساد مالی اردوغان و نزدیکان سیاسی - خانوادگی
اش در ماه دسامبر همان سال، ساقط کردن جنگندۀ سوخو 24 روسیه
در نوامبر سال 2015 توسط ترکیه، کودتای نظامی در جولای 2016 و
ده ها مورد دیگر ... و هم اکنون در بحبوحۀ دادگاه و محاکمۀ
رضا ضراب در ایالات متحده که حکومت عدالت- توسعۀ اردوغان را در
تنگنا قرار داده، و از طرفی دیگر یکی از کارمندان سرکنسولگری
آمریکا در استانبول به نام "متین توپوز" با ادعای همکاری با
جریان فتح الله گولن دستگیر شده، بحرانی دیگر به اسم "دشمنی
ناتو با ترکیه"! و آن هم درست در موقعی که قرار است اردوغان در
22 ماه اخیر میلادی به شهر سوچی در روسیه سفر و با ولادیمیر
پوتین و حسن روحانی دیدار کند.
قبل از پرداختن به بحران اخیر بهتر است اشاره ای کوتاه به بخشی
از متنِ مکتوبِ "دورنمای سیاسی 2023" (این سال مصادف با
یکصدمین سالروز تاسیس جمهوری ترکیه است.) که توسط حزب عدالت-
توسعه نگاشته شده بکنیم.
حزب حاکم در این متن
دیدگاه و نقطه نظرش
در خصوص ناتو را چنین منعکس کرده: "در مورد تقویت روابط با
ایالات متحدۀ آمریکا و اروپا و افزایش نقش ترکیه در ناتو،
معتقد به حفظ جایگاهمان بعنوان یک شریک متساوی الحقوق هستیم و
در این راستا و به موازات ادامۀ همسویی با ناتو، در همکاری با
دیدگاه نوینِ امنیت و دفاع اروپا (تو بخوان تهاجم به اوکراین)
نهایت تلاشمان را خواهیم کرد".
هر چند که اردوغان بدنبال بحران اخیر ترکیه با ناتو و ضمن
اظهار اینکه خرید سامانۀ دفاعی اس 400 از روسیه قطعی گشت، در
میتینگ روز گذشته اش (شنبه) مدعی شد که: "از این پس ترکیه
ژاندارم شرقیِ برخی از جناح های موجود در ناتو نخواهد بود."
با این حال و حداقل بر اساس نقشۀ راه حزب عدالت- توسعه، تا
زمانی که "پیمان آتلانتیک شمالی" - ناتو برقرار است ترکیه
بعنوان یکی از شرکایش باقی خواهد ماند.
حال برگردیم به ماجرای اخیر. گفته می شود در جریان یک رزمایش
نظامی ناتو تحت عنوان "تریدنت ژاولین" در نروژ، یک افسر نروژی
ترک تبار حسابی جعلی تحت عنوان "ر ت اردوغان" در اینترنت باز
کرد و در آن با گذاشتن تصاویری از اردوغان و مصطفی کمال
آتاتورک، ترکیه را با نام یک کشور دشمن و خیالی به اسم
"اسکلوکن" که علی رغم ناتو اقدام به خرید سامانۀ اس 400 نموده
بعنوان دشمن معرفی نمود. این افسر در حساب اینترنتی اش از رهبر
این کشور خیالی (اسکلوکن) به عنوان یک دیکتاتور نام برد و با
تاکید بر اینکه رهبر اسکلوکن در پی دشمنی با ناتو در حال
نزدیکی به سازندۀ اس 400 است، سناریویی مبنی بر ضرورت مقابله و
جنگ با وی را منتشر کرد.
بدنبال این دبیر اول ناتو "استولن برگ" ضمن تاکید بر اینکه این
یک خطای فردی بود از ترکیه عذرخواهی کرد. با این حال اردوغان
نظامیان ترکیه که شامل چهل تن از افسران بودند را از رزمایش
ناتو خارج کرد. از آغاز این واقعه که ترکیه از آن به "رسوایی
ناتو" یاد می کند بخش وسیعی از بیانات شخص وی و حکومت متوجه و
بر علیه ناتو گشته. شکی در این نیست که این نه یک خطای فردی
از جانب یک افسر تکنسین ناتو، بلکه محصول یک نقشه و هماهنگی
آگاهانه است. کودکانه خواهد بود اگر تصور کنیم که اقدامی
اینچنینی در ناتو ناشی از یک اشتباه فردی بوده باشد!
شاید با دقتی مختصر به سیاست داخلی- خارجی ترکیه و همچنین
سیاست های اروپا- آمریکا (بهتر است نامش را یوروآمریکن گذاشت)
بتوان برخی (نه همۀ) پشت ماجرا را دید. اینکه اردوغان در
میتینگ روزشنبه اش ضمن تاکید بر ضرورت خرید سامانۀ اس 400 از
روسیه اظهار داشت که: "تا کنون ترکیه ژاندارم شرقی ناتو بود و
من بعد نخواهد بود." سر نخ بسیار مهمی است. این پیامی است به
ایالات متحده جهت زد و بندهایی که به نوعی مرتبط با دادگاه و
پروندۀ رضا ضراب است. و حتی پیامی جهت بر عهده گرفتن نقشی جدید
در شرق اروپا. به یاد بیاوریم که دانولد ترامپ از بدو ریاست
جمهوری اش مدام بر تغییرات ملزم در ساختار ناتو تاکید کرده و
چه بسا منظور اردوغان از "برخی جناح های موجود" در ناتو بیان و
ترجمه ای دیگر از اظهارات ترامپ باشد. در خصوص بحران اخیر بین
ناتو و ترکیه که گویا بر اساس تصویری از اردوغان و آتاتورک
بعنوان رهبران کشور دشمن منعکس شد باید به نکتۀ بسیار مهم
دیگری نیز اشاره کرد. اخیرا اردوغان آغاز به طرفداری از اندیشه
های آتاتورک نموده. در حالی که دشمنی اش با تفکرات مدرن
آتاتورک زبان زد و آشکار است. تمامی تلاشش در سیاست داخلی جذب
آرای مردم برای انتخابات 2019 می باشد. خانم "مرال آک شنر"
وزیر کشور اسبق و وکیل مجلس سابق از حزب حرکت ملی گرا که به
خاطر نزدیکی "دولت باغچه لی" دبیر اول این حزب استعفا داد حزبی
جدید تاسیس نموده و هم اکنون بیش از نود درصد از خصوصا رای
دهندگان به حزب حرکت ملی گرا حول محور حزب جدید خانم مرال آک
شنر گرد آمده اند. و در واکنش به این اردوغان آغاز به طرفداری
از آتاتورک نمود. از طرفی هم شکی در نزدیکی آتی بین این حزب و
حزب جمهوریت خلق نیست. اردوغان که تا دیروز از آتاتورک به
عنوان "مجاهد مصطفی کمال" یاد و نام می برد، اخیرا شروع به
استفاده از نام "آتاتورک" کرده. امروز سخنگوی دولت "بکیر
بوزداغ" نیز به این قافله پیوست و گفت: "همانگونه که دول زورگو
و دشمن نتوانستند از پس آتاتورک برآیند، از پس اردوغان نیز
برنخواهند آمد." به عبارتی پناه بردن اردوغان به حتی اسم و
کلمۀ "آتاتورک" چیزی نیست غیر از یک اقدام تبلیغاتی. به هر
حال باید کمی منتظر ماند و دید که آیا اردوغان یک سیاستمدار
مستقل است یا اسب تروای یوروآمریکن؟! خصوصا اینکه بنا به اطهار
متخصصین اقتصادی 2018 سال بحران بسیار عمیق اقتصادی در ترکیه
خواهد بود.
به تلگرام پیک نت بپیوندید
https://telegram.me/pyknet
@pyknet
پیک نت 29 آبان |
