|
در روزهای اخیر تصاویر ماهواره ای نشان داده اند که روسیه
تاسیسات نظامی و اتمی خود را به قطب شمال نزدیک کرده و حدس زده
می شود که این کشور خود را آماده اعلام مالکیت قطعی قطب می
کند. پشتوانه آمادگی نظامی روسیه در قطب شمال، سیبری است که در
10 سال گذشته همه نوع تجهیزات زیست در سیبری فراهم شده است،
بویژه خانه های سازمانی برای نظامیان و خدمات عمومی برای
نظامیان و غیر نظامیان. گفته می شود سیبری اکنون دیگر آن سیبری
گذشته بعنوان تبعیدگاه نیست بلکه تبدیل به یک از آبادترین
مناطق دور افتاده روسیه شده است. پایگاه های بالستیک، تاسیسات
اتمی در کنار تاسیسات نظامی متعارف در سیبری چنان فراهم آمده
که کاملا آماده پشتیبانی از خط مقدم نظامی روسیه در آلاسکاست.
روسیه خود را مالک آلاسکا می داند و تاکنون چند بار برای تثبیت
این مالکیت به سازمان ملل مراجعه کرده است. گویا روسیه در
گذشته آلاسکا را به کشورهای همجوار آن اجاره داده و اکنون مدت
اجاره آن به پایان رسیده و روسیه حاضر به تمدید اجازه نیست.
اما اهمیت آلاسکا در
چیست و چه کشورهایی برای تصاحب آن دندان تیز کرده اند و با
روسیه اختلاف دارند؟
"شمالگان" به ناحیهٔ پیرامون قطب شمال گفته می‌شود. شمالگان
بخش‌هایی از روسیه، آلاسکا، کانادا، گرینلند، لاپلند و
سوالبارد و نیز اقیانوس اقیانوس منجمد شمالی را در برمی‌گیرد.
قطب شمال یک ششم کرهٔ زمین است و باندازهٔ روسیه – چین و هند
وسعت دارد. قطب شمال هیچ جمعیت باشنده‌ای ندارد؛ و بوسیلهٔ
سازمان شورای شمالگان اداره می‌شود. شورای شمالگان علاوه بر
۸
عضو اصلی (آمریکا، روسیه، نروژ و سوئد)
۱۲
عضو ناظر دارد؛ که هر دو سال یکبار کمیته‌های ششگانهٔ آن،
اجلاس برگزار می‌کنند. در اجلاس وزراء در نروژ در اول ماه مه
۲۰۱۳
عضویت ناظر هند رسماً اعلام و تصویب شد.
باور کارشناسان انرژی بر این است که یک چهارم منابع نفتی و
گازی جهان در بستر اقیانوس منجمد شمالی قرار دارد.
روسیه، نروژ، کانادا، دانمارک و آمریکا که سواحل همجوار قطب
شمال دارند، این قلمروی غنی را از آن خود اعلام کرده‌اند.
مسابقه برای تصاحب این منطقه از زمانی شتاب گرفت که با آب شدن
کوه‌های یخ دسترسی به قطب شمال آسان‌تر شد. در سال
۲۰۰۱
روسیه مدارک مالکیت این منطقه را به سازمان ملل متحد ارائه داد
که مورد قبول قرار نگرفت با این ادعا که فاقد شواهد لازم است.
سه سال پیش کاوشگران روسی در حرکتی حاکی از جدی بودن این کشور
بر مالکیت این منطقه پرچمی را از جنس تیتانیوم در بستر اقیانوس
منجمد شمالی نصب کرد. از سوی دیگر، کاوش‌های علمی آمریکا و
کانادا برای جمع‌آوری داده‌ها از این منطقه در حال انجام‌است،
تا بتواند ادعای این کشورها را بر سر مالکیت این منطقه اثبات
کنند. نروژ و دانمارک (از جانب گرینلند) نیز برای بدست آوردن
حاکمیت این منطقه تلاش می‌کنند. به موجب قوانین بین‌المللی هر
یک از این پنج کشور حوزهٔ قطب شمال، مجاز به بهره‌برداری
اقتصادی از ناحیه‌ای به شعاع
۲۰۰
مایل در امتداد سواحل خود هستند.
فقط کشورهایی می‌توانند ادعای مالکیت بر این منطقه را داشته
باشند که موفق شوند ثابت کنند ادامهٔ یک رشته‌کوهی که در کشور
آن‌ها وجود دارد، تا اعماق آب‌های اقیانوس منجمد شمالی کشیده
شده‌است. با توجه به این قاعده، پنج کشور می‌توانند ادعای خود
را مطرح کنند؛ روسیه که خواستار بیش از نیمی از سرزمین قطب
شمال است، کانادا، دانمارک، نروژ و آمریکا (از طریق آلاسکا).
اما در نهایت فقط سازمان ملل متحد باید بر اساس شواهد علمی که
هر یک از این کشورها ارائه می‌کنند، تصمیم بگیرد که سرزمین
مورد اختلاف باید به کدام کشور داده شود. بر اساس «کنوانسیون
حقوق دریایی» سازمان ملل متحد، هر کشوری تا
۲۰۰
مایلی سواحل خود مالک بستر دریایی آن است. بنا بر این، در قطب
شمال بیش از یک میلیون کیلومتر مربع بدون مالک می‌ماند. اختلاف
کشورهای حاشیهٔ قطب شمال نیز بر سر همین منطقه از اقیانوس
منجمد شمالی است و از آنجا که این منطقه به احتمال بسیار زیاد
غنی از ذخایر چشمگیر نفت و گاز است، هر کشوری تلاش می‌کند
ماجرا را به نفع خود پایان دهد. هر کشوری که درخواست محکم‌تری
ارائه کند، قطب شمال را به دست خواهد آورد. کانادا امکانات
لازم را برای شرکت کردن در این نبرد ندارد؛ کانادا حتی یخ‌شکنی
قوی برای این که بتواند به این منطقه از اقیانوس برود هم
ندارد؛ کانادایی‌ها به اندازهٔ یک دهه از روس‌ها عقب هستند.
کانادا هرگز به‌طور رسمی حق خود را در خصوص این بخش از قطب
شمال طلب نکرده‌است، در حالی که روس‌ها از سال‌ها پیش در این
زمینه بسیار فعال عمل کرده‌اند. روسیه قطب شمال را به خاک
روسیه مرتبط می‌داند که چنین موضوعی می‌تواند حاکمیت مسکو بر
قطب را تثبیت کند؛ منطقه‌ای که اکنون گفته می‌شود یک‌چهارم
ذخایر نفت و گاز جهان را داراست. تلاش روسیه در سال
۲۰۰۱
برای تبدیل قطب شمال به عنوان بخشی از خاک این کشور در سازمان
ملل شکست خورد، اما اگر یافته‌های تازهٔ مسکو به تأیید مجامع
بین‌المللی برسد، کشورهای حاشیهٔ قطب شمال ناچار باید تسلیم
شوند. .
به تلگرام پیک نت بپیوندید
https://telegram.me/pyknet
@pyknet
پیک نت ۲۸ آگوست ۲۰۲۲ |
