|
گفتگوی سعید لیلاز با خبرگزاری ایلنا در باره قرارداد 25ساله
با چین:
راجع به قرارداد ایران و چین از منظرهای مختلف در مخالفت،
نکاتی مطرح می‌شود. مهمترین پرسشی که مطرح می‌شود این است که
اگر قرار است ما با چین و روسیه و ونزوئلا و غیره ببندیم، چرا
با آمریکا نبندیم؟ اولین پاسخ این است که روابط اقتصادی میان
کشورها همان طور که از نامش پیداست بر اساس منافع اقتصادی جلو
می‌رود. بر اساس منطق روابط اقتصادی بود که در 10 سال آخر
محمدرضا پهلوی، آمریکا از شریک اول تجاری ایران، خارج شد. در
اتحاد کامل محمدرضا پهلوی به آمریکا شکی نیست. اما در همان
دوران هم آمریکا هرگز شریک اول اقتصادی و تجاری ایران نشد.
همکاری ایران و آمریکا بیشتر جنبه نظامی داشت تا اقتصادی.
فاصله جغرافیایی زیاد ایران و آمریکا و دلایل دیگر هیچ‌گاه
اجازه نداد آمریکا به شریک اول تجاری ایران تبدیل بشود.
به همین دلیل من معتقدم اگر در آینده ایران به یک کشور کاملا
عادی در صحنه بین‌الملل هم تبدیل بشود در آن صورت ایران به سوی
اروپا خواهد گرایید نه به آمریکا.
نکته دوم این که ایالات متحده آمریکا جز در سایه یک روابط
امپریالیستی حاضر نیست با ایران روابط اقتصادی داشته باشد. این
روابط امپریالیستی شامل اختلال آفرینی در روابط اقتصادی ایران
و اروپا هم می‌شود. یعنی آمریکا راضی به این که ایران با اروپا
کار کند هم نیست. اساسا علت این که آمریکا از برجام خارج شد،
همین بود.
-
بسیاری معتقدند چین هم به دنبال چنین رویکردی است و به مثال‌ها
و موارد گوناگون اشاره می‌کنند.
لیلاز: بله، اگر غیر از این بود باید تعجب می‌کردیم. در هر
معامله و قراردادی باید فرض را بر این گذاشت که طرف مقابل قصد
برداشتن کلاه ما را دارد و باید حواس‌مان جمع باشد. اما چه
چیزی باعث می‌شود که قرارداد با چین را خوب بدانیم و بتوانیم
حواس‌مان را جمع کنیم؟ مهمترین نکته این است که طرف‌های
اقتصادی را متکثر و متنوع کنیم و بین خریداران رقابت بیندازیم.
اتفاقا من از یک منظر لیبرالی و با توجه به منطق بازار می‌گویم
که ما باید با چین قرارداد ببندیم.
در چند دهه اخیر ایالات متحده آمریکا یگانه کشور جهان است که
اگر بر ایران هژمونی پیدا کند، می تواند بر روی مناسبات داخلی
کشور، اثر تعیین کننده بگذارد.
-
چین چطور؟
لیلاز- خیر، درآمد سرانه چینی‌ها یک دهم آمریکایی‌ها هم نیست.
چین هنوز یک قدرت نظامی بین‌المللی نشده است و تا رسیدن به
چنین قدرتی، چند دهه فاصله دارد. آمریکا یک قدرت زمینی، هوایی
و دریایی جهانی است. مثلا در حوزه نیروی دریایی، مجموع تناژ
تجهیزات نصب شده بر کشتی‌های جنگی آمریکا معادل 17 کشور بعد از
خودش است. یک چنین کشوری با این قدرت اقتصادی، یک ژاندارم
جهانی است. چین اصلا نقش ژاندارم جهانی ندارد. نکته دیگر این
که چین همسایه ما نیست و نمی‌تواند نسبت به ما تحرک خاصی داشته
باشد.
-
ایالات متحده آمریکا نیز همسایه ما نیست.
لیلاز: ایالات متحده آمریکا یک قدرت جهانی و همسایه همه است.
آمریکا در همسایگی تمام کشورهای جهان قرار دارد. ارتش آمریکا
تقریبا در سراسر جهان حضور دارد. همین الان آمریکا در
خاورمیانه، همسایه ما است و در تمام کشورهای همسایه ما حضور
دارد. اما چین اصلا در این موقعیت نیست. در واقع ایران الان
طولانی‌ترین مرز مشترک را با آمریکا دارد نه با کشورهای منطقه.
چین اصلا چنین قابلیتی در دنیا ندارد.
-
یعنی ایران و امریکا اصلا نمی‌توانند همکاری اقتصادی داشته
باشند؟
لیلاز: اول این که آمریکا بعد از انقلاب در سال 57 اصلا
نخواسته با ایران کار کند. دوم این که آمریکا به دلیل وزن
بسیار بزرگی که دارد وقتی وارد سیستم یک کشور می‌شود، تمام
مناسبات آن سیستم را تحت تاثیر تعیین کننده قرار می‌دهد. ما
قبل از جنگ جهانی دوم، برای مدت‌های طولانی، این وضعیت را با
انگلستان داشتیم. حتی رضا شاه به محض این که قدرت گرفت مناسبات
با انگلستان را بهم زد و به سمت آلمان حرکت کرد. ما باید
بتوانیم بین قدرت‌های جهانی موازنه ایجاد کنیم تا زنده بمانیم.
من از برخی افرادی که با قرارداد با چین مخالف هستند، شگفت زده
هستم. به نظر من بسیاری از این افراد هیچ استدلال خاصی ندارند
به جز این که پرده‌های مخالفت ایدئولوژیک با آیت‌الله خامنه‌ای
و حکومت، موجب شده واقعیت موجود را نبینند. در واقع عناصر
ژئوپلتیک حاکم بر این قرارداد را نمی بینند. من می‌گویم به جز
چین با 10 کشور دیگر هم باید قرارداد ببندیم. اگر چین اجازه
نداد ما با سایر کشورها قرارداد ببندیم، آنگاه می توان گفت
قرارداد خائنانه است.
آن چیزی که مرا ناراحت می‌کند این است که یک گروهی از روی
دعواها و کشمکش‌های سیاسی داخلی دارند نسبت به قرارداد با چین
داوری می‌کنند و حتی آن را خائئنانه می‌نامند.
در حال حاضر مهمترین اولویت ملی ما خارج شدن و خنثی کردن فشار
ایالات متحده آمریکا است. به نظر من این بزرگ‌ترین و آخرین
فشار خارجی بر جمهوری اسلامی و بر ایران است. اگر از این مرحله
عبور کنیم دیگر با چنین فشاری مواجه نخواهیم شد.
ما بر اساس موازنه فعلی جهان، یک قراردادی با چین می‌بندیم.
اگر این موازنه قدرت بهم بخورد، مثلا ایران نیرومندتر بشود یا
شرایط چین تغییر کند حتما این قرارداد در آینده تغییر خواهد
کرد. اگر الان با چین ببندیم و از زیر ضربه آمریکا خارج شویم،
می‌توانیم هم این قرارداد را بسیار متعادل‌تر کنیم و هم
قراردادهای بهتری با سایر کشورها ببندیم. من به شما اطمینان
می‌دهم که قرارداد با چین، بدون نظر و تصویب مجلس و بدون
انتشار عمومی، امضا نخواهد شد.
به تلگرام پیک نت بپیوندید
https://telegram.me/pyknet
@pyknet
پیک نت 30 ژوئیه 2020 |
