دفتر حادثه های این روز ها آن چنان پر شتاب می گذرد و ورق می خورد که گویی حادثه پیش سال ها قبل یا به روزگاری دیگر رخ داده است. صدام شبح محوی در دور دست است. سر جدا شده برزان تکریتی به هنگام دار زدن، به فیلم های سینمایی این روزگار بیشتر شبیه است. پایه حکومت صدام بر وحشت متکی بود.همان میراث کهن حکومت در عراق. همان رفتار حیرت انگیز ابن زیاد و حجاج در این سرزمین.
زیاد ابن ابیه در مسجد کوفه خطبه می خواند. مطابق رسم زمانه و فرمان معاویه به امام علی ناسزا می گفت. یک نفر از میان جمع فریاد زد: امیر نام پدر شما چیست؟ پرسنده تعریضی داشت به داستان معروف مشخص نبودن پدر زیاد، مادرش از زمره روسپی های پر طرفدار زمانه خود بود. زیاد به او اشاره کرد که مامورانش به او پاسخ می دهند. در حضور جمعیت آن مرد را نزدیک منبر آوردند و همان جا گردن زدند.
روز دیگری در مسجد خطبه می خواند. فردی از میان جمعیت به سوی او سنگ پرتاب کرد. مامورانش مسجد را محاصره کردند. تمام جمعیت حاضر در مسجد را دست بریدند.
برزان برای صدام مثل زیاد برای معاویه بود. وقتی از میان نخلستان های دجیل در سال 1981 به سوی صدام شلیک شد. پرونده دجیل به برزان برادر ناتنی صدام سپرده شد. او سه روز در دجیل مستقر شد. منطقه دجیل را محاصره کردند. بمباران کردند. تمامی نخلستان ها و مزارع را سوزاندند. 148 نفر از افراد باز داشت شده را به حاکمیه بغداد- مرکز سازمان امنیت- فرستادند. 48 نفر آنان زیر شکنجه کشته شدند. بقیه را اعدام کردند. حکم اعدام را عواد بندر که همراه برزان اعدام شد، صادر کرده بود. یقیه مردم دجیل را به منطقه ای در نزدیکی مرز سعودی کوچ دادند. سالها آن مردم در اردوگاهی تحت نظر زندگی می کردند...
برزان که به تعبیر روزنامه نگاران عراقی"رفیق درب و صدیق عمر"- حریف گرمابه و گلستان صدام بود، در سال 1983 به عنوان نماینده عراق در دفتر اروپایی سازمان ملل به ژنو رفت. سال ها در آن جا بود. روزنامه نگارانی که در آن سال ها او را دیده اند، مثل جهاد خازن، نوشته اند:اجازه نمی داد از او عکس بگیرند، یا از ضبط صوت استفاده کنند. همیشه هم هنگام مصاحبه یک نفر در اتاق کنار دستش می نشست!. یکبار هنگام خدا حافظی با جهاد خازن از این موضوع، آن هم در گوشی جلوی در آسانسور عذر خواهی می کند، که حضور آن فرد به تصمیم او نیست!
همان نظریه غریب گارسیا مارکز که دیکتاتور ها تنها هستند. به هیچ کس اعتماد ندارند. حتی به کسی که در راه همان دیکتاتور بی مهابا آدم کشته است. این تازه صورت بیرونی است. دنیای خوفناک دیکتاتور در درون می گذرد. در شب های سیاهی که نمی داند از دست خود به کی و کجا پناه ببرد. برزان آدمکش؛ که دلی سخت تر از سنگ داشت. به تعبیر قرآن گاه از سنگ چشمه ای می جوشد، از این دلها اگر هم جوششی باشد، جوشش خون و قساوت است
برزان نفر شماره 38 فهرست 55 نفری بود که امریکا در جستجوی آنان بود. او را دستگیر کردند. در هنگام محاکمه لباس عربی می پوشید و از خدا و قرآن سخن می گفت. حاکمان عراقی به ویژه بعثی ها به ندرت لباس عربی می پوشیدند. در فیلم های دولت و شورای انقلاب عراق یا فرماندهی حزب بعث فیلمی وجود ندارد که افرادی را در لباس عربی در جلسه های رسمی نشان دهد. چنان که سال های طولانی که برزان در ژنو بود و هر سال در برابر اعتراض انجمن دفاع از حقوق بشر عراق که دفترش در دمشق بود؛ برزان در کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل حاضر می شد. در پاسخ همیشه می گفت رژیم عراق مبتنی بر عدالت وحقوق بشر و دموکراسی است.
از برزان یادداشت دست نویسی برجای مانده است. به گمانم یکی از با ارزشترین اسناد دوران دیکتاتوری در عراق است. این سند فرصتی برای شناخت عمق جان و هویت دیکتاتور هاست. به روشنی می توان دریافت که آنان در درون چه انسان های ویران شده خواری بوده اند. این نامه را برزان برای پسرش علی و دخترش سجی که همسر عدی صدام بود نوشته است. در مقدمه نامه اشاره می کند که پزشکان زندان گزارش کرده اند که او سرطان ستون فقرات دارد.- همین سرطان بود که ستون فقرات او را تا مهره های گردن پوسانیده بود. وقتی زیر پایش در مراسم دار زدن خالی شد. سرش جدا شد و از بالای حلقه ی طناب روی زمین افتاد.- نامه دیگری برای بوش نوشته است. نامه ای خواندنی و تاریخی.
" ازعالیجناب بوش رئیس جمهور امریکا در خواست می کنم به خاطر عدالت و مبادی دموکراسی و حقوق بشر که امریکا همیشه بدان پای بنده و بر آن اصرار دارد و در دفاع از آن می کوشد، دستور بدهد تا من آزاد بشوم. بیماری من خطرناک است. تا معالجه بشوم.همین طور از عالی جناب تونی بلر نخست وزیر انگلستان به نام عدالت و ارزش های انسانی و تاریخی که بریتانیای کبیر بر آن مبتنی است؛ تقاضا می کنم در این موضوع دخالت فرمایند تا من آزاد شوم. روح ملک فهد را گواه می گیرم که اعلی حضرت ملک عبدالله به داد من برسند. روح ملک حسین را گواه می گیرم؛ اعلی حضرت ملک عبدالله(اردنی) به داد من برسند. روح شیخ زاید را که یک بار به من گفت: برزان تومثل پسر من هستی! گواه می گیرم ..- مرحوم شیخ زاید گرچه خودش مستقیما 24 پسر داشت و دارد، تکیه کلامش بود که می گفت شما مثل پسر من هستی!. به ژنرال شوارتسکف فرمانده عملیات توفان صحرا هم همین را گفته بود-.ازاعلی حضرت امیر حمد ال خلیفه تقاضا می کنم به داد من برسد. از رئیس طالبانی در خواست می کنم؛ به خاطر رابطه دوستی قدیممان, به داد من برسد. رییس طالبانی در سال 1996 در آنکارا مصاحبه کرد و در پاسخ خبرنگاری گفت" پس از آنکارا برای دیدن دوستی به ژنو می رود. از من به عنوان دوست خودش یاد کرد!-
برزان انگار نمی دانست که طالبانی شیطان را هم توی هوا نعل می کند چه رسد به برزان-
در پایان نامه از همه به خاطر انسانیت می خواهد به داد او برسند.
وقتی صدام را اعدام کردند. برزان بار دیگر فروریخت. در زندان دست به اعمالی می زد تا شاید گمان کنند که دیوانه است، سرش را به دیوار می کوبید؛ توی خودش ادرار و مدفوع می کرد. مدام گریه می کرد و فریاد می زد. از فرمانده ارتش امریکا می خواست که به داد او برسد. ایاد عبدالرزاق در سایت خبرگزاری عراق گزارش حیرت انگیزی در باره رفتار برزان نوشته است...
وقتی سر او کنده می شود. شاید چند ثانیه ای آخرین رمق زندگی در ذهنش بوده است. به گمانم ذهنش پر از فریاد های قربانیانی بوده است؛ که به دست او کشته شدند. دستان هر کس وقتی به خون بی گناهی آلوده شد؛ خون او را رها نمی کند. اگر دست هایش را هم پنهان کند با اژدهای درونش چه می کند. برزان فقط یک نمونه بود، از تنهایی و خواری آدمکشان؛ تقدیر این بود آن که ابزار حاکمیت رعب بود اینگونه خوفناک به دار آویخته شود. احساس کند که سرش کنده شد.